مدارک و شرایط لازم برای اسقاط خودروی فرسوده

آلودگی هوا، یکی از معضلات شهرهای بزرگی مانند تهران، اصفهان، مشهد و ... است. یکی از اصلی‌ترین عوامل آلوده شدن هوا، خودروها هستند. البته میزان آلایندگی خودروها با یکدیگر برابر نیست؛ برای مثال، آلایندگی خودروهای داخلی زیاد است و هرچه سن خودرو بالاتر برود، این آلایندگی نیز بیش‌تر می‌شود. بنابراین طبق ماده ۸ قانون هوای پاک، تمامی افراد دارای وسایل نقلیه موظف هستند خودرو خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند. درواقع تردد وسایل نقلیه فرسوده در خیابان‌ ها، از نظر قانونی جرم محسوب می‌ شود. حتی در ادامه این قانون آمده که تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو باید به ازای پلاک شدن خودروهای جدید، گواهی اسقاط خودرو فرسوده ارائه دهند.

ملاک اصلی فرسودگی یک خودرو، مردودی در آزمون‌های معاینه فنی است. درواقع خودرویی که نتواند در دو دوره متوالی گواهی معاینه فنی را کسب کند، فرسوده تلقی می‌شود. ضمنا خودروهایی که در مرز فرسودگی قرار دارند، باید در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به معاینه فنی مراجعه کنند. سن مرز فرسودگی، سنی است که وسایل نقلیه موتوری به علت طول عمر و میزان کارکرد، دچار افت عملکردی و ایمنی شده و نیازمند تعمیرات و نگهداری فنی بیشتر هستند؛ این وسایل نقلیه موتوری مشمول افزایش دفعات سالیانه معاینه فنی می شوند. جدول مرز سن فرسودگی و دفعات لازم برای مراجعه به معاینه فنی به شرح زیر است:

با ایجاد شرایط زیر، دو سال به سن مرز فرسودگی افزوده می‌شود:

1. نصب پالایشگر دوده استاندارد برای خودروهای دیزلی، حداقل یک‌سال پیش از رسیدن به سن مرز فرسودگی

2. تعویض کاتالیست استاندارد و سیستم اگزوز برای تاکسی‌ها

اسقاط خودرو، یک فرآیندی است که در آن تغییرات فیزیکی روی خودرو اعمال می‌شود تا دیگر قابل استفاده نباشد. سپس سند خودرو نیز باطل می‌شود. مالکان خودرو فرسوده، می‌توانند با اسقاط خودرو خویش، صاحب خودرو نو شوند. زیرا تمامی خودروسازان موظف هستند  ۲۰ درصد از ظرفیت قرعه‌کشی‌های خود را برای دارندگان خودروهای فرسوده در نظر بگیرند. ضمنا مالکان خودروهای فرسوده، مبلغی را برای لاشه خودرو خویش دریافت می‌کنند و همچنین می‌توانند وام بگیرند.

در حال حاضر مالکان خودروهای فرسوده می‌توانند از بین دو طرح «نقدی» و «جایگزین» انتخاب کنند که شرایط متفاوتی دارند.

1. طرح تعویض خودرو فرسوده به صورت نقدی:

در این طرح، مالک باید در سامانه اسقاط خودرو، ثبت نام کند. سپس یک فراخوان از مراکز اسقاط ارسال می‌شود.  مالک باید خودروی خود را تحویل این مراکز دهد. در مرحله بعد ارزش لاشه خودرو بررسی می‌شود و دولت هزینه آن را به مالک پرداخت می‌کند. پس از دریافت وجه مربوط به ارزش لاشه خودرو، می‌توانید برای خرید خودروی جدید وام بگیرید که مبلغ وام اسقاط خودرو در کلان‌شهرهایی مثل تهران و اصفهان بین 50 تا 70 میلیون تومان است. خودروهایی با شرایط زیر می‌توانند در این طرح شرکت کنند:

• خودروهای سواری ساخت سال 1361 تا 1385
• وانت‌بار ساخت سال 1361 تا 1385
• مینی‌بوس ساخت سال 1370 و قبل از آن
• اتوبوس مدل 1370 و قدیمی‌تر
• کامیون مدل 1370 و قدیمی‌تر
• تعداد سیلندر 4 و بیشتر از آن

2. طرح جایگزین برای اسقاط خودرو فرسوده:

همان‌طور که اشاره شد، خودروسازان موظف هستند ۲۰ درصد از تولیدات خود را در قرعه‌کشی‌ها به خودروهای فرسوده اختصاص دهند. همچنین خودروهای جدید تا ۶۰ روز کاری به متقاضیان تحویل داده می‌شود. مالک خودرو فرسوده باید ابتدا در قرعه‌کشی ثبت‌نام کند و در صورتی که کد ثبت‌نام او مشمول خودروهای فرسوده بود، باید خودرو خود را اسقاط کرده و گواهی آن را ارائه دهد تا خودروساز خودروی جدید را به او تحویل دهند.

برای ثبت‌نام در طرح‌های مربوط به خودرو فرسوده باید مدارک مشخصی را ارائه داد. لیست این مدارک به شرح زیر است:

1. برگ سبز، سند قطعی یا سند وکالتی
2. مدارک هویتی مالک
3. شماره‌حساب جام ملت به نام مالک خودرو
4. شماره vin یا شناسه خودرو
5. پلاک ر (در صورت پلاک قدیم بودن خودرو)

همچنین هنگام تحویل خودرو به مراکز اسقاط نیز مدارکی از مالک خودرو دریافت می‌شود که به شرح زیر است:

1. کارت خودرو
2. برگ سبز، سند قطعی یا سند وکالتی خودرو (در صورت وکالتی بودن، تسلسل اسناد لازم است)
3. رسید پرداخت عوارض شهرداری
4. رسید پرداخت مالیات خودرو ( تنها برای پلاک‌های عمومی و قرمز)
5. رسید استعلام و پرداخت خلافی خودرو
6. مدارک هویتی مالک خودرو