هیبریدی یا پلاگین هیبریدی؟ کدام بهتر است؟

سیر صعودی قیمت بنزین در یک دهه اخیر و استانداردهای سختگیرانه کشورها برای حفظ محیط زیست، بسیاری از خودروسازان را به ساخت خودروهای هیبریدی واداشته است؛ خودروهایی که هرچند قیمتی بیشتر از نسخه بنزینی مشابه‌شان دارند اما به‌دلیل اقتصادی بودنشان در طولانی مدت، حالا به یکی از گزینه‌های اصلی خریداران اروپایی، آمریکایی و حتی چینی مبدل شده است.

در بازار ایران نیز، تویوتا کمری XV50 هیبریدی را باید نخستین خودرو سبز در بازار کشورمان نامید که ابتدا در مدل 2015 و تعداد محدودی نیز در مدل 2016 به ایران آمدند.

بعد از آن و در سال 1395 نیز کارمانیا، بی‌وای‌دی E6 را با پیشرانه تمام برقی رونمایی کرد اما متاسفانه تا به این لحظه به بازار کشورمان عرضه نشده است. ظاهر قدیمی، ضعف در تجهیزات رفاهی، مشکلات تامین قطعات و هزینه بالای نگهداری از جمله دلایلی است که همچنان مانع ورود E6 به خیابان‌های کشورمان شده است.

بعد از BYD E6، تویوتا پریوس را با مدل 2016 در خیابان‌ها دیدیم و نهایتا نیز سوناتا هیبرید در مدل 2017 به ایران راه یافت و توانست بازار هیبریدی‌های ایران را در اختیار بگیرد. اما با احتمال عرضه میتسوبیشی اوتلندر پلاگین هیبریدی (PHEV) در ایران، حالا بازار این نوع خودروها در کشورمان وارد مرحله جدیدی شده است. قاعدتا اولین سوالی که در ذهن همه مشتریان ایرانی مطرح می‌شود این است: هیبریدی چه تفاوتی با پلاگین هیبریدی دارد؟

هیبرید یعنی دوتایی!

هیبرید (با تلفظ صحیح هایبرید) به‌صورت کلی به خودرویی می‌گوییم که توانش را از حداقل دو عامل حرکتی متفاوت تامین کند. این عامل حرکتی می‌تواند گاز، هیدروژن، بنزینی، دیزل و حتی موتور الکتریکی باشد. پس با این تعریف حتی خودروهای دوگانه‌سوز نیز در گروه هیبریدی‌ها قرار می‌گیرند چراکه علاوه‌بر بنزین (یا دیزل) از گاز طبیعی نیز (به‌عنوان سوخت دوم) بهره می‌گیرند.

در دنیای امروز، اکثر مدل‌های هیبریدی دارای یک پیشرانه احتراق داخلی به همراه یک موتور الکتریکی هستند و به همین دلیل نیز سایر تعاریف هیبرید، هر روز کم‌رنگ‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شوند. اما هیبریدی‌هایی که دارای موتور الکتریکی هستند، دو نوع مختلف دارند که امروز قرار است از تفاوت این‌دو برای شما بگوییم.

1 - هیبریدی برقی یا Hybrid Electric Vehicles

طیف وسیعی از خودروهای هیبریدی موجود در بازار جهانی از نوع HEV یا "هیبریدی برقی" هستند ولی ما برای راحت‌تر شدن کارمان، در زندگی روزانه به آنها "هیبریدی" می‌گوییم؛ یعنی بدون هرگونه پیشوند یا پسوند اضافه! درست مانند سوناتا هیبرید یا کمری هیبرید.

این نوع خودروها، حداقل یک موتور الکتریکی دارند که در سرعت‌های اندک (معمولا کمتر از 30 کیلومتر برساعت) وظیفه تامین قدرت موردنیاز چرخ‌ها را برعهده می‌گیرد. اما زمانیکه خودرو به قدرت بیشتری نیاز داشته باشد، به‌تدریج پیشرانه بنزینی (یا دیزلی) نیز وارد مدار می‌شود و جای موتور الکتریکی را می‌گیرد. همچنین زمانیکه به حداکثر قدرت نیاز داشته باشید، هم پیشرانه الکتریکی و هم پیشرانه بنزینی به کمک خودرو می‌آیند.

واضح است که مصرف سوخت این نوع هیبریدی‌ها از مدل‌های مشابه بنزینی‌شان کمتر است چراکه هم در سرعت‌های اندکی بدون استفاده از موتور بنزینی، حرکت می‌کنند و هم اینکه به سیستم بازیابی انرژی ترمز مجهزند و می‌توانند بخشی از انرژی مورد نیاز باتری‌ها را، به‌جای استفاده از پیشرانه بنزینی از ترمزها تامین کنند.

2 - پلاگین هیبریدی یا Plug-in Hybrid Electric Vehicles

دومین نوع خودروهای هیبریدی، مدل‌های "پلاگین هیبریدی برقی" یا PHEV هستند که البته بازهم برای راحتی هرچه بیشتر به آن‌ها "پلاگین هیبریدی" می‌گوییم. پلاگین هیبریدی‌ها معمولا سنگین‌تر و گران‌تر از هیبریدی‌ها هستند اما در عوض مسافت قابل پیمایش بیشتری در اختیارتان قرار می‌دهند. همچنین درحالیکه در هیبریدی‌ها، موتور بنزینی در نقش پیشرانه اصلی خودروست اما در پلاگین هیبریدی‌ها، این موتور الکتریکی است که وظیفه به حرکت انداختن خودرو را برعهده دارد.

در اکثر هیبریدی‌ها شما نمی‌توانید خودرو را در حالت برقی قرار دهید اما در پلاگین هیبریدی‌ها این امکان را برای شما فراهم کرده‌اند. به همین دلیل نیز موتور الکتریکی قدرتمندتری نسبت به هیبریدی‌ها دارند، باتری‌هایشان بزرگتر است اما معمولا موتور بنزینی آنها کم‌حجم‌تر از موتور بنزینی موجود در هیبریدی‌هاست.

استفاده از عبارت "پلاگین" در این نوع خودروها نیز به‌دلیل وجود کابل شارژی است که می‌توان به کمک آن در ایستگاه‌های شارژ شهری و حتی خانه‌ها، خودروی‌تان را شارژ کنید.

کدام به صرفه‌تر است؟

جواب این سوال را نمی‌توان به‌صورت قطعی داد و باید مشخص باشد که کدام خودرو را با کدام خودرو مقایسه می‌کنید اما در بیشتر مواقع، پلاگین هیبریدی‌ها عملکرد موفق‌تری نسبت به هیبریدی‌ها دارند.

پلاگین هیبریدی‌ها معمولا چندین هزار دلار گران‌تر از مدل مشابه هیبریدی‌شان هستند اما چون باتری‌های بزرگتری دارند پس مسافت بیشتری را در حالت برقی طی می‌کنند و لذا بنزین کمتری هم می‌سوزانند. از این‌رو برای آن‌دسته از مشتریانی که تا سال‌ها خودروی‌شان را تغییر نمی‌دهند قطعا خرید پلاگین هیبریدی‌ به‌صرفه‌تر از خرید یک هیبریدی‌ است.

سال 2016 آزمایش جالبی میان برترین خودروهای پاک جهان انجام شد؛ تویوتا پریوس هیبریدی نماینده خودروهای HEV، پریوس پلاگین هیبریدی به‌عنوان نماینده خودروهای PHEV و شورولت ولت به‌عنوان نماینده خودروهای BEV (یا پلاگین برقی) سه خودرویی بودند که در این آزمایش از آن‌ها استفاده شد.

باتوجه به نمودار فوق، نتایج زیر برای این آزمایش به‌دست آمد:

1- مصرف سوخت شورولت ولت در 53 مایل نخست (85 کیلومتر) معادل 2.2 لیتر است اما با اتمام شارژ باتری‌هایش و فعال‌شدن موتور بنزینی، بعد از حدود 140 مایل (225 کیلومتر) مصرف سوخت آن دو برابر افزایش یافت.

2- پریوس پلاگین هیبریدی با اینکه به لحاظ مصرف سوخت، بهتر از پریوس هیبریدی اما بدتر از شورولت ولت است ولی بعد از 140 مایل، بهترین میزان مصرف سوخت را نسبت به دو مدل دیگر داشت. بنابراین این پلاگین هیبریدی عملکرد بهتری را در مسافت‌های طولانی از خود نشان داد.