عمدتاً برای پیمایش در تپه‌ها و سراشیبی‌های تند از خودروهای دو دیفرانسیل و شاسی‌بلند استفاده می‌شود؛ خودروهایی که اغلب به دنده کمک و قفل دیفرانسیل نیز مجهز هستند. اما تنها به صرف سواری بر یک بلندقامت مجهز و خوش‌رکاب نمی توان به سهولت و اطمینانی صد در صد از یک تپه و یا سربالایی تند فراز و فرود نمود بلکه این کار به متد و روش خاصی نیاز دارد که در این نوشتار مختصراً به آن می‌پردازیم.
”ایمن‌ترین روش برای بالا و پایین آمدن از یک شیب تپه انتخاب یک مسیر مستقیم است.“صعود از شیب تند یک تپه به مهارت ویژه‌ای در زمینه رانندگی نیاز دارد. شیوه کار هم بدین گونه است که در همان ابتدای مسیر، خودرو را متوقف نموده و سپس با نگاه چشمی به سربالایی مفروض مسیر مورد نظر خود را به دقت انتخاب می‌کنید. در این موقعیت، همواره سعی نمایید در صعود از تپه‌ها یک مسیر کاملاً مستقیم را گزینش نموده و از حرکت مارپیچی اکیداً خودداری کنید؛ چون در چنین وضعیتی که خودرو عمود بر مسیر شیب است، امکان سر خوردن و پایین آمدن آن از مسیر حرکت وجود دارد و یا حتی بدتر از آن، ممکن است که خودرویتان معلق زده و دچار فاجعه‌ای بس خطرناک شوید.
برای شروع حرکت از سربالایی، ابتدا خودرو را در دنده سنگین قرار داده و با تمام توان حرکت خود را آغاز کنید.انجام چنین کاری انرژی جنبشی لازم را در ابتدای حرکت برای شما فراهم می‌کند؛ چون انرژی جنبشی حاصل ضرب سرعت در جرم جسم است و بنابراین، هر چه رقم این سرعت بیشتر باشد مقدار این انرژی بیشتر است. ضمناً توجه داشته باشید که حرکت با سرعت بسیار بالا در مسیرهای ناهموار موجب می‌شود که با بالا و پایین رفتن آنی سرعت خودرو، یک یا دو چرخ تماس خود را با سطح مسیر از دست بدهند. پس کسب یک سرعت معقول و قابل کنترل در این وضعیت باید همواره مد نظرتان باشد.
مشکل‌ترین بخش عبور از تپه بالاترین نقطه آن است که معمولاً در چنین مواقعی چرخ‌ها شروع به هرزگردی کرده و در اثر چنین حالتی، خودرو کم‌کم به حالت توقف و واماندگی می‌رسد. اگر خودرو به حالت توقف و واماندگی نرسید، بهتر است که خودرو را با پدال ترمز متوقف نموده و فوراً دنده کمک را درگیر کنید و سپس، پدال ترمز را رها و همزمان پدال کلاچ را هم رها کنید. با انجام این عملیات ترمز موتور و یا به عبارتی مقاومت پیستون‌ها در حرکت رفت و برگشتی پیشرانه، می تواند حرکت سریع رو به پایین خودروی شما را به حرکتی بسیار آرام تبدیل نماید، اما به خاطر داشته باشید که در زمانی که خودرو با سرعتی آرام رو به پایین آمدن است تحت هیچ شرایطی با پدال‌های گاز و کلاچ و ترمز بازی نکنید چون استفاده از اهرم پدال یا ترمز باعث قفل شدن چرخ‌ها شده و نتیجه آن سر خوردن خودرو به سمت انتهای تپه است.
بعد از این که خودروی خود را به نحوی که گفته شد به پایین تپه منتقل نموده و به سطح صاف رساندید در مرتبه دوم بهتر است با شتاب و سرعت بیشتری حرکت را آغاز کنید چون کسب انرژی جنبشی در ابتدای راه به احتمال زیاد می‌تواند شما را به سمت نوک سربالایی بعدی راحتتر هدایت کند.
برای پایین آمدن از شیب تند تپه باز هم نیاز به مهارتهای مشابهی است؛ به این ترتیب که قبل از ورود به شیب، باید متوقف شده و جعبه‌دنده را در دنده یک جای داده و همراه با دنده کمک و به آهستگی وارد سراشیبی شده و همزمان، ارتباط خود را با کلیه پدال‌ها قطع و فرصت دهید تا ترمز موتور کار خود را انجام داده و از سرعت خودرو بکاهد. در چنین مواقعی راننده همواره سعی دارد با استفاده از پدال ترمز خودرو را متوقف کرده و یا سرعتش را کاهش دهد چون اعتماد زیادی به ترمز موتور و بهره‌گیری از آن به عنوان عامل توقف ندارد و این موضوعی است بسیار خطرناک، زیرا در چنین وضعیتی حتی اشاره کوچکی به پدال ترمز به خصوص زمانی‌که مسیر گل‌آلود و لغزنده است موجب می‌شد که چرخ‌ها قفل شده و خودرو شروع به سر خوردن نموده و کنترل آن از دست برود.
همانطور که در بالا ذکر شد، ایمن‌ترین روش برای بالا و پایین آمدن از یک شیب تپه انتخاب یک مسیر مستقیم است اما مواقعی پیش می‌آید که شما ناچاراً مجبورید به صورت اریب یا زاویه‌دار یک مسیر سر بالایی را بپیمایید. در چنین حالتی علاوه‌بر توجه و دقت بالا نخست باید مطمئن شوید که مسیر پیش رویتان لغزنده نیست. ناگفته نماند که وجود چنین عاملی سبب سرخوردن خودروی شما به انتهای تپه می‌شود. ضمن این که، فراموش نکنید که هنگام پایین آمدن از تپه با شیب تند با گودالی مواجه نشوید چون با افتادن در چنین گودال‌هایی در واقع زوایه کف خودرویتان نسبت به سطح افق بیشتر شده و در نتیجه امکان وقوع حوادثی چون سر خوردن، چپ کردن و معلق زدن خودرو وجود دارد. به همین علت در هنگام بالا رفتن از یک تپه نیز وجود برجستگی‌ها و تخته سنگ‌ها می‌تواند تنیجه‌ای مشابه به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود به شخص همراه خود پشنهاد کنید که با پای پیاده جلوی شما حرکت نموده و شما را راهنمایی نماید. چنین کاری اعتماد به نفس بیشتری به شما داده و امکان بروز خطری که از دید شما مخفی باشد را کاهش می‌دهد. همچنین توجه داشته باشید که در چنین موقعیتی، بار و سرنشینان خودرو نیز باید در جای خود محکم و بدون حرکت باشند چون در غیر این صورت تکان خوردن آن‌ها ممکن است موجب به هم خوردن تعادل خودرو و معلق زدن آن شود.
نویسنده : سام کاویانی
منبع : باما
