کارشناسی خودرو آنچه که هست، آنچه که باید باشد

با آغاز انقلاب و کاهش قابل توجه واردات خودرو و توجه به تولیدات داخلی مفهوم اجتماعی و سیاسی خودرو عمیقاً تغییر کرد. حالا این صنعت و بازار به‌شدت به مردم آمیخته شده بود. و این آغاز شکل‌گیری یک پدیده نوظهور بود؛ بازار خودروهای دست‌دوم. بازاری موازی در راستای مدل‌های صفرکیلومتر که اگر نگوییم اهمیتی بیشتر از مدل‌های کارخانه‌ای داشتند، میزان اهمیتشان کمتر هم نیست. اما بزرگ‌ترین تفاوت و شاید چالش‌برانگیزترین آن، تفاوت در تقابل بین خریدار و فروشنده است. چراکه خریدار و فروشنده در بازار خودروهای صفرکیلومتر، مشتری و کارخانه است حال آنکه این ساختار در بازار خودروهای کارکرده مشتری و مشتری است.

تفاوت قیمت یک کالا نو با نمونه مشابه که حتی کمی از آن استفاده شده، ناشی از مدل‌های ذهنی و برخی از هنجارهای اجتماعی است. این الگوی اقتصادی نه فقط منحصر به خودرو بلکه عملاً روی تمام کالاها سایه می‌اندازد. از فرش و مبلمان تا لوازم اداری و آشپزخانه از کالاهای زینتی گرفته تا تجهیزات فنی.

در این میان خودرو به دلیل گستردگی استفاده و قیمت بالاتری که نسبت به کالاهای دیگر دارد، از حساسیت بیشتری در بحث خریدوفروش مدل کارکرده برخوردار است. با تغییر شرایط اقتصادی جامعه طی دوره‌های مختلف مانند جنگ، تحریم، ممنوعیت واردات و غیره رویکرد برای خرید وسیله نقلیه ارزان‌تر هم تقویت شد. اما این تمام ماجرا نبود و نیست.

باورهای ذهنی و اجتماعی درباره نو و یا مستعمل بودن کالا، با وسواسی بیشتر روی دنیای خودرو هم اعمال شد. تا پیش از این، خرید خودرو با معیارهایی مانند قدرت، سرعت، آپشن، برند و سال ساخت سنجیده می‌شد اما با توسعه بازار مدل‌های دست‌دوم حالا معیارهایی مانند سلامت فنی، سلامت ظاهری و البته میزان پیمایش اهمیت پیدا کرد. به مرور این حساسیت‌ها برای خود تبدیل به قاعده و قانون شد و شکل مدونی گرفت. راهکارهای جدیدی شکل گرفت برخی مدعی نوآوری شدند. شیطنت‌هایی پدید آمد و برخی دیگر ادعای تشخیص آن را مطرح کردند. حالا دیگر خرید خودروی دست‌دوم به مراتب سخت‌تر از مدل نو شده است. این آغاز ظهور یک پدیده دیگر است؛ کارشناسی خودرو.

از همان دهه 40 میلادی ایرانی‌ها نشان دادند گویا چندان هم با این مکعب فلزی تندرو غریبه نیستند. ناگهان مانند دستی از غیب، هنر تعمیر و مکانیکی در اذهان عمومی تبلور کرد. اگرچه آن روزها محدودیت و ممنوعیتی برای انتقال فناوری از کشورهای دیگر نبود ولی استعداد خاص ایرانی‌ها روش‌های بدیعی برای تغییر و تحول در قسمت‌های فنی و مهندس خودرو به وجود آورد. جذابیت ذاتی خودرو علاوه بر افزایش علاقه به آن، دانشی ناب را هم توسعه می‌داد. دانشی که نه فقط در چال تعمیرگاه‌ها بلکه در بازار خریدوفروش هم کاربرد داشت.

معامله خودروی کارکرده یک جاده دوطرفه بود. اگرچه تا پیش از آن فروش خودرو یک هنر محسوب می‌شد، اکنون خرید خودرو هم ظرافت خاصی می‌طلبید. روی دیگر دانش فنی و مکانیکی خودروها، روی سیاه آن بود. برخی از فروشندگان با توجه به همان معیارهای خودساخته در دنیای دست‌دوم‌ها به روش‌ها نامتعارف دست‌کاری در خودرو روی می‌آوردند. تغییر کیلومتر خودرو، ظاهرسازی بدنه و حتی تغییر در تریم تزئیناتی داخل خودرو خریدار را به پرداخت مبلغی بیش از حد متعارف مجبور می‌کرد. ناآشنا بودن افراد نسبت به مسائل فنی کم‌کم تبدیل به یک معضل شد. آن‌هایی که دسترسی به یک مکانیک وارد داشتند، حقیقتاً به معدنی از طلا دست پیدا می‌کردند. مراجعه به تعمیرگاه پیش از عقد قرارداد حالا تبدیل به یک رسم شده بود.

حتما این جمله را شنیده‌اید که «خودروی کارکرده را باید از آشنا گرفت». این حرف، می‌تواند 3 دلیل اصلی داشته باشد:

دلیل اول این‌که، شما سابقه خودرو کارکرده‌ای که قصد خریدش دارید را نمی‌دانید؛ یعنی نمی‌دانید چه اتفاقاتی برای این خودروها رخ داده، سرویس و نگهداری آن‌ها چطور بوده و مالکان‌شان، چطور از این خودروها، کار کشیده‌اند!

دلیل دوم این‌که، مگر چند نفر از ما، راننده و تعمیرکار حرفه‌ای خودرو هستیم؟! چقدر تخصص برای عیب‌یابی خودروها داریم؟ پشت فرمان چند خودروی مختلف نشسته‌ایم و تجربه کسب کرده‌ایم؟ بیایید جواب منصفانه‌ای به این سوالات بدهیم: کارشناسی خودرو، کار هرکسی نیست.

دلیل سوم این‌که، همه ما انتظار داریم که فروشنده خودرو، حتی بعد از اتمام معامله، جوابگوی ما باشد؛ درصورتی‌که چنین نیست! اگر مدتی بعد از معامله خودرو، متوجه ایراد یا مشکلی اساسی در خودرو‌ی‌تان شدید، این حق را دارید که تلفن را بردارید و به فروشنده خودرو، زنگ بزنید! اما این حق را ندارید که از او بخواهید تا جوابگوی این مشکلات باشد چراکه معامله تمام شده و کار از کار، گذشته است.

اینجاست که در زمان معامله خودروهای کارکرده، پای کارشناسان خودرو هم باز می‌شود؛ کارشناسی که تجربه و تخصص دارد و البته مسئولیت‌پذیر است.

اصلا همه این حرف‌ها به کنار؛ به دلایل اقتصادی هم استفاده از کارشناس خودرو، به نفع شماست چراکه اجرتی که کارشناس می‌گیرد، در ازای هزینه‌ای که برای خرید خودرو دست دوم می‌کنید، واقعا ناچیز است. اما همین هزینه ناچیز، گاهی اوقات می‌تواند جلوی ضرر ده‌ها میلیونی شما را در هنگام خریدن خودروهای معیوب، بگیرد.

خودروهای صفر کیلومتر که نیازی به کارشناسی ندارند اما وقتی صحبت از خودروهای کارکرده می‌شود، داستان کاملا فرق می‌کند چراکه همه چیز یک خودروی کارکرده را ابتدا باید بررسی کنید تا قیمت واقعی خودرو کشف شود. کارشناسی خودروهای کارکرده، معمولا به چهار بخش زیر دسته‌بندی می‌شود که در ادامه، هرکدام را مختصرا توضیح می‌دهیم:

• کارشناسی رنگ خودرو
• کارشناسی بدنه خودرو
• کارشناسی فنی خودرو
• کارشناسی تجهیزات خودرو

معیارهای مختلفی برای تعیین ارزش خودروهای دست‌دوم وجود دارد. آنچه منطقی به نظر می‌رسد، کیفیت و کارایی خودرو برای خریدار و یا خریداران بعدی است. اما باید اعتراف کرد که از دید مشتری ایرانی رنگ دار بودن خودروی دست‌دوم از بالاترین اهمیت برخوردار است. اینکه چطور و چگونه این باور شکل گرفته، چندان حائز اهمیت نیست ولی آنچه عجیب است بی‌اهمیتی نسبت به معیارهای دیگری است که باعث می‌شود چالش‌های فنی پیش‌بینی نشده‌ای رخ بدهد.

اوضاع تا شرایطی پیش می‌رود که برخی از افراد حتی بعد از یک تصادف شدید، آفتاب‌سوختگی و یا هر اتفاق دیگری از ترس افت قیمت، خودروی معیوب خود را رنگ‌آمیزی نمی‌کنند. صحنه‌ای زشت که چهره بی‌روح شهر را دچار چالش می‌کند. از این دست خرده باورها موجب شکل‌گیری یک اعتقاد کلی شده است. در حالی که در بزرگ‌ترین نمایندگی‌های فروش خودروی دست‌دوم دنیا نیز رنگ داشتن خودرو اهمیت چندانی ندارد. به دلیل تمام این مصادیق است که مشتریان خرید خودروهای کارکرده اولین چیزی که از کارشناس می‌خواهد، بررسی رنگ خودرو است.

سال‌هاست که شرکت‌های خودروساز، رنگ آمیزی بدنه را با دستگاه‌های رباتیک انجام می‌دهند. به همین دلیل نیز در اکثر خودروها، میزان ضخامت رنگ پاشیده شده، در یک محدوده خاص است. این محدوده را با کمک دستگاه تشخیص رنگ بدنه یا «تستر رنگ بدنه» تعیین می‌کنند. این دستگاه یا از نوع مغناطیسی است یا از نوع دیجیتال.

دستگاه تشخیص رنگ مغناطیسی

• متداول‌ترین و ساده‌ترین نوع دستگاه تشخیص رنگ بدنه، قلم مغناطیسی یا تستر مغناطیسی است.
• در قلم مغناطیسی، آهنربای بسیار حساسی وجود دارد که حرف اول و آخر را همین آهنربا می‌زند! حتی افتادن این قلم به روی زمین یا قراردادنش در نزدیکی وسایل مغناطیسی، می‌تواند صدمات جدی به آن وارد کند. بنابراین در نگهداری این قلم‌ها، بسیار محتاط باشید.
• قلم مغناطیسی با کمک آهنربا و فنر، کار می‌کند که یعنی، سازوکار آن بصورت آنالوگ است. بنابراین از این قلم‌ها، نباید انتظار دقت خوبی را داشته باشید.
• ضخامت رنگ بدنه با درجه‌بندی موجود روی قلم مغناطیسی، «نسبت عکس» دارند. مثلا هرچقدر ضخامت رنگ روی بدنه، بیشتر باشد، نیروی مغناطیسی کمتری برای جداکردن قلم از بدنه، لازم است. بنابراین فنر متصل به آهنربا هم کمتر کشیده می‌شود. درنتیجه، قلم هم درجه کمتری را به شما نشان می‌دهد.
• قلم‌های تشخیص رنگ مغناطیسی موجود در بازار، قیمت‌های ارزانی دارند. این یعنی، کیفیت ساخت‌شان بالا نبوده و طبیعی است که به مرور زمان، کارایی‌شان از بین می‌رود. «کم‌شدن خاصیت آهنربایی» و همچنین «شل شدن فنر داخلی» آنها، از شایع‌ترین مشکلاتی است که بعد از مدتی استفاده، برای این قلم‌ها رخ می‌دهند.
• در صورت استفاده از قلم مغناطیسی، اگر آهنربا به بدنه نچسبد، دو علت دارد؛ یا قلم‌تان خراب شده یا اینکه بدنه، دارای بتونه است.
• در هنگام برداشتن قلم مغناطیسی از روی بدنه، باید مراقب باشید. چراکه اگر دقت نکنید و مثلا قلم را روی بدنه بکشید، رنگ بدنه به احتمال فراوان، خراش برمی‌دارد.

دستگاه تشخیص رنگ دیجیتال

• دستگاه‌ تشخیص رنگ دیجیتال یا ضخامت‌سنج دیجیتال، می‌تواند تا یک میکرون (یک هزارم میلیمتر) را هم اندازه‌گیری کند. به همین دلیل، هم دقت‌شان بالاست و هم قیمت‌شان!
• برخلاف قلم مغناطیسی، از دستگاه تشخیص رنگ دیجیتال می‌توان برای بدنه‌های غیرآهنی (مثل آلومینیوم یا فایبرگلاس) هم استفاده کرد.
• سازوکار دستگاه‌های دیجیتال، بر اساس پالس صوتی است؛ به این ترتیب که با محاسبه زمان رفت و برگشت امواج صوتی، این دستگاه می‌تواند ضخامت بدنه خودرو را تشخیص دهد.

نکاتی درباره تشخیص رنگ خودرو

• قبل از استفاده از دستگاه تشخیص رنگ، سطح بدنه خودرو را کاملا تمیز کنید.
• برای تشخیص رنگ شدگی بدنه، اصطلاحا به عدد «شاخص» نیاز دارید تا با کمک آن، بتوانید ضخامت رنگ قسمت‌های مختلف بدنه را با هم مقایسه کنید.
• سقف خودرو بهترین قسمت بدنه، برای تعیین شاخص است. اگر سقف دچار آفتاب سوختگی باشد، عدد شاخص را از ستون‌ها برمی‌دارند. 
• معمولا در فرآیند رنگ‌آمیزی خودروها در کارخانه، تمامی اجزای جداشدنی بدنه، با یکدیگر رنگ آمیزی نمی‌شوند. این یعنی شاخصی که برای هر قسمت از بدنه بدست می‌آورید، قطعا با قسمت دیگر بدنه، متفاوت است. اما این تفاوت تا چه اندازه قابل قبول است؟ فقط کسی که سال‌ها تجربه این کار را دارد، می‌تواند به این سوال، پاسخ دهد. البته برای کمترشدن احتمال خطا در تعیین شاخص، توصیه می‌کنیم که اجزای بدنه خودرو را به 4 بخش، تقسیم کنید و برای هر بخش، یک شاخص جداگانه، بدست آورید. این 4 بخش عبارتند از:

1. سقف، ستون و گلگیر
2. کاپوت
3. در صندوق عقب
4. در‌های کناری

• کیفیت رنگ بدنه، ارتباط مستقیمی با قیمت خودرو دارد. یعنی هرچقدر قیمت خودرو، کمتر باشد، شما هم باید حساسیت‌تان را کمتر کنید! به عنوان مثال در خودرویی مثل ام وی ام 110، ضخامت رنگ در قسمت‌های مختلف بدنه‌اش، یکسان نیست. علاوه بر قیمت خودرو، گاهی اوقات باید از کیفیت ساخت خودروها هم خبر داشته باشید؛ مثلا مدل‌هایی مانند لیفان 820 یا مزدا 3، با اینکه خودروهای ارزان‌قیمتی نیستند اما برخی از مالکان این دو خودرو، با مشکل رنگ بدنه روبرو شده‌اند.
• نکته پایانی اینکه کارشناسی رنگ خودرو هرچند با وجود قلم‌های تشخیص رنگ، ساده‌تر شده و کار ساده‌ای به نظر می‌رسد اما فراموش نکنیم که تجربه، دانش، مهارت و شناخت خودروهای بازار، ویژگی‌هایی است که کارشناسان رنگ بدنه را از افراد عادی، متمایز می‌کنند. 

دومین قسمتی که باید در کارشناسی خودرو کارکرده آنرا بررسی کنید، وضعیت بدنه است. شاید باورش سخت باشد اما هنوز هم یکی از موثرترین روش‌ها‌ برای بررسی بدنه خودرو، بازدید چشمی و لمس کردن یا دست کشیدن روی بدنه است.

درهای کناری و کاپوت، بیشترین صدمات را در تصادفات می‌بینند؛ پس در بررسی این نقاط، «زمان و دقت» بیشتری را صرف کنید. قبل از شروع بازدید بدنه، یکبار دور خودرو بچرخید و قسمت‌های بدنه را در زوایای مختلف، نگاه کنید. انعکاس محیط در بدنه خودرو باید یکنواخت باشد اما اگر موجی در انعکاس بدنه می‌بینید یا متوجه کدر بودن رنگ بعضی از قسمت‌ها شدید، شک نکنید که اتفاقی برای این قسمت‌ها رخ داده است.

بررسی در موتور

• برای بررسی کاپوت، دست‌تان را روی بخش‌های مختلف آن بکشید و مطمئن شوید که هیچگونه پستی یا بلندی را زیر دست‌تان لمس نمی‌کنید.
• کاپوت را بالا بزنید و چک کنید که تغییر خاصی در اتصالات کاپوت (مثل پیچ و مهره، جک، قفل کاپوت و ...) رخ نداده باشد چراکه معمولا قطعات تعویضی با قطعات فابریک کارخانه، هم رنگ و هم شکل متفاوتی دارند.
• به گوشه‌های کاپوت، خوب دقت کنید تا اثری از اسپری رنگ یا چکه کردن رنگ، وجود نداشته باشد چراکه این‌ها نشانه‌ای از تعویض یا صافکاری هستند.
• قفل کاپوت را چک کنید و ببینید که آیا به درستی کار می‌کند یا خیر. برای این کار، کافی است یکی دوبار، کاپوت را باز کنید و مجددا ببندید. اگر کاپوت با فشار زیاد دست‌تان بسته شد، یا تاب دارد یا مکانیزم قفلش، خراب شده است.

بررسی درهای کناری

• برای بررسی اولیه درها، یکی‌دوبار، دست‌تان را روی قسمت‌های مختلف در بکشید تا از نبود هرگونه فرورفتگی مطمئن شوید.
• گوشه‌های درها، کمترین مقاوت را در ضربات دارند، پس حتما آن‌ها را هم چک کنید تا اصطلاحا «تاب» نداشته باشند.
• درها را باز کنید و ببندید؛ صدای بسته‌شدن و نحوه بسته‌شدن درهای سالم را همه ما می‌توانیم تشخیص دهیم!
• وقتی درها را باز می‌کنید، رکاب‌ و پارکابی را حتما چک کنید تا شکل و شمایل سالمی داشته باشند. وجود فرورفتگی یا موج در شکل رکاب‌ها، می‌تواند نتیجه یک تصادف شدید باشد.
• محل اتصال‌ درها به بدنه را بررسی کنید تا مبادا اثری از اسپری رنگ روی سیم و کابل‌های آن وجود داشته باشد. اگر اثری از اسپری رنگ دیدید، حتما از مالک خودرو، دلیلش را بپرسید.

بررسی صندوق عقب

• در صندوق و محفظه صندوق را تنها به این دلیل چک می‌کنیم تا مطمئن شویم که خودرو، تصادف سنگینی از عقب نداشته است.
• در صندوق را باز کنید و کفپوش یا موکت صندوق را بردارید تا بدنه فلزی خودرو را ببینید. این بدنه فلزی نباید پوسیده باشد، نباید سطح ناهمواری داشته باشد، نباید اثر از جوشکاری یا رنگ در کناره‌های آن باشد.
• اگر کفپوش به بدنه چسبیده شده بود، کافی است لبه‌های شل‌گیر را چک کنید تا اصطلاحا «غری» نداشته باشد.
• زیر در صندوق را چک کنید تا مبادا اثرات ناشی از صافکاری یا تعمیر بر اثر تصادف، در آن وجود داشته باشد.

بررسی سقف و ستون

• آخرین مرحله بررسی بدنه، بازدید سقف و ستون است که فقط با یک نگاه ساده، کارتان به پایان می‌رسد!
• در سقف خودروها معمولاً نقاط ریزی و خراش‌های کوچکی می‌بینید که چندان مهم نیستند. این نقاط به دلیل پرتاب شدن سنگ‌ریزه از زیر چرخ‌ خودروها، بوجود می‌آیند.
• در سال‌های اخیر با پدیده‌ای به نام افتادن گلدان روی سقف، روبرو شدیم؛ وقتی فروشنده از چنین عبارتی استفاده می‌کند، بصورت غیرمستقیم می‌خواهد به شما بگوید که چیز مهم نیست و فقط یک گلدان افتاده و بس! اما باید مراقب باشید؛ چون نمی‌دانید که آیا واقعا گلدانی روی سقف افتاده یا دلیلش، اتفاق بدتر دیگری بوده. در این موارد خاص، مشورت با کارشناس خودرو، بسیار مهم است. 

بررسی فنی خودرو دست دوم، شامل سه قسمت است: 

1. تست رانندگی
2. تست دیاگ
3. تست تجهیزات و آپشن‌ها

تست رانندگی

فقط آنهایی که سال‌ها تجربه رانندگی و تعمیرات خودرو دارند، می‌توانند با کمترین خطا، تمام اجزای فنی خودروهای کارکرده را چک کنند. پس اگر چنین مهارتی ندارید، لطفا خودتان را خسته نکنید! و از یک کارشناس ماهر کمک بگیرید.

• بگذارید خودرو چند دقیقه‌ای روشن بماند. کاپوت را بالا بزنید تا مطمئن شوید صدای غیرعادی از پیشرانه نمی‌آید.
• میله اندازه‌گیری روغن را به دقت چک کنید. نباید قطرات ریز آب یا قطرات ریز خاکستری رنگ روی آن ببینید چرا که این قطرات، معمولا نشان‌دهنده خرابی رینگ پیستون است.
• همچنان که پیشرانه درحال گرم شدن است، نیم نگاهی هم به اجزا و اتصالات رادیاتور داشته باشید و دقت کنید که جایی نشتی نداشته باشد.
• بعد از آن‌که خودرو به خوبی گرم شد، به دود خروجی اگزوز دقت کنید. حتی بهتر است چندبار پدال گاز را تا انتها فشار دهید و ببینید آیا دود به رنگ مشکی یا به رنگ آبی مایل به مشکی، از اگزوز خارج می‌شود یا خیر. دودهایی با این رنگ‌ها، می‌تواند نشان‌دهنده نقص فنی در سیستم احتراق باشد.
• حالا پشت فرمان قرار بگیرید؛ اولین نکته این است که در زمان روشن بودن پیشرانه، نباید بوی غیرطبیعی در کابین خودرو بپیچد. موارد مهمی مثل «بوی روغن سوخته» یا «بوی بنزین» را به هیچ وجه نادیده نگیرید.
• اگر خودرو در پارکینگ همیشگی‌اش پارک بوده، کمی خودرو را جابجا کنید سپس پیاده شوید و محل پارکش را چک کنید که نشانه‌ای از روغن‌ریزی روی زمین نباشد.
• دوباره شروع به حرکت کنید؛ 20 دقیقه تا نیم ساعت برای چک کردن برخی موارد مهم مکانیکی، وقت بگذارید. در این زمان، باید عملکرد ترمزها، فرمان و تعلیق را کنترل کنید.
• اگر می‌خواهید موارد خاصی را تست کنید که فشار سنگینی به پیشرانه یا گیربکس یا دیسک و صفحه کلاچ می‌آورد، قبل از انجام آن، حتما از مالک خودرو اجازه بگیرید.
• تست کردن سالم بودن ترمزدستی و طی کردن مسیری کوتاه بصورت دنده عقب، با این‌که موارد ساده‌ای هستند اما خیلی‌ها فراموش می‌کنند که در زمان رانندگی، این دو مورد را هم چک کنند. 

تست دیاگ

هر خودرویی که مجهز به ECU باشد، می‌توان آنرا دیاگ زد؛ یعنی می‌توان برخی از سیستم‌های برقی و الکترونیکی آنرا با دستگاه دیاگ کنترل کرد و از صحت عملکرد آنها مطمئن شد.

• فقط کارشناسان ماهر می‌توانند از اعداد، کدها و خطاهای مختلف دستگاه دیاگ، سر دربیاورند؛ پس به هیچ وجه، خودتان از آن استفاده نکنید.
• با یک دستگاه دیاگ، نمی‌توان همه خودروها را تست کرد؛ پس قبل از آمدن کارشناس خودرو، حتما «نام برند و مدل خودرو» کارکرده‌ای که می‌خواهید آنرا تست کنید را به کارشناس بگویید.
• بررسی پارامترهای عمومی خودرو ازجمله بررسی سنسورها (مانند سنسور اکسیژن، سنسور دور موتور، سنسور ABS و ...)، بررسی فشار (مانند فشار روغن گیربکس، فشار انژکتورها، فشار هوای ورودی و ...)، بررسی میزان ولتاژ اجزای مختلف مانند باتری، بررسی دما (مانند دمای آب، دمای هوای ورودی و ...)، بررسی عملگرهای موتور (مانند کویل، رله ها، انژکتور، پمپ‌ها و ...) قابلیت مشترک همه دستگاه‌های دیاگ هستند.
• یکی از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از دستگاه دیاگ، در بحث شیرین «کارکرد خودرو» خودش را نشان می‌دهد! چراکه به لطف دستگاه دیاگ، می‌توان کارکرد واقعی خودروها را تشخیص داد.
• متاسفانه روش‌های دستکاری کیلومتر خودرو، پیچیده‌تر از گذشته شده و ممکن است در مواردی، حتی دستگاه دیاگ نیز متوجه تغییر عمدی کیلومترشمار نشود. به همین دلیل نیز حتما باید استعلام سرویس‌های خودرو از طریق نمایندگی‌ها را نیز انجام دهید.

بررسی تجهیزات و آپشن های خودرو

• یکی از مشکلات مهم درباره مدل‌های کارکرده از برندهایی همچون تویوتا، کیا و هیوندای، موضوع «اصالت آپشن» است؛ به این معنی که آیا این آپشن با مهر تایید نمایندگی، روی خودرو نصب شده یا اینکه مالک خودرو، آنرا شخصا نصب کرده. تنها راه بررسی اصالت آپشن، مراجعه به نمایندگی‌هاست.
• بسیاری از آپشن‌های خودرو را باید خودتان چک کنید؛ مثلا چراغ‌ها، سنسورهای نور و باران، سنسورهای پارک، سیستم تهویه، سیستم مولتی مدیا، دکمه‌های روی فرمان، سانروف و شیشه بالابرها از جمله مواردی هستند که باید بصورت دستی و توسط خودتان، چک شوند.
• برخی آپشن‌های دیگر مثل ایربگ‌ها، رادارها، ترمز ABS، کروز کنترل، کنترل پایداری و کنترل کشش و خلاصه آپشن‌هایی از این قبیل را حتما باید با دستگاه دیاگ چک کرد. 

بعد از پایان بازدید خودرو توسط کارشناس، باید یک برگه کارشناسی از او بگیرید. در این برگه، نتیجه بازدید خودرو و همچنین سالم یا معیوب بودن تمام اجزای بررسی شده، باید درج شده باشد.

اصالت و اعتبار برگه کارشناسی، فقط به دو چیز بستگی دارد؛ یکی زدن مهر شرکت موردنظر (که کارشناس خودرو را اعزام) و دیگری نیز امضای شخص کارشناس. پس حتما مراقب این دو نکته در برگه کارشناسی باشید.

گزارش کارشناسی خودروها معمولا اعتبارشان یک روز یا حداکثر چند روز است؛ بنابراین در صورت مشخص شدن اشتباه در گزارش کارشناسی، فقط در مهلت تعیین شده، فرصت شکایت یا جبران خسارت را دارید. 

اکنون کارشناسی پیش از خرید خودرو تبدیل به یک استاندارد شده است. معیاری قابل‌قبول برای هر دو طرف که عملاً نباید نظری بالاتر از آن ارائه کرد. یک کارشناس خودرو کار خود را از بررسی ظاهری خودرو شروع می‌کند و سپس به سلامت فنی خودرو می‌رسد. اما آنچه در این میان باب شده، عدم قیمت‌گذاری از سوی کارشناس است. به عبارت دیگر خریدار و فروشنده یا نظر کارشناس را قبول می‌کنند یا نمی‌کنند. یا وجود عیوب ظاهری و فنی منجر به کاهش قیمت و یا تخفیف می‌شود و یا نمی‌شود. کارشناس نظر فنی خود را می‌گوید و می‌رود. البته گاهی هم این اظهارنظر منتج به تنش و درگیری بین خریدار و فروشنده می‌شود و درنهایت معامله عقیم می‌ماند.

این روزها کارشناسان خودرو یک چک لیست بلندبالا دارند. درست مانند همان چیزی که واحد QC و PDI در شرکت‌های خودروسازی انجام می‌دهند. حتی همان کارهای ساده‌ای که از پس خریداران آماتور برمی‌آید نیز در این لیست وجود دارد. از تست سلامت بوق و راهنما گرفته تا روشن و خاموش شدن چراغ‌های خودرو. به مرور پروسه کارشناسی خودرو سازوکاری پیچیده به خود گرفت. مؤسسات و شرکت‌هایی مخصوص این کار آمدند و حتی نرخ مصوبی نیز برای انواع مدل بر حسب وارداتی و داخلی تنظیم شد. در حقیقت قوانینی وضع شد که قانون‌گذاری نداشتند.

کارشناسان خودرو حالا پا را فراتر گذاشته‌اند. قیمت‌گذاری بر حسب معیارهایی که ملموس نیست، موجب بروز برخی از مشکلات شده است. شاید هنوز برای لفظ مافیا زود باشد ولی شرکت‌های ریز و درشتی هستند که در اقدامی هماهنگ قیمت برخی از خودروهای دست دوم را در بازار تعیین می‌کنند. موج‌سواری بر بازار آشفته و متلاطم قیمت خودرو و کوبیدن بر طبل محبوبیت خودروهای کارکرده، نتیجه‌ای جز آشفته‌تر کردن شرایط فعلی در پی ندارد. کارشناسی خودرو در حال تبدیل شدن به یک معیار است. معیاری که البته هیچ استاندارد و قواعد رسمی در پشت خود نمی‌بیند.

حالا در چنین فضایی مه‌آلودی که هم برخی شرکت‌ها درحال سودجویی از آن هستند و هم مالکان خودروها نمی‌دانند چگونه و به کدامیک از آنها باید اعتماد کرد، شرکت ماشینچی به میدان آمده است.

ماشینچی، صرفا یک شرکت کارشناسی خودرو نیست؛ یک ایده است، یک تفکر جدید و نوآورانه است که توانسته با شفاف‌سازی فضای معاملات خودرو، اطمینان بخشی به خریداران خودرو، ریسک معامله و خرید و فروش خودرو را به کمترین میزان ممکن برساند.

در ماشینچی، صفر تا صد خودرو ارزیابی می‌شود، اما نه توسط یک یا دو نفر! بلکه توسط تیمی از کارشناسان خودرو که هرکدام‌شان، مسئول بررسی و ارزیابی مشکلات الکترونیکی، مشکلات فنی و مکانیکی و همچنین مشکلات ظاهری خودرو هستند. به همین دلیل است که اصطلاح «کارشناسی 360 درجه» برای نخستین‌بار توسط ماشینچی، معرفی شده است.

اما آنهایی که تجربه استفاده از خدمات کارشناسی خودرو ماشینچی را دارند، متوجه تفاوت‌های عملکرد این شرکت با سایر شرکت‌های کارشناسی خودرو شده‌اند. اما در اینجا، فقط چهار تفاوت مهم را به شما می‌گوییم.

در ماشینچی، چیزی به اسم کارشناسی در محل یا کارشناسی در کوچه و خیابان، معنی و مفهومی ندارد چراکه خودروها باید الزاما به مرکز کارشناسی این شرکت مراجعه کنند. اما چرا؟!

در مرکز ماشینچی، از دستگاه‌ها و تجهیزات الکترونیکی متعددی برای ارزیابی سلامت خودروها استفاده می‌شود. به عنوان مثال، تست معاینه موتور، تست مجموعه تعلیق جلو و عقب، تست ترمزها، تست آج لاستیک، تست روشنایی چراغ‌ها و همچنین بازدید کف خودرو با استفاده از جک بالابر، ازجمله آزمون‌هایی است که با کمک تجهیزات و دستگاه‌های خاصی در ماشینچی، روی خودروها انجام می‌شود. حالا به نظر شما انجام این کارها در گوشه و کنار خیابان‌ها امکان‌پذیر است؟!

همچنین برای اطمینان بیشتر مالکان خودروها، تمام فرآیند کارشناسی خودرو ماشینچی، تحت پوشش بیمه قرار دارد.

ماشینچی حتی برای آنهایی که وقت و زمان کافی برای مراجعه به مرکز کارشناسی این شرکت را ندارند نیز راه‌حلی دارد. این افراد می‌توانند از سرویس خودروبر ماشینچی استفاده کنند.

به این ترتیب که خودروبر به محل هماهنگ شده توسط مشتری رفته و سویچ را از مالک خودرو تحویل گرفته و سپس آنرا به مرکز کارشناسی منتقل می‌کند. پس از پایان کار نیز خودرو بر دوباره به محل مشتری برگشته و خودرو را تحویل می‌دهد.

همچنین برای امنیت هرچه بیشتر، خودروبر تا سقف 5 میلیارد تومان بیمه شده است. بنابراین در صورت بروز هرگونه اتفاق ناگهانی نیز همه چیز تحت پوشش بیمه خواهد بود.

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خریداران خودرو، گزارش کارشناسی خودروست که هم درباره «مدت زمان اعتبار آن» و هم درباره «ضمانت صحت آن» است. البته این دغدغه کاملا درست و به‌جاست چراکه متاسفانه بسیاری از شرکت‌های کارشناسی خودرو، هیچ مسئولیتی در قبال گزارش کارشناسی خودروها را قبول نمی‌کنند یا اگر هم قبول کنند، تنها بخش ناچیزی از خسارت وارده به خریدار (بر اثر اشتباه کارشناس) را جبران می‌کنند. اما ماشینچی، این دغدغه خریداران خودرو را به خوبی درک کرده و برای اطمینان‌بخشی به آنها، دو کار بسیار جالب انجام داده است.

اولا اینکه ماشینچی، مدت زمان اعتبار گزارش کارشناسی خودرو را به حداکثر رسانده است طوری که هم‌اکنون، بیشترین زمان اعتبار گزارش را در میان تمامی شرکت‌های کارشناسی خودروی ایران دارد.

دوم اینکه ماشینچی، گزارش کارشناسی خودرو را تحت پوشش بیمه ایران درآورده است. به این معنی که در صورت بروز اشتباه توسط تیم کارشناسان ماشینچی، بیمه ایران تا سقف 500 میلیون تومان می‌تواند جبران خسارت کند. تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که چرا مابقی شرکت‌های کارشناسی خودرو، چنین تعهدی را برای گزارش کارشناسی خودشان ندارند؟

معامله امن ماشینچی، یکی از مهم‌ترین خدمات این شرکت است چراکه هیچکدام از شرکت‌های کارشناسی خودرو در ایران، چنین چیزی را به شما ارائه نمی‌کنند. 

شما بهتر می‌دانید که در زمان معامله خودرو، ممکن است خریدار، بیعانه‌ای به فروشنده دهد و سپس متوجه شود که مثلا فروشنده خودرو، ممنوع المعامله بوده و بدهی مالیاتی داشته است. یا مثلا خودرو، خلافی و جریمه‌های زیادی داشته ولی تاکنون پرداخت نشده است. اما در ماشینچی، دیگر این اتفاقات برای شما رخ نمی‌دهد چراکه در صورت درخواست مشتریان، امکان انجام معامله امن برای آنها فراهم می‌شود. یعنی خلافی و تمامی عوارض خودرو بررسی و به طرفین معامله، اطلاع داده می‌شود. ضمن اینکه امکان پرداخت و تسویه خلافی نیز در همان مرکز ماشینچی وجود دارد.

علاوه بر این، در مرکز ماشینچی، کارشناس دادگستری نیز حضور داشته و همه فرآیند معامله و نقل و انتقال خودرو، را بررسی می‌کند. به این ترتیب، اصالت مدارک و اسناد و همچنین اصالت خودرو و تطبیق شماره شاسی و موتور نیز توسط کارشناس دادگستری انجام می‌شود. حتی مراحل کارشناسی خودرو نیز با نظارت کارشناسی دادگستری انجام شده و در پایان کار، گزارش کارشناسی ماشینچی با مهر نماینده دادگستری، به مشتری تحویل داده می‌شود.