سرگذشت خودروهای ب‌ام‌و در ایران

هر وقت سخن از خودروسازان آلمانی به میان بیاید، خود به خود دو برند مرسدس‌بنز و ب‌ام‌و در ذهن ما ایرانیان تداعی می‌شود. دو خودروساز پیشرو که معمولاً محصولاتشان سرآمد کلاس‌ها هستند و مورد توجه علاقمندان خودرو. در این بین ب‌ام‌و با چهره اسپرتی که از خود نشان داده، بیشتر از رقیب هموطنش برای جوانان و خودرودوستان مفهوم یک سبک رانندگی را تداعی می‌کند و توانسته با بیش از هفت دهه حضور رسمی در کشورمان، به پای ثابت بازار ایران بدل شود. حتی زمان‌هایی که مرسدس‌بنز به دلایلی گوناگون حضوری بسیار کمرنگ داشته، ب‌ام‌و معمولا فعالیتی جدی در ایران داشته است.

دقیقاً در آستانه جنگ جهانی دوم بود که ب‌ام‌و به یکی از خودروسازان مهم و تاریخی آلمان بدل شد و پس از آن به عنوان یکی از بازماندگان صنعتی در آلمان غربی، دست به تولید محصولاتی گوناگون زد. در این بین، سری ایزتا به عنوان خودروهای بسیار کوچک (میکروکار)، در ایران طرفدارانی به دست آوردند. در سال 1334، نمایندگی رسمی ب‌ام‌و به نام شرکت سهامی ماشین فلاحی، در تهران فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. علاوه‌بر سری ایزتا، دو مدل 501 و 502 که لوکس و گران‌قیمت بودند نیز در برنامه واردات قرار گرفت. نمایندگی ب‌ام‌و در سال 1338 به خاطر عدم موفقیت تعطیل شد.

ب‌ام‌و نه تنها در ایران که در سراسر جهان با مشکل فروش مواجه بود. جرقه امید این خودروساز با سری Neue Klasse در دهه شصت میلادی زده شد. انواع سدان، کوپه و کابریو از این سری ساخته شد که نمونه کوپه در ابتدا با کد 2000 روانه بازار شد. سری 2002 نیز در حقیقت ادامه دهنده راه همین اتاق بود و جد مستقیم سری 5 با کد E9 نیز با امکانات رفاهی و مشخصات فنی خوب، محصولات مرسدس‌بنز را هدف گرفته بود. در دهه چهل، فروش انواع خودروهای ب‌ام‌و به طور قابل توجهی در ایران افزایش یافت که در این بین باید به خدمات و تبلیغات مناسب شرکت وهابزادگان، نماینده رسمی ب‌ام‌و نیز اشاره

با موفقیت نسبی در دهه چهل، ب‌ام‌و با انبوهی امید و آرزو به استقبال دهه پنجاه شمسی رفت. در این دوره، سری 2002 توانسته بود به اصلی‌ترین انتخاب جوانان بدل شود و با قیمت حدوداً 65 هزار تومانی، به محصولی پرفروش بدل شود. خانواده وهابزاده در این دهه، تمامی محصولات جدید ب‌ام‌و اعم از سری 3، سری 5، سری 7 و حتی کوپه لوکس سری 6 را نیز به ایران آوردند تا به نحوی کشورمان یکی از بازارهای اصلی ب‌ام‌و در خاورمیانه شود. با آن که فروش سری 6 و 7 در ایران به خاطر شرایط خاص هزینه‌های گمرکی محدود بود، اما مدل‌هایی از سری 3 و 5 که پیشرانه‌های کم حجم 2 و 1.8 لیتری داشتند، در ایران پرفروش ظاهر شدند.

دهه شصت شمسی نه تنها بر ب‌ام‌و که بر بیشتر برندهایی که حضورشان در ایران متکی بر واردات بود، سخت گذشت. شرکت وهابزادگان دیگر فعالیتی نداشت و واردات خودرو نیز به شدت محدود شده بود. با این حال واردات محصولات ب‌ام‌و با مجوزهای مشهور به دانشجویی، در سطحی کم ادامه یافت. در این دهه، تعدادی از نسل دوم سری 3 یعنی E30 به همین طریق وارد کشورمان شد و تعدادی از سایر محصولات این برند نیز در گمرک باقی ماندند که بعدها در دهه هفتاد شمسی وارداتشان با تمهیداتی میسر شد.

در دهه هفتاد شمسی، شرکت نوریانی که در دوران پیش از انقلاب واردات موتورسیکلت‌های ب‌ام‌و را برعهده داشت، به عنوان نماینده رسمی ب‌ام‌و فعالیت خود را آغاز کرد و با واردات سری 3، سری 5 و حتی سری 7 به طور محدود، بازار ایران را دوباره با محصولات روز ب‌ام‌و آشنا کرد. در این بین سری 3 نسل E36 و سری 5 نسل E34 از محصولات محبوب ب‌ام‌و در ایران بودند که سری 5 با قیمتی نزدیک به 9 میلیون تومان، یکی از گرانقیمت‌ترین خودروهای صفرکیلومتر در بازار ایران در ابتدای دهه هفتاد به شمار می‌رفت. در نهایت اما واردات خودرو قطع شد و شرکت نوریانی نیز سعی

تا میانه دهه هشتاد، واردات ب‌ام‌و همانند سایر خودروها بسیار محدود بود، تا این‌که مرزها به روی واردات خودرو باز شد. موفقیت رویایی ب‌ام‌و و فروش بالایی که برای نسل‌های مختلف سری 3، سری 5 و حتی سری 6 و 7 رقم خورد، از بسیاری جهات حتی از رقیب هموطنش یعنی مرسدس‌بنز نیز برتر بود. قیمت نسبتاً مناسب در کنار سابقه قابل توجه این برند در ایران، سبب شد تا ب‌ام‌و به یکی از بازیگران اصلی بازار خودروی کشورمان بدل شود. با این حال در پایان این دهه، تغییراتی عمده در انتظار ب‌ام‌و و نحوه واردات و توزیع آن بود.

در ابتدای دهه نود شمسی بود که نمایندگی شرکت نوریانی فسخ و شرکت پرشیا خودرو به عنوان واردکننده این برند در ایران شناخته شد. چندی بعد از این تغییر، با شدت گرفتن تحریم‌ها و افزایش قابل توجه قیمت ارز، بازار خودروهای وارداتی با مشکلاتی عمده مواجه شد. در این بین، ب‌ام‌و اما از ایران نرفت و به حضور پررنگش ادامه داد. این در حالی بود که واردات مرسدس‌بنز تقریباً قطع شد و ب‌ام‌و به نحوی، سفیر آلمان در بازار ایران بود. پس از امضای برجام و بهبود شرایط برای واردات خودرو، پرشیا خودرو وارداتی گسترده در برنامه قرار داد. با وجود وضع محدودیت‌های متنوع برای خودروهای لوکس اعم از پایه قیمت و حجم پیشرانه، ب‌ام‌و توانست فعالیت خود در ایران را حفظ کند. با لغو برجام و بازگشت ممنوعیت واردات راه حضور مدل‌های جدید این برند محبوب در بازار ایران بسته شد.