صنعت لیزینگ دارای سابقه‌ای کهن است. شاید نتوان زمان دقیق و مشخصی برای سر آغاز کاربرد عملیات اجاره در زندگی بشر یافت. ولی بر مبنای آنچه که از متون باستانی به دست آمده است، اقوام ایلامی و سومری در حدود 2000 سال قبل از میلاد مسیح به نوعی اجاره‌داری ساده زمین، گاو، آب و تجهیزات کشاورزی می‌پرداخته‌اند.
”سهم صنعت لیزینگ در تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهای دنیا به طور متوسط در حدود 2 درصد است که این نسبت برای ایران حدود 0.4 درصد و نشان‌دهنده ظرفیت بالقوه ایران برای افزایش 500 درصدی معاملات لیزینگ است.“اولین شرکت مدرن و مستقل صنعت لیزینگ در سال 1952 در شهر سانفرانسیسکو تاسیس شد که تاکنون با نام شرکت بین‌المللی لیزینگ ایالات متحده به فعالیت ادامه داده است. تاسیس این شرکت را باید سرآغاز تشکیل موسسه‌های مستقل لیزینگ (غیر وابسته به بانک‌ها و یا موسسات مالی در آمریکا) به حساب آورد. کره جنوبی اولین کشوری بود که IFC (شرکت مالی بین‌المللی وابسته به بانک جهانی) به مشارکت در صنعت لیزینگ آن کشور پرداخت و شرکت توسعه لیزینگ کره جنوبی را در سال 1977 با حمایت‌های عملیاتی و دانش فنی شرکت ژاپنی لیزینگ شرق بنیان نهاد. با بهره‌گیری از حمایت‌های مالی و مشورتی IFC صنعت لیزینگ در کشورهای در حال توسعه آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا نیز به سرعت گسترش یافت.
صنعت لیزینگ در جهان
گزارش لیزینگ جهانی حاکی از آن است که برای ششمین سال متوالی از زمان بحران مالی جهانی، صنعت لیزینگ جهانی از رشد در مشاغل جدید بهره می‌برد و چشم‌انداز این صنعت خوش‌بینانه است. 50 کشور برتر در سال 2016 گزارش دادند که حجم تجارت جدید 9.4 درصد رشد داشته و از 1.005.30 میلیارد دلار در سال 2015 به 1.099.77 میلیارد دلار در سال 2016 رسیده است. سه منطقه، آمریکای شمالی، اروپا و آسیا بیش از 95 درصد از حجم لیزینگ جهان را به خود اختصاص داده‌اند. حجم مشاغل جدید بیش از کل سال گذشته با 94.47 میلیارد دلار، افزایش یافته است. حجم مشاغل جدید در آسیا در سال 2016 با 30٪ به طور چشمگیر افزایش یافته و سهم 26.4٪ از بازار جهانی، معادل 289.9 میلیارد دلار آمریکا را اشغال کرده است. در چین تجارت لیزینگ با رشد انبوه 61.9٪ روبه‌رو شد و به 206 میلیارد دلار در سال 2016 رسید و چین را به دومین بازار بزرگ لیزینگ در جهان تبدیل کرد. رشد بازار قابل توجه بوده است و هم اکنون لیزینگ به عنوان گزینه مهم تأمین اعتبار در اقتصاد داخلی این کشور دیده می شود. به ویژه بازار لیزینگ خودرو با سرعت بالایی رشد کرده است به گونه‌ای که اکنون در حدود 35٪ تا 40٪ از خودروها در چین از طریق لیزینگ و وام خریداری می‌شوند و فروش لیزینگی بر بازار حاکم است.
صنعت لیزینگ در ایران
لیزینگ در ایران، مقارن با توسعه آن در اقتصاد کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین، در اواسط دهه 1970 پدیدار شد. . فرانسویان اولین پایه‌گذاران این صنعت در ایران بوده‌اند. سال 1975 را باید سال آغاز فعالیت لیزینگ در ایران دانست. در این سال برادران آیسه که در قالب شرکت سیتروئن به تولید محصولات آن شرکت در ایران و دادوستد با فرانسویان مشغول بودند، با مشارکت موسسه سوسیه جنرال فرانسه، بانک اعتبارات ایران و بعضی سرمایه‌داران خصوصی، با تاسیس شرکت لیزینگ ایران اولین سنگ بنای لیزینگ را گذاشتند.
در حال حاضر 29 شرکت لیزینگ دارای مجوز بانک مرکزی در حال فعالیت هستند. طبق گزارش وایت کلرک سهم صنعت لیزینگ در تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهای دنیا به طور متوسط در حدود 2 درصد است که این نسبت برای ایران حدود 0.4 درصد و نشان‌دهنده ظرفیت بالقوه ایران برای افزایش 500 درصدی معاملات لیزینگ است. عمده فعالیت این شرک ها به لیز کردن انواع خودرو اعم از سبک و سنگین محدود شده است. آمار و ارقام موید آن است که مجموع فعالیت سالانه کل این شرکتها بارشد منفی 38.7 درصد در حدود 1.26 میلیارد دلار بوده است. این رقم در مقایسه با تولید ناخالص کشور ، نشانگر ظرفیت‌های بلااستفاده صنعت لیزینگ در اقتصاد کشور است.
شرکت‌های لیزینگ یکی از ابزارهای مدرن در نظام واسطه‌گری مالی هستند. بازخوانی تجربیات گذشته به خصوص دو دهه اخیر نشان می‌دهد بخش خصوصی واقعی در شکل‌گیری این واسطه‌گری کمترین نقش را داشته است. شاهد این موضوع سهم 80 درصدی بخش دولتی و عمومی در تشکیل شرکت‌های لیزینگ است. در حالی که باید سهم بخش خصوصی واقعی در تشکیل این شرکتها افزایش یابد. تنوع بخشی به ابزارهای مدرن تامین مالی با تکیه بر بازار بدهی و ابزارهای بازار سرمایه و جداسازی فعالیت‌های بانکی از فعالیت‌های تامین مالی تجهیزات و دارایی‌ها، با محوریت ورود قوی بخش خصوصی واقعی بسیار ضروری است. اگر چه تلاش دست‌اندرکاران صنعت لیزینگ کشور برای رفع موانع حقوقی، قانونی و مالیاتی این صنعت در پیچ و خم سیاست‌های انقباضی برای توسعه و گسترش بهره‌گیری از ابزارهای مالی پیشرفته لیزینگ همچنان در جریان است و درک ساختار و کارکرد آن در رونق بخشیدن و شکوفایی اقتصاد ملی آنچنان که شایسته است فراگیر نشده، اما سازوکارهای موثر صنعت لیزینگ همچنان از سوی مدیران و کارشناسان صنعت و بازار پول و سرمایه، علاقه‌مندان به توسعه و اشتغال، کارآفرینان و از همه مهم‌تر بخشی از تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران در بخش‌های قانون‌گذاری مورد توجه و تاکید قرار گرفته و حمایت و به کارگیری و توسعه صنعت لیزینگ در اقتصاد ملی را امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر ساخته است.
فرصت‌های توسعه لیزینگ
در ایران بازار لیزینگ مصرف‌کنندگان نقطه مناسبی برای شروع حرکت و معرفی صنعت لیزینگ است. شکل‌گیری این بازار متاثر از شرایط زیر است:
- خلا تامین مالی مصرف‌کنندگان توسط بانک‌ها
- کاهش قدرت خرید کالاهای سرمایه‌ای مثل خودرو
- افزایش تقاضا برای تولید شرکت‌های خودروساز در دوران تحریم و ممنوعیت واردات خودرو
- میل واحدهای بازرگانی (به خصوص خودرو) برای فروش اقساطی
- نوآوری و توجه به تامین مالی به عنوان موتور محرک فروش آنلاین
- ورود بانک‌های خصوصی به عرصه فعالیت‌های لیزینگ برای لیزینگ اقلام بزرگ
شرکت‌های لیزینگ در طراحی محصولات باید دقیقاً بررسی کنند و تصمیم بگیرند که وارد کدام بخش‌های اقتصادی شوند. یکی از ابعاد توسعه صنعت لیزینگ ایران، توانایی شرکت‌های لیزینگ در طراحی و ارائه محصولات و خدمات نوین به صورت آنلاین و توجه به تجربه کاربر است.
موانع توسعه صنعت لیزینگ
بررسی چشم‌انداز توسعه صنعت لیزینگ در ایران بدون توجه به موانع توسعه آن ممکن نیست. برخی از مهمترین موانع توسعه لیزینگ عبارتند از:
- فقدان قانون و مقررات لیزینگ
- مشکلات تامین منابع مالی و نرخهای سود مورد انتظار بالا
- نرخ مالیات بالا
- ناکافی بودن دانش فنی لیزینگ
- مشکلات گمرکی و اقتصاد دولتی
رفع هر یک از موانع مذکور مطمئناً بستر توسعه صنعت لیزینگ را مساعدتر خواهد کرد. شرکت‌های لیزینگ چنانچه بخواهند حضور مستمر و موفقی در بازار داشته باشند باید تلاش کنند تهدیدهای محیطی را شناسایی و موانع را بردارند یا اثرات منفی آن‌ها را تخفیف دهند. در این راه شرکتها باید مسئولیت‌های اجتماعی خود را به نحو شایسته انجام و حضور فعال‌تری داشته باشند.
*نویسنده: رضا ایزدی
منبع : باما
مطالب مرتبط
مهم ترین اخبار و رویدادها
شرایط فروش راسا موتور خاورمیانه (اردیبهشت 1403)
فروش نقدی با قیمت قطعی
شرایط فروش فونیکس و ثبت نام فونیکس (اردیبهشت 1403)
آغاز فروش آریزو 6 جی‌تی در نمایندگی‌ها
ثبت نام ایران خودرو؛پیش فروش و فروش فوق العاده و ا
فراخوان واریز وجه ویژه خریداران پارس
