قسمت دوم - دهه سی شمسی
سرگذشت برندهای آمریکایی در ایران
دهه سی، دوره پرفروغ آمریکایی‌ها در ایران
دهه سی مصادف بود با دهه پنجاه میلادی؛ اوج شکوه خودروسازی آمریکا و عرضه برخی از برترین و استثنایی‌ترین محصولات تاریخ صنعت خودرو در این کشور. در این بین آمریکایی‌ها در ایران به نحوی پررنگ‌ترین خودروزسازان بودند و برخی تولیدات آن‌ها در کشورمان تقریباً بی‌رقیب بودند. خلوت بودن معابر و قیمت پایین بنزین در ایران نیز مزید بر علت بود تا آمریکایی‌ها پرفروغ‌ترین دوران خود را در کشورمان تجربه کنند. علاوه‌براین، این دوره پایانی بود بر تولید و حضور برخی برندها در جهان و ایران که اهمیت این دهه را دوچندان می‌کند.
فورد
محصولات مختلف فورد در دهه سی توسط واردکنندگان متفاوتی به بازار کشورمان راه یافتند. در این بین گل سرسبد کوپه اسپرت تاندربرد بود که از همان ابتدا در سال 1955 یا 1334 وارد ایران شد. تجارتخانه باتمان‌قلیچ تعدادی از این خودرو را به ایران آورد که هنوز هم تعداد انگشت‌شماری از آن یافت می‌شود. این نمایندگی واقع در خیابان جمهوری کنونی تقاطع لاله‌زار نو، محصولات دیگری همانند فیرلین و کراون ویکتوریا را نیز به ایران آورد. شرکت احیا و اتوپارس نیز در واردات فورد نقش داشتند.
استودبیکر
استودبیکر در حالی در دهه سی شمسی در ایران مطرح شده بود که آخرین سال‌های حضورش در بازار را تجربه می‌کرد. در این بین مدل‌های جدید این برند در این دهه توسط شرکت سهامی ثابت پاسال که بیشتر با واردات محصولات فولکس واگن شناخته می‌شد، وارد ایران شدند.
نش
خودروسازانی که بعدها در هم ادغام شدند و به گروه AMC تغییر نام دادند، در دهه سی شمسی در بازار ایران حضوری فعال داشتند. محصولات نش و رامبلر که بعدها برندی جداگانه شد، در ایران حضوری موفق داشتند و شرکت سهامی اتوشرق واقع در دروازه دولت، واردات آن‌ها را برعهده داشت. متاسفانه تعداد انگشت‌شماری از محصولات این برندها باقی مانده‌اند.
ادسل
فورد برند ادسل را برای مشتریانی که امکاناتی بیشتر و سواری راحت می‌خواستند، اما لینکلن و مرکوری برای آن‌ها گرانقیمت بود، در اواسط دهه پنجاه میلادی تاسیس کرد. محصولات عجیب این برند با جلوپنجره نعل اسبی شکل، در سال 1337 توسط شرکت کاوش واقع در خیابان سعدی وارد شدند.
مرکوری
محصولات مختلف این زیرمجموعه فورد در دهه سی شمسی، توسط شرکت‌های مختلفی وارد ایران می‌شدند. برای مثال مدل Monterey که یک کوپه متوسط بود، توسط شرکت ایران‌موتور واقع در خیابان سعدی وارد شد و مدل محبوب Montclair را شرکت احیا در کوچه برلن به کشورمان آورد. البته مرکوری در سایه رقبای دیگر هموطنش در ایران هرگز موفقیت زیادی کسب نکرد.
کرایسلر
کرایسلر در دهه پنجاه میلادی همانند سایر خودروسازان آمریکایی، دوران طلایی خود را گذراند و واردات آن به ایران هم گسترده بود. در این بین شرکت سهامی اتوایران واردات برخی از محصولات این شرکت همانند مدل ویندزور را برعهده داشت و توانست اعتبار بیشتری برای این برند کسب کند.
شورولت
شورولت بزرگترین و موفق‌ترین نام در بین خودروسازان آمریکایی حاضر در ایران بود. گل سرسبد محصولات این برند، بل ایر و ایمپالا بودند که فروش قابل توجهی در ایران داشتند و در بیشتر تصاویر و اسناد به جا مانده از دهه سی نیز اثری از آن‌ها دیده می‌شود. علاوه‌براین تعداد انگشت‌شماری از مدل کوروت نیز در این دوران وارد شد. واردات مدل‌های مختلف شورولت توسط اشخاص و شرکت‌های متفاوتی صورت می‌گرفت.
لینکلن
لینکلن به عنوان یک برند لوکس زیرمجموعه فورد، در ایران موفق بود و برای مدتی نیز در نقش خودرو درباری ظاهر می‌شد. با این حال محصولات مختلف این برند در دهه سی به اشخاص عادی نیز فروخته شدند. در این بین شرکت سهامی شبدیز در خیابان سعدی واردات محصولات موفقی همانند کانتیننتال را برعهده داشت.
جیپ
بزرگترین و تاریخی‌ترین برند آمریکایی در ایران دهه سی را باید جیپ دانست. این برند که در ابتدا توسط شرکت سهامی جیپ واقع در خیابان اکباتان به ایران آمده بود، بعدها به لطف تلاش‌های جعفر اخوان، صاحب خط تولیدی در کارخانه این شرکت واقع در جاده مخصوص کرج شد. واردات ویلیز جیپ در این دوران متنوع بود، اما مونتاژ بیشتر به مدل‌های استیشن‌واگن و سری کلاسیک اختصاص یافت.
دسوتو
یکی از برندهای رو به انقراض آمریکایی در دهه پنجاه میلادی، دسوتو بود که در آن زمان زیرمجموعه کرایسلر به حساب می‌آمد. این برند محصولات متنوعی داشت که تنها برخی نمونه‌های خاص به ایران وارد شدند. برای مثال مدل دیپلمات توسط شرکت رضاپور واقع در چهارراه مخبرالدوله وارد شد.
پلیموث
در دهه سی شمسی، پلیموث یکی از برندهای آمریکایی بود که به شدت محبوبیت آن رو به افزایش بود. ایران نیز از این امر مستثنی نبود و محصولات متنوعی از ایران شرکت وارد ایران شد. در این بین مدل Belvedere توانست به لطف تبلیغات و واردات گسترده شرکت سهامی کالای اتوموبیل در خیابان سعدی، موفقیت قابل توجهی داشته باشد.
پاکارد
در اوایل دهه سی شمسی بود که برند رو به زوال پاکارد، هنوز هم در ایران فعالیت داشت. در آن زمان محصولاتی همانند مدل جذاب کلیپر، توسط شرکت سهامی اتوموبیل واقع در خیابان اکباتان وارد ایران می‌شدند که تقریباً هیچ اثری از آن‌ها باقی نمانده است.