سرگذشت برندهای آمریکایی در ایران

دهه چهل شمسی مصادف بود با دهه شصت میلادی؛ دوران اوج‌گیری ایده‌هایی مبنتی بر قدرت و حجم پیشرانه که به تولد کلاس خودروهای عضلانی یا ماسل‌کارها انجامید. در ابتدا خودروسازان آمریکایی سعی داشتند تا با قرار دادن پیشرانه‌هایی حجیم، قوی‌ترین خودروها را تولید کنند. در ادامه اما این وضعیت همه‌گیر شد و محصولات کوپه با قیمتی مناسب و عملکردی استثنایی زاده شدند. در ایران هم اهمیت این دوره را باید در این دانست که تقریبا آخرین دهه حکمرانی خودروسازان آمریکایی بر بازار ایران بود و از دهه پنجاه، به تدریج حضور این خودروسازان در ایران کمرنگ‌تر شد.

در ابتدای دهه چهل شمسی، بیشتر تمرکز برند دوج روی محصولات کوچکی همانند دارت و لنسر بود. این محصولات که در ابتدای دهه چهل پرطرفدار بودند نیز توسط شرکت رضاپور در خیابان سعدی تهران وارد می‌شدند. در ادامه اما با اوج‌گیری فرهنگ خودروهای عضلانی و معرفی محصولات بهتر، مدل‌هایی مثل کورونت و چارجر نیز وارد شدند. شرکت سهامی اتوتهران در خیابان شریعتی کنونی (شمیران) واردات این محصولات را از میانه دهه چهل برعهده داشت. البته از همان زمان نیز محصولات برندهای زیرمجموعه کرایسلر بسیار محدود‌تر از سایر رقبا وارد ایران شدند.

اهمیت برند پلیموث در دهه شصت میلادی مصادف با چهل شمسی حفظ شد و این برند حضور نسبتاً پررنگی در این دوره در ایران داشت. مدل‌هایی همانند والیانت، فیوری، ساووی و بلودر در این دهه وارد ایران شدند که در ابتدا شرکت سهامی کالای اتوموبیل در خیابان سعدی وارداتشان را برعهده داشت. در ادامه اما شرکت سهامی میلارد در خیابان اکباتان، واردات محصولات متنوعی را آغاز کرد که در این بین مدل باراکودا بسیار مورد توجه بود، هرچند واردات آن هرگز در تیراژی بسیار بالا انجام نشد. باراکودا در کنار فورد موستانگ، آغازگر کلاس خودروهای پونی بودند.

شورولت در دهه چهل نیز یکی از پرفروش‌ترین برندها در بازار ایران بود. در این بین باز هم مدل ایمپالا از جایگاهی ویژه برخوردار بود و مدل‌های مختلف آن در سال‌های پی در پی، در بازار ایران حاضر شدند. در این بین بیشتر تمرکز واردکنندگان روی کیفیت و فروش بالای این خودرو در سراسر جهان و خصوصاً بازار آمریکا بود، چرا که هنوز هم مردم حساب ویژه‌ای روی بازخورد یک برند در بازار بزرگ آمریکا باز می‌کردند. به جزء ایمپالا اما مدل‌های گوناگون دیگری مثل کورویر، سابربن، وانت‌های سری C10، کوروت، کامارو و کاپریس نیز به ایران آمدند.

رامبلر با آن که در دهه چهل شمسی یک خودروساز تازه وارد محسوب می‌شد، اما توانست به یکی از بازیگران اصلی بازار خودروی ایران بدل شود. در ابتدا مدل‌هایی مثل آمباسادور و امریکن توسط شرکت سهامی جیپ وارد ایران شدند. آمباسادور به عنوان یک خودروی لوکس و بزرگ، از شهرت خاصی برخوردار بود و مورد توجه خریداران ایرانی قرار گرفت. واردات این خودروها اما در ادامه سرآغازی بود بر مونتاژ گسترده. شرکت سهامی جیپ که از دهه قبل تولید محصولات جیپ را در دستور کار داشت، در میانه این دهه توانست امتیاز مونتاژ رامبلر امریکن را نیز کسب کند و نهایتاً از سال 1346، تولید این خودرو با نام‌های آریا و شاهین در جاده مخصوص شروع شد.

دسوتو که برندی رو به زوال بود، در دهه چهل دست از بازار ایران نکشید و مدل‌های مختلف آن اعم از Adventurer و دیپلمات به کشورمان وارد شدند. علاوه‌براین، وانت‌ها و کامیون‌های کمپرسی دسوتو نیز توسط شرکت فروشگاه اتوموبیل در خیابان سعدی تهران وارد شدند. دسوتو از اوایل دهه چهل اما به طور کلی ورشکست شد و برند آن که تحت تملک کرایسلر بود، از بازار حذف شد. با این حال به نحوی به لطف ارتباط نزدیک این نام با دوج، روح محصولاتش در قالب محصولات برند مذکور به حیات ادامه دادند.

فورد را باید در کنار شورولت، پرآوازه‌ترین اسامی آمریکایی در ایران دهه چهل دانست. در این دوران فورد اروپا حضوری بسیار فعال در کشورمان داشت و محصولاتی همانند تانوس، ترانزیت و 12M توسط شرکت اتوپارس واقع در خیابان شریعتی کنونی (شمیران) به ایران وارد شدند. اما محصولات آمریکایی فورد نیز در تیراژی بالا وارد کشورمان شدند. در این بین موستانگ را باید گل سرسبد این خودروها دانست. در کنار این کوپه دوست داشتنی، فیرلین، گالکسی، وانت F-100 و کامیون‌های کمپرسی این برند نیز به ایران وارد شدند. دهه چهل به نحوی آخرین دوران حضور پرفروغ فورد در ایران بود و از دهه بعد، این برند در سایه مح