تاریخچه اولین ماهنوردها

در تاریخ 20 جولای 1969، ماژول آپولو لونار که به نام Eagle و یا «عقاب» شناخته می‌شد به روی سطح کره ماه فرود آمد. در درون این وسیله، فضانوردانی به نام های نیل آرمسترانگ و ادوین آلدرین خود را برای کشف آنچه بعدها آلدرین از آن به عنوان «خرابه باشکوه» یاد کرد، آماده می‌کردند. اولین شخصی که به فضای بیرون قدم گذاشت آرمسترانگ بود که همین عمل نام او را برای همیشه به عنوان اولین فردی که قدم روی سطح ماه گذاشت، در تاریخ ثبت کرد. چند روز پیش سالگرد 50 سالگی این رویداد تاریخی بود. در این سال‌ها کار اکتشاف بشر در فضا نه تنها کمتر نشده بلکه وسعت بیشتری نیز پیدا کرده است.

”در کل چهار دستگاه ماهنورد یا LRV ساخته شد که سه دستگاه از آن‌ها به کره ماه رفته و در همانجا ماندگار شدند. این چهار خودرو مجموعاً مسافتی برابر با 91.7 کیلومتر رانده شده‌اند.“از همان ابتدای امر وجود خودروی ماهنورد (که به طور خلاصه LRV نامیده می‌شود) از این نظر حائز اهمیت بوده که توانایی اکتشاف فضانوردان را بسیار بالا برده است. پس از ورود خودروی LRV به ناوگان آپولو 15 در سال 1971، دو نمونه دیگر نیز به همراه آپولو 16 به فضا سفر کردند.

خودروی ماهنورد از نظر فنی و ظاهری مشابه یک خودرو بوده و چهار چرخ و دو صندلی داشت. گلگیرهای قرار داده شده روی چرخ‌ها از پخش شدن خاک روی سطح سیاره به اطراف جلوگیری کرده و سیستم تعلیق نیز از نوع جناغی دوبل بوده است. البته ساختار کلی این خودرو از آلومینیوم بوده و از دکمه‌های کنترلی معمول و یا پدال‌ها و حتی فرمان نیز در آن خبری نیست. در حقیقت یک کنترل‌کننده T شکل به فضانورد امکان می‌داد تا از آن برای گاز، ترمز و هدایت‌گر خودرو در هنگام تغییر مسیر استفاده کند.

چهار چرخ این خودرو به جای تایرهای معمولی، به نوعی از تایرهای مخصوص مجهز شدند که در ساخت آن‌ها از نوارهای آلومینیومی و تکه‌های V شکل تیتانیوم استفاده شده بود. این تایرها عملکرد خوبی در هنگام حرکت روی کره ماه از خود نشان دادند، جایی که سطح آن جنسی شبیه به پودر دارد.

برای اطمینان از توانایی حرکت ماهنورد روی سطح ناهموار ماه، در هرکدام از چرخ‌های این وسیله یک موتور برقی جانمایی شده بود. البته نحوه کار این موتورها شبیه آنچه امروزه در خودروهای مدرن برقی شاهد هستیم نبوده و هرکدام از موتورها تنها 0.25 اسب‌بخار توان تولید می‌کردند. این نیرو از طریق جعبه‌دنده به چرخ‌ها انتقال یافته و این خودرو را قادر می‌ساخت به حداکثر سرعت 14 کیلومتر برساعت دست یابد. برخلاف خودروهای برقی مدرن، اولین ماهنورد وسیله‌ای قابل شارژ نبوده و انرژی حرکتی آن از دو باتری زینک-نقره تامین می‌شد که مجموعاً 54 کیلوگرم وزن داشتند. مجموع قدرت خروجی این باتری‌ها 8.7 کیلووات ساعت بوده و شعاع حرکتی آن نیز تنها 90 کیلومتر بود.

نکته جالبی که می‌توان درباره چرخ‌های این ماهنورد ذکر کرد، فرمان‌پذیری تمام آن‌هاست که باعث شده شعاع گردش خودرو به 3 متر برسد. با توجه به فضای محدود داخل فضاپیمای آپولو طبیعتاً امکان اختصاص دادن فضایی بزرگ به LRV نیز وجود نداشت بنابراین این وسایل باید در ابعاد کوچکی طراحی می‌شدند. طول ماهنورد برابر 3 متر و وزن آن 210 کیلوگرم بود، اما بد نیست بدانید که این وسیله قابلیت جابه‌جایی بار تا 490 کیلوگرم یعنی بیش از دو برابر وزن خودش را نیز داشت.

پس از مدتی و با توجه به اشکالات فنی پیش آمده، شعاع حرکتی ماهنورد به تنها 7.6 کیلومتر محدود شد تا در صورت بروز هرگونه پیشامد، فضانوردان قادر باشند وسیله را رها کرده و پیاده به سوی فضاپیما بازگردند. هرچند که هدایت ماهنورد بر عهده فضانوردان بود، اما این وسیله‌ها به مسیریاب داخلی و کامپیوتر مرکزی تجهیز شده بودند که همواره مکان وسیله را تشخیص داده و مسیر صحیح را نشان می‌داد.

خودروهای ماهنورد در سه ماموریت آخر فضاپیمای آپولو مورد استفاده قرار گرفتند که البته در هر سه مورد به دلیل بروز اشکال فنی زمین‌گیر شدند. دو شرکت بوئینگ و جنرال‌موتورز در پروژه 38 میلیون دلاری ساخت ناوگان LRV برای ناسا در سال 1969 مشارکت کردند. اگر قرار باشد این وسایل در سال 2019 ساخته شوند ارزش پروژه برابر با 265 میلیون دلار خواهد بود.

در کل چهار دستگاه ماهنورد یا LRV ساخته شد که سه دستگاه از آن‌ها به کره ماه رفته و در همانجا ماندگار شدند. این چهار خودرو مجموعاً مسافتی برابر با 91.7 کیلومتر رانده شده‌اند.

در کنار تمام موارد، دوربینی که در جلوی خودروی LRV آپولو 17 نصب شده بود موفق به ثبت تصاویر بسیار جالب و مهمی گردید. آن خودروی LRV هنوز در کره ماه و در نزدیکی مکانی که آپولو 17 ماموریت خود را انجام داد، حضور دارد. در حقیقت هر سه ماهنورد موجود در سطح کره ماه منتظر هستند تا بالاخره روزی شخصی پیدا شده و آن‌ها را به خانه بازگرداند.