استرس بار چیست و چه نقشی دارد

درپوش موتور مدلی اسپرت از یک برند مشهور را با دست‌تان بالا می‌زنید. در همان آغاز، اولین چیزی که در پیشرانه توجه شما را به خود جلب می‌کند میله نسبتاً پهنی است که دو نقطه سر فنربندی چپ و راست آن خودرو را به هم وصل نموده است، درست شبیه به تیرکی که قصد مهار خیمه چادری را دارد. در واقع آنچه که پیش روی شماست یک میله تعادل است که به آن «استرس بار» می‌گویند. اما استرس بار چیست و چه نقشی در یک خودرو ایفا می‌کند.

در تعریفی ساده، استرس بار وسیله‌ای است که با آن ثبات و پایداری یک خودرو در هنگام حرکت‌های ناگهانی و سریع در پیچ‌های تند و یا هنگام مانورهای خطرناک از سوی راننده، تا حد زیادی حفظ می‌شود. این میله پهن و قطور اغلب در زیر کاپوت خودرو نصب شده و همان‌طور که گفتیم دو سر سامانه تعلیق چپ و راست یک خودرو را به هم وصل می‌کند. اما در خودروهایی که از سامانه مستقل تعلیق بهره می‌برند، این وسیله در محلی زیر بازوهای فنربندی نصب می‌شود. بسیاری از خودروهای مدرن اسپرت به ویژه ساخته‌های لامبورگینی، پورشه، فراری، مازراتی و ... به طور استاندارد به استرس بار مجهز هستند. این وسیله در بازار لوازم یدکی هم به صورت یک آپشن به فروش می‌رسد.

استرس بار عمدتاً چند نقش اساسی را در هدایت و رانش یک خودرو ایفا می‌کند. مثلاً هنگامی که با خودروی خود با سرعتی بالا در یک پیچ تند تردد می‌کنید، استرس بار با خلق نیرویی مخالف با نیروی گرانشی زمین در سر آن پیچ، از بلند شدن چرخ‌های کناری خودروی‌تان ممانعت ودر نتیجه از واژگونی و یا چپه شدن آن جلوگیری می‌کند. در عین حال، این وسیله با کمک به سامانه تعلیق خودرو موجب می‌شود که تا جای ممکن، تماس تایرهای خودرو با سطح زمین تأمین شود. زیرا لحظاتی پیش می‌آید که نیروی دان فورس یا رو به پایین فنرهای یک خودرو برای حفظ تماس تایرهای آن با سطح جاده کافی نباشد و همین جاست که استرس بار همچون رشته تارهای یک عنکبوت باعث چسبندگی تایرها به سطح زمین می‌شود.

استفاده از استرس بار مزیت دیگری هم دارد و آن این است که بدون نیاز به سفت کردن فنرهای خودرو می‌توان از تعادل و پایداری بیشتری در سر پیچ‌های تند جاده‌ای برخوردار شد بی آن‌که در این بین راننده مجبور شود که سواری اغلب ناراحت یک خودرو با فنربندی سفت را تحمل نماید.

در برخی از محصولات معروف دنیا به ویژه خودروهای ساخت مرسدس‌بنز و ب‌ام‌و، تایرهای خودرو به طور استاندارد با اندکی زاویه نسبت به سطح زمین وصل می‌شوند تا بلکه با این عمل پایداری و چسبندگی خودرو در سرپیچ‌ها بیشتر تأمین شده و به نوعی بر نیروی گرانشی زمین در پیچ‌ها غلبه شود. با این وجود، حتی زاویه‌دار بودن تایرهای یک خودرو نیز نمی‌تواند در سرعت های بالا کمک چندان بزرگی جهت جلوگیری از واژگونی آن خودرو باشد. در چنین مواقعی این استرس بار است که می‌تواند تا حد زیادی بر نیروی جاذبه زمین غلبه نموده و خودرو را در جای خود نگهدارد.

اما استرس بار همچون دیگر تجهیزات ساخت بشر دارای معایبی نیز هست که در اینجا به یکی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود. از آنجایی که استرس بار سر فنرهای چپ و راست خودرو را به هم وصل می‌کند، همزمان از دامنه فعالیت مستقل فنرهای چپ و راست نیز می‌کاهد. زیرا وظیفه اصلی فنربندی یا سامانه تعلیق در یک خودرو آن است که تایرها دائماً در تماس با جاده باشند، اما در شرایطی که استرس بار در خودرویی به طرز بسیار سفت در جای خود بسته شود، ممکن است که در پیچ‌های بسیار تند، یکی از چرخ های جلو از جای خود بلند شده و به طور کامل از سطح زمین جدا شود.

در حالت عادی، استرس بار چرخ بیرون از پیچ را به سمت پایین فشار می‌دهد تا تماس آن چرخ با سطح جاده حفظ شده و همزمان چرخ سمت داخل پیچ را به طرف بالا فشار می‌دهد تا از فشار روی فنر آن سمت کم شود، حال اگر استرس بار در خودرویی خیلی سفت بسته شود، این نیروی رو به بالا که به چرخ سمت داخل پیچ وارد می‌شود، از نیروی فنر بیشتر شده و موجب می‌شود که چرخ به طور کامل از سطح زمین جدا شود و در نتیجه کنترل خودرو در این حالت از دست راننده خارج می‌شود.

در نهایت، توصیه می‌شود که اگر قصد نصب استرس بار را روی خودروی خود دارید حتماً در این زمینه به یک متخصص خبره که با کارکرد سامانه تعلیق خودروی‌تان آشنایی دارید، رجوع نموده و از وی مشاوره بگیرید.