تعریف کوتاهی از پلتفرم در دنیای خودرو

ما هر روز در جای جای شهر و دیار خود انبوه متنوعی از خودروها را می‌بینیم اما از این نکته ساده گاهاً غافلیم که بسیاری از آن‌ها از اساس و بنیان همسانی برخوردار بوده و در جنبه‌های فنی و تکنیکی نیز شراکت بسیاری با یکدیگر دارند. شدت و حدت این شراکت گاهی اوقات چنان زیاد است که برخی از این مدل‌ها را براستی می‌توان رونوشتی پر رنگ از آن دیگری دانست. اما چه عاملی این خودروهای ظاهراً متفاوت را به هم پیوند می‌دهد؟

پاسخ در پلتفرم یکسانی است که این خودروها از آن سود می‌برند. مثلاً مدل‌هایی همچون لوگان، ساندرو و داستر از شرکت رنو/داچیا از یک پلتفرم همسان با کد B0 استفاده می‌کنند یا سدان‌های آزرا و سوناتا از هیوندای و همچنین مدل اپتیما از کیا، همگی بر روی یک پلتفرم مشترک سوار هستند. البته از این نمونه مثال‌ها در دنیای خودرو بسیار می‌توان ذکر نمود.

پلتفرم (Platform) یک واژه انگلیسی است که در فارسی به معنای سکو، صفحه و تختگاه است. اما در صنعت خودروسازی، ساده‌ترین تعریف برای این واژه عبارت از«شالوده‌ای مشترک بین چندین مدل متفاوت خودرو از یک برند یا یک گروه خودرویی» است.

در معنایی وسیع‌تر، پلتفرم شامل آن بخش‌هایی از یک خودروست که از دید مشتری پنهان مانده است. این بخش‌ها عمدتاً شامل شاسی، پیشرانه، قوای محرکه و جعبه‌دنده آن می‌شود. اما سازندگان خودرو در سرتاسر دنیا سعی می‌کنند که با توجه به سلایق و گرایش‌های متفاوت مشتری، روی یک پلتفرم خاص، طرح‌های مختلفی از بدنه و همچنین، فرم و کیفیت‌های متنوعی از سواری، اشکال گوناگونی از کابین و داشبورد و در نهایت، قالب‌های بی‌شمار از صندلی و تزیینات را پیاده کنند. هر چند که گاهی شاهدیم برخی سازندگان ارزان‌ساز در جهان، در این موارد نیز رسوم و ملاحظات معمول را کنار نهاده و بعضا حتی فرم و جنس فرمان به کار رفته در ساخته‌های ظاهراً متفاوت آن‌ها از اساس و بنیان یکی است.

مهمترین دلیل انجام این کار به آیتم کاهش هزینه‌ها مربوط است. اما در عین حال استفاده از پلتفرم مشترک نقش مهمی در صرفه‌جویی در وقت و زمان نیز ایفاء می‌کند و دست طراح و سازنده را برای ارائه مدل‌های متنوعی از سواری و هاچ‌بک گرفته تا کراس‌اور بر روی پلتفرمی همسان، در سریع‌ترین و کوتاه‌ترین زمان ممکن، باز می‌گذارد. در واقع، فشار رقابت این روزها آنچنان زیاد است که یک خودروساز برای آن‌که از قافله رقابت از همتایان پرشمار خود عقب نماند باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن محصول جدیدی را به بازار ارائه دهد و صد البته استفاده از پلتفرم مشترک این امر را برایش تسهیل می‌کند.

از جمله برندهای معروفی که این روزها اهتمام وافری به کاهش هزینه‌ها دارد، گروه خودرویی تویوتا از ژاپن است. این گروه خودرویی چهار برند اصلی اعم از تویوتا، لکسوس، دایهاتسو و هینو را زیر نگین خود دارد. تویوتا همچنین با شرکت فاو چین یک جوینت‌ونچر مشترک به نام رانز (RANZ) تأسیس نموده و با خودروسازی GAC چین هم شراکتی تنگاتنگ دارد و البته 16.6 درصد از سهام گروه خودرویی سوبارو و 5.9 درصد از سهام شرکت ایسوزو و 5.5 درصد از شرکت مزدا را هم مالک است. سهام تویوتا در بورس‌های توکیو، نیویورک و لندن عرضه می‌شود.

در سال‌های اخیر، تویوتا یک معماری مشترک برای ساخته‌های تولیدی خود به نام TNGA تعریف نموده است. پلتفرم TNGA از نوع یونی بادی یا بدنه یکپارچه است و تقریباً در اغلب محصولات این گروه خودرویی از مدل‌های متنوع تویوتا گرفته تا لکسوس و دایهاتسو به کار می‌رود.

ناگفته نماند که پلتفرم TNGA در شش ورژن متفاوت عرضه می‌شود :

1. TNGA-B(GA-B) برای مدل‌های ساب‌کامپکتی همچون نسل نوین تویوتا یاریس و یاریس GR
2. TNGA-C (GA-C) برای محصولات کامپکت تویوتا از جمله همچون پریوس، پریوس پرایم، CHR بنزینی و برقی، انواع کرولا، لوین، آئوریس و لکسوس UX
3. TNGA-K(GA-K) برای خودروهایی همچون تویوتا کمری، دایهاتسو آلتیس، تویوتا آوالون، تویوتا راوفور، تویوتا هایلندر، تویوتا وایدلندر و لکسوس ES
4. TNGA-L (GA-L) که عمدتاً در خودروهای لوکس و بزرگ سایزی از جمله لکوسس LS، لکسوس LC، تویوتا کراون و تویوتا میرای استفاده می‌شود.
5. e-TNGA که در برخی از محصولات الکتریکی تویوتا و دایهاتسو و نیز سوبارو استفاده می‌شود.
6. DNGA که در خودروهای بسیار کوچک و شهری (Kei Cars) از جمله دایهاتسو میرای، تویوتا پیکسیس اپوچ، دایهاتسو راکی، دایهاتسو تانتو، سوبارو چیفون و تویوتا ریزعرضه می‌شود.

از دیگر پلتفرم‌های معروف در دنیا می‌توان به MQB از گروه خودرویی فولکس‌واگن، EMPF1 و EMPF2 از گروه خودرویی پژو- سیتروئن و CMF-D از گروه خودرویی رنو- نیسان اشاره داشت.

پس به وضوح شاهدیم که خودروسازان مطرح دنیا چگونه با استفاده از یک معماری مشترک مدل‌های متنوعی را به بازارهای جهانی عرضه می‌کنند. مدل‌هایی که چه بسا تفاوت قیمت شایان توجهی نیز بین تک تک شان وجود دارد.

در خاتمه کلام، تکوین و ساخت پلتفرم مشترک در دنیای خودرو را می‌توان اسم رمزی در کاهش هزینه، سرعت عمل و ارائه بی‌شماری از محصولات متنوع دانست.