سرگذشت برندهای آمریکایی در ایران

پس از بررسی تاریخچه خودروهای آمریکایی در دهه بیست، سی، چهل و پنجاه نوبت به

مونتاژ شورولت نوا یا ایران در خلال وقایع انقلاب اسلامی ادامه یافت. اما در ادامه با وضع تحریم‌های یک جانبه توسط آمریکا، تامین قطعات لازم برای سر پا ماندن خط تولید با مشکل مواجه شد. بدین ترتیب، تولید این خودرو در سال 1361 قطع شد. با این حال با آزاد شدن بخشی از قطعات، دوباره خط تولید به راه افتاد تا نوا در سال 1366 نیز تولید شود. پس از این، در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، تعدادی از محصولات متنوع همانند کاپریس، کوروت، کامارو و سابربن توسط پناهندگان عراقی و کویتی وارد ایران شدند. علاوه‌براین، تعداد محدودی نیز در اوایل دهه هفتاد از بین محصولات مونتاژ کانادا وارد ایران شد که شورولت S10، سلبریتی و الدزموبیل کاتلاس سوپریم از جمله آن‌ها بودند که مونتاژشان در ایران هرگز محقق نشد.

بیوک اسکای‌لارک یا همان ایران هم تا سال 1361 و پیش از قطع صدور قطعات به ایران در خط تولید پارس‌خودرو ماند. در این دوره وضعیت تولید آن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و تعداد زیادی خودروی نیمه مونتاژ شده در پارس‌خودرو باقی ماند تا تکلیف آن‌ها روشن شود. در نهایت اما در میانه دهه شصت تولید بیوک دوباره از سر گرفته شد و برای مدت تقریبی یک سال ادامه یافت. در نهایت در پایان این دوره حدود 10709 دستگاه بیوک تولید شد که در مقایسه با عدد شورلت نوا یعنی 13110 دستگاه، حدود 2500 دستگاه کمتر بود.

جیپ که اولین محصول مونتاژ شده در ایران بود، پس از پیروزی انقلاب با کمبود قطعات مواجه شد. در نهایت شرکت پارس‌خودرو به سراغ شرکای ژاپنی و هندی رفت تا با تامین قطعات از مونتاژکنندگان دیگر جیپ، این محصول مهم را سر پا نگه دارد. در نهایت جیپ‌ توسن و سپس صحرا زاده شدند. مدل محبوب آهو (واگونییر) اما با مشکلات اساسی‌تری مواجه شد. تا آن که مونتاژ آن در اوایل دهه شصت قطع شد و دوباره در اواسط این دهه از سر گرفته شد. تعداد کلی جیپ‌های تولید شده در نهایت به عدد 57530 دستگاه رسید. در سال‌های بعد تعدادی نمونه به صورت سفارتی نیز وارد شدند که بسیار محدود و اندک بودند.

کادیلاک به عنوان خاص‌ترین خودرویی که در ایران دهه پنجاه شمسی مونتاژ می‌شد، در دوران پس از پیروزی انقلاب با بیشترین مشکل مواجه شد. به جزء کاهش قیمت و تیراژ به خاطر کاهش شدید تقاضا، به تدریج مونتاژ آن به خاطر عدم تامین قطعات قطع شد. این قطعی اما در میانه دهه شصت و با صدور چند محموله، دوباره از سر گرفته شد، هرچند در مقایسه با اواخر دهه پنجاه بسیار محدود و اندک بود. در نهایت در حدود 2005 دستگاه کادیلاک سویل در ایران تولید شد. پرونده کادیلاک در این زمان بسته نشد، چرا که تعداد اندکی نیز به صورت خودروهای عراقی و کویتی و بخشی نیز به عنوان خودروهای سفارتی وارد کشور شدند.

به جزء محصولاتی که در دهه شصت شمسی در ایران تولید شدند، تعداد بسیار محدودی نیز خودروی آمریکایی در دهه‌های شصت تا نود شمسی به طرق مختلف وارد کشور شدند. این خودروها را می‌توان در چهار دسته کلی تقسیم‌بندی کرد. خودروهای گذر موقت در مناطق آزاد، خودروهای سفارتی، خودروهای مهاجران کویتی و عراقی و در نهایت خودروهایی که با مجوزهای خاص و یا به صورت محدود وارد ایران شدند. خودروهای سفارتی و مناطق آزاد از نظر تعداد و تنوع شاید در این بین دست بالا را داشته باشند و تا همین اواخر نیز تعداد زیادی از این خودروها وارد ایران شدند. خودروهای عراقی و کویتی اما در دو دوره دهه‌ شصت و اوایل دهه هفتاد وارد ایران شدند که از نظر تنوع بالا و از نظر تیراژ اندک بودند. در نهایت دسته چهارم نیز به خودروهایی می‌رسند که با مجوزهای خاص و یا برای استفاده در برخی نهادها وارد ایران شدند.