اگر مالک خودروهای پژو 1600، پژو 2000، پژو آردی و همچنین پیکان 1600 هستید، خواندن مقاله امروز را ازدست ندهید چراکه قرار است درباره عیب‌یابی تنظیم موتور این خودروها، نحوه تنظیم موتور، علایم تنظیم نبودن کاربراتور و همچنین روش‌های تنظیم کاربراتور پیکان و تنظیم کاربراتور پژو و ... سخن بگوییم.
تنظیم موتور خودرو چیست؟
تنظيم موتور به صورت خلاصه به این معنی است: احتراق كامل مخلـوط هـوا و سـوخت درون سـيلندر و توليـد گازهـای آلاينـده در محدوده مجاز تعيين شده توسط شركت سازنده خودرو.
بازدید اولیه قبل از تنظیم موتور پژو و پیکان
اما قبل از اينكه مقادير گازهای آلاينده خروجی اگزوز را توسط دستگاه آناليز گازها اندازه‌گيری کنید، موارد زير را باید كنترل كرده باشید:
1- تميز کردن هواكش موتور: در صورت كثيف بودن هواكش، باید آنرا تعويض کنید.
2- تميز کردن صافی بنزين: صافی بين پمپ بنزين و كاربراتور در خودروی پـژو را در صـورت كثيف بودن، تعويض کنید.
3- عدم نشتی از سيستم سوخترسانی: اگر نشتی از محل بست‌ها باشد، آنها را محكم كنيـد و در صورتی كه بست‌ها خراب هستند، باید آنها را تعويض کنید. همچنین اگر نشتی از شـيلنگ‌های ارتباطی باشـند، (شامل سوراخ شدگی، ترك خوردگی و ...) باید شیلنگ‌ها را تعويض کنید.
4- عدم خرابی و نشتی در سيستم هوای ورودی شامل هواكش، لوله‌های ارتباطی: در صورت نياز، بست‌ها را محكم کنید. اگر خراب بودند، تعويض کنید. همچنین در صـورت خرابی لوله‌ها، آنها را نیز تعويض کنید.
5- عدم نقص در سيستم جرقه: مـوارد زيـر را براسـاس نـوع سيسـتم جرقـه ( پلاتينی يا مگنتی) كنترل كنيد:
- آوانس جرقه براساس مقدار تعيين شده توسط شركت سازنده خودرو.
- وضعيت شمع‌ها را از نظر ، محكم بسته شـدن در محـل مربوطـه، تميـز بـودن از رسـوبات، خوردگی پايه منفی شمع، شكستگی چينی شمع.
- تنظيم بودن فاصله بين كنتاكت‌های شمع (فيلربودن شمع).
- سالم بودن وايرها، بريدگی و پارگی.
- سالم بودن پلاتين: تنظيم بودن فاصله بين كنتاكت‌های پلاتين (فيلتر بودن پلاتـين) زاويـه داوال پلاتين، كنترل كنتاكت‌های ثابت و متحرك پلاتين از نظر خوردگی يا خال‌زدگی، خوردگی پايـه فيبری پلاتين متحرك (در موتور پيكان).
- ولتاژ باتري و ولتاژ كويل
6- تنظيم بودن دور موتور مطابق محدوده تعيين شده توسط شركت سازنده خودرو: در صورت متغير بودن دور موتور، موارد زير را كنترل كنيد:
- نشتی از واشر كاربراتور به منيفولد هوا.
- نشتی از واشر منيفولد به سرسيلندر.
- نشتی از محل اتصال به بوستر ترمز.
- اشكال در سيستم جرقه ( لقی ميل دلكو و ...)
- تنظيم نبودن كاربراتور
7- كنترل عدم نشتی هوا از مسير اگزوز، شامل: كنترل اتصالات، انباره‌ها و در صورت داشتن كاتاليست، عدم گرفتگی شبكه‌های كاتاليست.
8- مقدار روغن موتور را كنترل كنيد.
9- فيلر سوپاپ‌ها را كنترل كنيد.
10- خاموش بودن ادوات و تجهيزاتی كه بـرق مصـرف مـی‌کنند مثـل: چـراغ‌هـا، راديـوپخش، بخاري و ...
11- از خاموش بودن كولر مطمئن شويد.
نکات مهم در حین تنظیم کردن موتور پژو و پیکان
پس از آنکه 11 مورد فوق را كنترل کردید و از صحت عملكرد قطعات و مجموعه‌های فوق مطمئن شدید، جهت آماده سازی خودرو، موارد زيـر را نيز در نظر بگيريد:
1- دماي موتور به حد نرمال رسيده باشد: اگر از دستگاه‌هايی كه دمای روغن موتـور را اندازه گيری میكنند، استفاده میكنيد، زمانیكه دمـای روغـن بـالاتر از 60 درجه سانتيگراد است. اندازه‌گيری گازها را شروع كنيد. در صورتي كه امكان اندازه‌گيری دمای روغن وجود ندارد، اندازه‌گيری گازها را زمانی انجام دهيـد كه دمای آب به حد نرمال رسيده باشد.
2- توجه كنيد كه مدار ساسات فعال نباشد. (در خودروی پژو، لامپ اخطار ساسات، خاموش باشد) همچنین در خودروهايی كه ساسات به طور مكانيكی عمل مـیكنـد، باید اهـرم ساسـات در وضـعيت غيـرفعـال باشد. در خودروهايی كه ساسات اتوماتيك دارند، نیز باید دريچه ساسات بـاز باشـد (بـا بـازکردن لولـه هـوای ورودی به كاربراتور، از باز بودن دريچه ساسات مطمئن شويد)
عیب یابی تنظیم موتور پژو و پیکان
پس از اطمينان از صحت موارد فوق، اندازه‌گيری گازهای خروجی اگزوز را توسط دستگاه آنـاليز انجام دهيد. برای این منظور، مقادير نشان داده شده توسط دستگاه آنالیز برای گازهـای CO و HC و CO2 و O2 را برای هر خودرو در شرايط دور آرام، با مقـادير تعيـين شـده از توسط شـركت سـازنده خودرو، مقايسه كنيد.
در صورتیكه نتايج حاصل در محدوده مجاز باشند، موتور خـودرو اصطلاحا «تنظـيم است». اما در صورتيكه نتايج حاصل از اندازه‌گيری گازها توسط دسـتگاه بـا مقـادير مجـاز، مطابقـت نداشته باشد (با بررسی اينكه مقدار كداميك از گازها خارج از محدوده مجاز بوده) باید تنظيم موتور خودرو را انجام دهید. در فلوچارت زیر، مراحل انجام تست گازهای آلاینده خروجی اگزوز را توسط دستگاه آنالیز گازها، مشاهده می‌کنید.
*اطلاعات فوق، براساس دستورالعمل فنی ایران خودرو گردآوری شده است.
مقادیر مجاز برای تنظیم موتور پیکان و پژو آردی
جدول زیر فقط برای خودروهای پیکان 1600 و پژو RD اعلام شده است:
| نوع پارامتر | محدوده مجاز |
|---|---|
| دور آرام موتور | 840-920rpm |
| مونواکسید کربن یا CO | 2.0+0.5% |
| دی اکسید کربن یا CO2 | 12-13% |
| هیدروکربن نسوخته یا HC | 250-300ppm |
| اکسیژن یا O2 | کمتر از 1% |
| فیلر شمع | 0.8mm از نوع w8D |
| آوانس جرقه | 10 درجه |
| فیلر پلاتین | 0.4mm |
| فیلر سوپاپ هوا | 0.008in یا 0.20mm |
| فیلر سوپاپ دود | 0.016in یا 0.40mm |
*اطلاعات فوق، براساس دستورالعمل فنی ایران خودرو گردآوری شده است.
مقادیر مجاز برای تنظیم موتور پژو 405
جدول زیر فقط برای خودروهای پژو 405 در مدل‌های GL1600 و GLX1600 و GLX2000 اعلام شده است:
| نوع پارامتر | محدوده مجاز |
|---|---|
| دور آرام موتور | 700-750rpm |
| مونواکسید کربن یا CO | 2.0+0.5% |
| دی اکسید کربن یا CO2 | 13-14.5% |
| هیدروکربن نسوخته یا HC | 150-200ppm |
| اکسیژن یا O2 | کمتر از %0.5 تا 1% |
| فیلر شمع | 0.70-0.75mm |
| آوانس جرقه در موتور 1600 | 8 درجه |
| آوانس جرقه در موتور 2000 | 10 درجه |
| فیلر پلاتین | 0.4mm |
| فیلر سوپاپ هوا | 0.18-0.22mm |
| فیلر سوپاپ دود | 0.38-0.42mm |
*اطلاعات فوق، براساس دستورالعمل فنی ایران خودرو گردآوری شده است.
علایم تنظیم نبودن کاربراتور خودرو
زياد بودن مقدار گاز منواكسيد كربن یا CO، در اثر تنظيم نبودن نسـبت هـوا بـه سـوخت در شـرايط دور آرام موتور بوجود می‌آید. در این حالت، باید تنظیم کاربراتور را انجام دهید. در جدول زیر، مقادیر استاندارد انواع گازهای آلاینده را برای خودروهای پژو، پژو RD و پیکان مشاهده می‌کنید.
*اطلاعات فوق، براساس دستورالعمل فنی ایران خودرو گردآوری شده است.
1- با در نظر گرفتن نوع سيستم سوخت رسـانی (كـاربراتوري و انژكتوری) نحوه تنظيم کاربراتور خودرو متفاوت است. همچنین در موتورهــای كــاربراتوری بــا توجــه بــه نــوع كــاربراتور (كاربراتورهــای ونتــوری متغيــر و كاربراتورهای ونتوری ثابت) روش تنظيم ميزان سوخت ورودی در دور آرام و تنظيم نسبت هوا به سوخت متفاوت خواهد بود.
2- كاربراتورهايی كه دارای پمپ شتاب هستند، در صورتيكه مقدار تزريق سوخت توسط پمپ شتاب، بيش از حد لازم باشد و تزريق بنزين بعد از پايان عمل پمپاژ قطع نشود، در اثر غليظ شدن مخلـوط ورودی، توليد گاز CO نیز افزايش می‌یابد. در هر حال، با توجه به نوع كاربراتور، با تغيير مقدار بنزين ورودی ميتوان نسبت مخلـوط هـوا و بنزين را به نحوی تنظيم کرد كه توليد گاز CO در محدوده مجاز قرار گيرد.
3- در خودروهايي كه به سيستم تزريق سوخت انژكتوری مجهزند، نحوه تنظيم ميـزان نسـبت مخلوط هوا و بنزين با كنترل مقدار هوای ورودی در دور آرام انجام ميشـود. در ايـن سيسـتم بـا استفاده از دستگاه مخصوصی كه به ECU موتور متصل ميشود، وارد قسمت ADJUSTMENT MIXTURE شده، با تغيير در مقدار باز بودن استپر موتور، نسبت مخلوط هوا و سوخت (بنزين) تنظيم ميشود.
4- در سيستم‌هاي انژكتوری در صورتیكه رگلاتـور (شير تنظيم فشار بنزين) ريل سوخت به طور صحيح عمـل نكنـد، در اثـر افـزايش فشـار سـوخت، مقدار تزريق سوخت از انژكتورها افزايش يافته، در اثر غليظ شدن مخلـوط هـوا و سـوخت، ميـزان توليد گاز CO نیز افزايش می‌یابد.
5- عامل مهم ديگر، در توليد بيش از حد گاز CO كثيف بودن هواكش است. به همین دلیل در قسمت ابتدایی این مقاله و در بخش «بازدید اولیه قبل از تنظیم موتور» به این موضوع اشاره کرده‌ایم.
روش تنظیم کاربراتور در پیکان
موتور خودرو پيكان 1600 و پژو RD دارای كاربراتور نوع ونتوری متغير است. اين نوع كاربراتور، دو مدل مختلف دارد:
- كاربراتور شيری
- كاربراتور اتوماتيك
جهت تنظيم مقدار بنزين ورودی در كاربراتور پيكان، با درنظر گرفتن مدل كاربراتور، به روش زير عمل كنيد.
1- در كاربراتور شيری، تنظيم مقدار بنزين ورودی با استفاده از پيچ زير پيالـه بنـزين انجـام ميشود. با چرخاندن اين پيچ در جهت عقربه ساعت، ژيگلور به سمت بالا حركت ميكند. دقت داشته باشید که موقعيت سوزن درون پيستون كاربراتور، ثابت است. با توجه به مكانيزم عمـل سـوزن و ژيگلـور، مقدار بنزين ورودي از پياله بنزين به ونتوري كابراتور ، تنظيم ميشود.
2- در كاربراتور اتوماتيك، تنظيم کاربراتور توسط آچار آلن مخصوص انجام ميشود. آچار آلن مخصوص از بالای درب كاربراتور، وارد پيستون كاربراتور مـيشـود و بـا چرخانـدن آن، سوزن به سمت بالا و پايين حركت ميکند. در ايـن نـوع كـاربراتور، موقعيـت ژيگلـور درون پيالـه بنزين، ثابت است. همچنین جهت كم کردن مقدار ورود بنزين، با چرخاندن آچار آلن در خلاف عقربه سـاعت، سـوزن بـه سمت پايين حركت نموده و مقدار بنزين ورودی كاهش می‌يابد.
3- براي تنظيم ميزان هوای ورودی به كاربراتور و همچنين تنظيم موقعيت دريچه گاز (كـه دور موتـور را كنترل ميكند)، پيچ تنظيم آنرا در جهت عقربه سـاعت بچرخانيـد. در ايـن صـورت بـا بـازشدن دريچه گاز، ميزان هوای ورودی، افزايش می‌یاد و با چرخاندن پيج در جهت خلاف عقربه ساعت، دريچه گاز بسته شده و هوای ورودی کمتر میشود.
روش تنظیم کاربراتور در پژو
خودروهای پژو دارای كاربراتورهای نوع «ونتوری ثابت» هستند. تنظيم مقدار بنزين ورودی به زير دريچه گاز، توسط پيچ مخصوصي كه در جـداره كـاربراتور و در مسير مقدار بنزين دور آرام قرار دارد. انجام ميشود. با چرخاندن پيچ در جهت عقربه ساعت، مقدار بنزين كاهش می‌یابد و بـا چرخانـدن در جهـت خلاف عقربه ساعت، مقدار بنزين افزايش پیدا می‌کند.
جهت تنظيم مقدار هوای ورودی به كاربراتور پژو، پيچ تنظيم دريچه گاز را بچرخانيـد. در صـورتيكـه اهرم ساسات درست عمل نكند، بعد از اينكه در حالت غيرفعال قرار گرفت، سيستم ساسات همچنان عمل ميكند و سوخت اضافی وارد مخلوط ميشود. با ازديـاد غلظـت مخلـوط ورودی بـه موتـور، توليد گاز CO نیز افزایش یافته و کاربراتور تنظیم میشود.
نویسنده : مرتضی برجسته
مطالب مرتبط
بهترین مایع برای شستن خودرو چیست؟
بررسی انواع پاک‌کننده بدنه خودرو
تعمیرات 3 ماه و قطعات 6 ماه گارانتی دارند
پرداخت پول خواب خودرو توسط تعمیرگاه‌ها
وقتی پژو 405 هیبریدی میشود
طراحی سامانه هیبرید ایرانی قابل‌نصب روی انواع خودرو
