بهترین زمان تعویض روغن گیربکس یا واسکازین

روغن گیربکس، نوعی روغن روان‌کننده است که برای سیستم انتقال قدرت خودروها یا گیربکس استفاده می‌شود. هدف اصلی روغن گیربکس، کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک گیربکس، کاهش گرما و سایش، و حفظ عملکرد روان و بدون نقص سیستم انتقال قدرت است. این روغن همچنین با خنک کردن قطعات و محافظت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، طول عمر جعبه دنده را افزایش می‌دهد.

روغن گیربکس در خودروهای دارای گیربکس‌های دستی (Manual) و اتوماتیک (Automatic) استفاده می‌شود، اما نوع روغن در این دو سیستم متفاوت است:

1. در گیربکس‌های دستی از روغن با ویسکوزیته بالا استفاده می‌شود (شبیه به روغن‌های صنعتی سنگین).

2. در گیربکس‌های اتوماتیک از روغن انتقال اتوماتیک (ATF) استفاده می‌شود که سبک‌تر است و خواص خاصی مانند تحمل دماهای بالا، تمیزی بهتر، و واکنش سریع‌تر در انتقال دارد.

اولین استفاده از روغن گیربکس به اوایل قرن ۲۰ و ظهور خودروهای اولیه بازمی‌گردد. با توسعه سیستم‌های انتقال قدرت مکانیکی، نیاز به یک روان‌کننده تخصصی برای این قطعات افزایش یافت.

. اولین بار در خودروهایی مانند مدل T فورد که توسط هنری فورد طراحی شده بود، از روغن‌هایی با ویژگی‌های مشابه واسکازین امروزی استفاده شد.

. این روغن‌ها در ابتدا بسیار ساده بودند و از روغن‌های معدنی با افزودنی‌های محدود تشکیل می‌شدند.

با گذشت زمان، مهندسان متوجه شدند که برای عملکرد بهتر و افزایش دوام قطعات گیربکس، نیاز به روغن‌هایی با مواد افزودنی پیشرفته‌تر دارند. این افزودنی‌ها شامل موادی برای جلوگیری از اکسید شدن، خوردگی، و بهبود خاصیت ضدسایش بودند.

امروزه روغن‌های گیربکس بر اساس نوع خودرو، شرایط استفاده، و نوع گیربکس طراحی و تولید می‌شوند، و حتی استانداردهای متفاوتی توسط خودروسازان برای این روغن‌ها تعیین شده است و هر کدام نوعی از گیربکس را ساخته یا تهیه می‌کنند و از آن استفاده می کنند.

روغن گیربکس یکی از اجزای کلیدی برای عملکرد صحیح سیستم انتقال قدرت خودرو است. این روغن نقش مهمی در کاهش اصطکاک و سایش بین قطعات متحرک، جذب گرمای تولیدشده در گیربکس، و محافظت از قطعات در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی ایفا می‌کند. اگر از روغن گیربکس استفاده نشود یا این روغن کیفیت خود را از دست بدهد، اصطکاک میان قطعات افزایش می‌یابد، حرارت زیادی تولید می‌شود و به‌مرور زمان قطعات دچار آسیب جدی می‌شوند.

روغن گیربکس همچنین به دلیل آلودگی‌هایی که به مرور زمان وارد آن می‌شوند، مثل ذرات فلزی ناشی از سایش قطعات که شاید با چشم دیده نشوند و یا ورود گرد و غبار و رطوبت، باید به‌صورت دوره‌ای تعویض شود. این آلودگی‌ها می‌توانند عملکرد روغن را تضعیف کنند و باعث ایجاد خرابی‌های پرهزینه‌تری نظیر تعویض گیربکس شوند. علاوه بر این، مواد افزودنی موجود در روغن، مانند ضدسایش، ضدخوردگی و پاک‌کننده‌ها، به مرور زمان از بین می‌روند. کاهش این افزودنی‌ها باعث می‌شود که روغن دیگر نتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد.

تعویض به‌موقع روغن گیربکس نه‌تنها عملکرد روان سیستم انتقال قدرت را تضمین می‌کند، بلکه از خرابی‌های جدی و هزینه‌های سنگین جلوگیری می‌کند. به‌خصوص در گیربکس‌های اتوماتیک، که حساسیت بیشتری به کیفیت روغن دارند، کاهش کارایی روغن می‌تواند به مشکلاتی مانند تأخیر در تعویض دنده یا حتی از کار افتادن کامل گیربکس منجر شود.

تعویض به‌موقع روغن گیربکس بر اساس نوع گیربکس و شرایط استفاده از خودرو متفاوت است. در گیربکس‌های دستی، معمولاً روغن هر ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر تعویض می‌شود، در حالی که در گیربکس‌های اتوماتیک، این بازه کوتاه‌تر بوده و حدود ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر است. البته در شرایط سنگین، مانند رانندگی در ترافیک سنگین یا مناطق با آب‌وهوای بسیار گرم یا سرد، نیاز به تعویض زودتر از زمان‌های ذکر شده خواهد بود.

1. سختی تعویض دنده در خودروهای دنده دستی

2. تأخیر در تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک و لرزش در حین آن که اصطلاحاً به آن «تقه» گفته می‌شود.

3. صداهایی مبنی بر لقی یا زوزه و یا احساس ضربه از گیربکس یا زیر خودرو

4. نشت روغن از زیر خودرو که هشداری مهم برای بررسی گیربکس و تعمیر آن است.

5. تغییر رنگ یا بوی روغن گیربکس در صورتی که شما یا افراد متخصص آن را در تعمیرگاه یا تعویض روغنی بررسی کنند.

روغن گیربکس یکی از مهم‌ترین عناصر نگهداری خودرو است که تأثیر مستقیمی بر عملکرد و عمر سیستم انتقال قدرت دارد و مستقیماً در حرکت خودرو تاثیرگذار است. توجه به زمان تعویض روغن گیربکس و بررسی مداوم کیفیت آن، نه‌تنها باعث افزایش طول عمر خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیر می‌شود، بلکه عملکرد روان و بی‌نقص گیربکس را تضمین می‌کند که این خود مهم‌ترین عامل برای داشتن سواری مناسب و لذت‌بخش است. تعویض به‌موقع روغن گیربکس، یک اقدام ساده ولی بسیار مؤثر برای جلوگیری از خرابی‌های جدی، هزینه‌بر و زمان‌بر است.