همه‌چیز درباره بخاری خودرو

بخاری خودروها در قیاس با کولر، ساختار ساده‌تری دارند. استفاده از آن راحت‌تر و پیچیدگی آن کمتر است. اما با این حال گزارش‌های فراوانی از بروز مشکلات در سیستم گرمایش سرنشینان خودروها منتشر می‌شود. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به نحوه عملکرد بخاری خودرو و عیب‌یابی آن.

با کاهش نسبی دما در سرتاسر کشور و پیش‌بینی افت بیشتر آن طی روزهای آینده، اهمیت بخاری خودروها بار دیگر مطرح می‌شود. بخاری از قدیمی‌ترین آپشن‌های یک خودرو به حساب می‌آید. چراکه برای بهره‌برداری از آن نیاز به قطعات مکانیکی خاصی نیست. اما با این حال بسیاری از مشتریان از گرم نکردن بخاری خود ابراز نارضایتی می‌کنند. پیش از ورود به بحث فنی اجازه بدهید همه‌چیز را از ابتدا شروع کنیم.

همانطور که اشاره شد، سیستم بخاری یکی از قدیمی‌ترین آپشن‌های رفاهی خودروها به شمار می‌رود. حتی در خودروهای چند دهه پیش‌ که سیستم صوتی رادیو داشتند، تجهیزات مربوط به بخاری وجود داشت. دلیل این امر ساده است؛ بخاری به خودی خود کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهد. درواقع این وسیله گرمای موتور را به داخل کابین منتقل می‌کند.

نحوه عملکرد بخاری بی‌ارتباط با سیستم خنک‌کاری موتور نیست. به دلیل حرکت سریع پیستون‌ها و انفجارهای پیاپی، بلوک فلزی موتور خودرو به‌شدت داغ می‌شود. برای خنک کردن این سازه، مدار و مسیری برای جریان آب در نظر گرفته شده است. آبی که ابتدا توسط رادیاتور خنک می‌شود و سپس دور بلوک موتور به چرخش درمی‌آید، گرمای آن را به خود جذب می‌کند و سپس دوباره این گرما را از طریق رادیاتور به بیرون هدایت می‌کند. عملکرد بخاری خودرو درست در میانه این پروسه قرار دارد. یعنی زمانی که آب هنوز گرم است.

در خودروهای قدیمی‌تر، فقط کافی بود تا دریچه‌ای این حرارت را به داخل کابین هدایت کند. اما در خودروهای جدیدتر یک فن برای کنترل میزان باد گرم نیز تعبیه شده است. برخلاف کولر خودرو که یک کمپرسور اضافی دارد و بخشی از نیروی پیشرانه را به خود اختصاص می‌دهد، بخاری عملاً تاثیری روی توان موتور خودروها ندارد.

اگر یک خودروی انژکتوری جدید دارید و از نظر فنی نیز ایرادی متوجه آن نیست، به خوبی متوجه شده‌اید که در فصل سرما فقط چند دقیقه کوتاه تا بالا آمدن آمپر آب زمان نیاز است. این درست همان زمان روشن کردن بخاری است. چراکه تا قبل از آن بر اساس توضیحاتی که ارائه شد، عملاً آب گرم نشده و این یعنی هیچ باد گرمی نیز در دسترس نخواهد بود. اما با وجود تمام سادگی بخاری، گاهی پیش می‌آید که خبری از گرما داخل کابین نیست.

اولین دلیل خرابی بخاری بروز مشکل در سیستم ترموستات است. قطعه‌ای کوچک و ساده که وظیفه تغییر دمای آب را به عهده دارد. برخی از تعمیرکاران غیرمتخصص توصیه می‌کنند که در فصول گرم سال، ترموستات از خودرو جدا شود چراکه نیازی به گرم کردن آن نیست ولی این قطعه در فصول سرد است که نقش حیاتی خود را ایفا می‌کند. در صورتی که ترموستات خودرو خراب باشد، هیچ دستوری مبنی بر گردش آب و درنتیجه گرم شدن آن صادر نمی‌شود.

دلیل دیگر اختلال در فعالیت رادیاتور خودروست. اگر رادیاتور خودرو به دلیل کمبود آب به درستی کار نکند، دمای آب به میزان مورد رضایت افزایش پیدا نمی‌کند. کاهش میزان سطح آب رادیاتور یا در حقیقت همان آب در چرخش دور موتور، رابطه مستقیمی با میزان گرمای بخاری دارد. البته پدیده آب کم کردن خود تابعی از مشکلات دیگر مانند جرم گرفتگی، نشتی و یا خرابی واشر سرسیلندر است.

گاهی اوقات نیز پیش می‌آید که فن بخاری دچار عیب می‌شود. این یعنی آمپر آب به درستی بالا رفته و آب در چرخش نیز دمای مناسبی دارد، ولی این گرما به داخل کابین منتقل نمی‌شود. تعمیر و یا تعویض ساده فن بخاری می‌تواند این مشکل را حل کند.

اگر در منطقه شما هنوز هوا آنقدر سرد نشده که بدون بخاری امکان رانندگی وجود نداشته باشد، پس فرصت خوبی برای ارزیابی و بررسی سیستم بخاری وجود دارد. برای این کار چند گام مهم در پیش دارید.

ابتدا سطح مایع درون رادیاتور را چک کنید. در صورتی که آب به طرزی غیرطبیعی کاهش پیدا کرده باشد نیاز است که مشکل را ریشه‌ای حل کنید. در غیر اینصورت ترکیب 50-50 از آب و ضد یخ را درون رادیاتور بریزید.

گام بعدی چک کردن سرعت بالا آمدن آمپر است. اگر بعد از 10 دقیق هنوز آمپر پایین بود، به طور حتم ایرادی در سیستم ترموستات یا رادیاتور وجود دارد.

بررسی فیزیکی دریچه‌های بخاری نیز می‌تواند از بروز یک مشکل کوچک جلوگیری کند. گاهی خارج شدن لوله انتقال هوای گرم منجر به اختلال در کارکرد بخاری خودرو می‌شود.

بخاری خودرو را حتی در فصول گرم نیز به صورت آزمایشی تست کنید. این کار باعث می‌شود لوله‌های انتقالی و چفت و بست‌های آن یک بار دیگر مورد بررسی قرار بگیرد.

اگر ترموستات خودرویتان کوچک‌ترین ایرادی نیز دارد، پیش از فرا رسیدن سرما نسبت به تعمیر و یا تعویض آن اقدام کنید. سرد ماندن بلوک موتور فقط منجر به باد سرد نمی‌شود بلکه در ادامه می‌تواند آسیب جدی به جداره موتور وارد کند.