ریمَپ کردن کامپیوتر پیشرانه خودرو به زبان ساده

احتمالاً تا به حال اصطلاح «ریمَپ کردن» (Remapping) را برای کامپیوتر پیشرانه خودرو شنیده‌­اید. این کامپیوتر با نام «واحد کنترلِ پیشرانه» (Engine Control Unit) یا به اختصار «ای سی یو» (ECU) شناخته می‌­شود. در این مطلب، ریمپ کردن را به زبان ساده شرح خواهیم داد و به مزایا و معایب آن می‌پردازیم. اما پیش از آن، بهتر است کمی با کامپیوتر پیشرانه آشنا بشوید. اگر تصمیم دارید کامپیوتر پیشرانه خودروی خود را ریمپ کنید، مطالعه این مطلب اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار خواهد داد. «باما» همراه باشید.

کامپیوتر پیشرانه را می­‌توان مغز متفکر آن دانست. در خودروهای قدیمی، برای این که پیشرانه عملکردی بهینه داشته باشد، از اجزای مکانیکی استفاده می‌شد. اما در خودروهای جدید، همانند بسیاری از موارد دیگر در زندگی امروز ما، کامپیوترها نقشی کلیدی ایفا می‌­کنند.

در واقع، با پیشرفت و تکامل تکنولوژی، روز به روز شاهد خودروسازان بیشتری بودیم که «واحدهای کنترل» (Control Modules) و دیگر اجزای برقی را جایگزین اجزای مکانیکی در خودروها کردند. به این ترتیب، خودروسازان با بهره­‌گیری از تکنولوژی، عملکرد و بازدهی پیشرانه‌ها را افزایش دادند. در خودروهای امروزی، کامپیوتر پیشرانه بخش اصلی این سیستم­‌ها به شمار می‌­رود. این روزها در مورد ECU بسیار صحبت می­‌شود، اما این کامپیوتر واقعاً چه طور کار می­‌کند و چه نقشی در خودرو ایفا می­‌کند؟

به زبان ساده، کامپیوتر پیشرانه اطلاعات را از سنسورهایی که در قسمت­‌های مختلف پیشرانه وجود دارند دریافت کرده و این اطلاعات را با برنامه‌­ای از پیش تعیین شده – که خودروساز به کامپیوتر داده – مقایسه می­‌کند. پس از آن، کامپیوتر پیشرانه با در نظر گرفتن نتایج این مقایسات، عملکرد شمع‌­ها، انژکتورها و اجزای دیگر را طوری تنظیم می­‌کند که عملکرد پیشرانه تا حد ممکن بهینه باشد. البته مجموعه عملیات ذکر شده بسیار سریع انجام شده و کامپیوتر پیشرانه در هر ثانیه صدها بار آن را تکرار می­‌کند.

توضیحی که داده شد را می‌­توان نگاهی بسیار ساده به عملکرد ECU دانست، اما این قطعه مهم واقعاً چیست؟ در اصل، ECU عملکردی مشابه با یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ دارد. به این ترتیب، ECU هم از نرم‌افزار و سخت‌افزار تشکیل شده است. کامپیوتر پیشرانه هم مانند کامپیوتر شما پردازنده دارد و می­‌تواند بسیار سریع و در لحظه، اطلاعاتی که از سنسورهای مختلف به آن می­‌رسد را تحلیل و پردازش کرده و تنظیمات لازم برای عملکرد بهینه پیشرانه را انجام دهد.

واضح است که کامپیوتر پیشرانه هم مانند کامپیوترهای دیگر، قابلیت تغییر در سخت‌افزار و نرم‌افزار را دارد. اما در اکثر موارد، تغییر در نرم‌افزار این کامپیوتر اعمال می­‌شود، چرا که این کار ساده‌­تر بوده و انجام آن نیازی به تغییر در سخت‌افزار ندارد. ریمپ کردن هم تغییری در سخت افزارِ کامپیوتر پیشرانه ایجاد نمی‌­کند و فقط شامل تغییر در نرم‌افزار آن می­‌شود.

ریمپ کردن به معنی ایجاد تغییر در نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه – یا همان ECU – است. ریمپ کردن می­‌تواند به معنی تغییر در تنظیمات نرم‌افزار فعلی این کامپیوتر بوده یا به معنی تغییرِ نرم‌افزار آن به نرم‌افزاری جدید باشد. هدف از اعمال این تغییرات، بهبود عملکرد پیشرانه است. در واقع، با ریمپ کردن می‌توانید به سادگی از حداکثر پتانسیل پیشرانه یک خودرو بهره‌­مند شوید. ریمپ کردن در خودروهای مجهز به توربو شارژر تاثیر بسیار محسوس‌­تری خواهد داشت.

معمولاً، خودروسازان نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه خودروها را طوری تنظیم می‌کنند که پیشرانه حداکثر بازدهی و بهترین عملکرد ممکن را ارائه ندهد. به این ترتیب، یک خودروساز می­‌تواند فقط با ایجاد تغییراتی جزئی در ظاهر و اعمال تنظیماتی در نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه یک مدل خاص، نسخه‌­ای اسپرت از آن مدل را به بازار عرضه کند. با این حساب، ریمپ کردن به معنی عملکرد بهتر، مصرف سوخت کمتر و واکنش سریع‌­تر است.

در واقع، افزایش عملکرد پیشرانه به معنی خودرویی قدرتمندتر و سریع‌­تر خواهد بود. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که میزان افزایش قدرت یک پیشرانه پس از ریمپ کردن، به نوع آن پیشرانه بستگی دارد. به طور مثال، برای پیشرانه‌ای که به توربوشارژر مجهز باشد، حداکثر افزایش قدرتی که پس از ریمپ کردن می‌­توان انتظار داشت چیزی در حدود 40 تا 50 اسب‌بخار است. ممکن است این رقم در انواع دیگر پیشرانه کمتر باشد؛ به طور مثال نباید انتظار داشته باشید در خودرویی با پیشرانه تنفس طبیعی، ریمپ کردن تاثیر قابل توجهی در عملکرد پیشرانه داشته باشد. علاوه‌بر افزایش قدرت، در بسیاری از موارد، حتی می­‌توانید انتظار افزایش گشتاور تا 80 نیوتن‌متر را هم داشته باشید. به عبارت دیگر، در بسیاری از موارد پس از ریمپ کردن، عملکرد پیشرانه خودرو به طور محسوسی افزایش خواهد یافت.

اما در زمینه کاهش مصرف سوخت، این موضوع تا حد زیادی به سبک رانندگی شما بستگی دارد. موارد زیر ممکن است حتی تا 40 در صد هم مصرف سوخت را افزایش دهند:

• شتاب­گیری ناگهانی و سریع
• سرعت بالا
• ترمز گرفتن ناگهانی

البته موارد ذکر شده در حالتی که کامپیوتر پیشرانه ریمپ نشده باشد هم باعث افزایش مصرف سوخت می­‌شوند؛ اما اگر کامپیوتر پیشرانه را ریمپ کرده باشید و سبک رانندگی شما هم آرام باشد، کاهش مصرف سوخت محسوس‌تری را تجربه خواهید کرد.

اگر مدت زیادی از خرید خودرو نگذشته و هنوز مهلت گارانتی آن تمام نشده، بهتر است کامپیوتر پیشرانه را ریمپ نکنید؛ چرا که این کار گارانتی خودرو را باطل می­‌کند و ممکن است در آینده برای شما مشکل ایجاد کند. در چنین شرایطی، پیشنهاد می­‌کنیم تا پایان مهلت گارانتی خودرو صبر کنید و پس از آن، کامپیوتر پیشرانه را ریمپ کنید.

یکی از نکات بسیار مهم این است که همیشه با ریمپ کردن احتمال آسیب رسیدن به پیشرانه وجود دارد، اما این احتمال بسیار ضعیف بوده و معمولاً چنین اتفاقی رخ نمی­‌دهد. به همین دلیل، پیشنهاد می­‌کنیم به مراکز معتبری که خدمات ریمپ کردن را ارائه می­‌دهند مراجعه کنید؛ چرا که معمولاً این مراکز نرم‌افزاری که روی کامپیوتر پیشرانه نصب می­‌کنند را بدون محدودیت زمانی گارانتی خواهند کرد.

پس از ریمپ کردن، پشت فرمان خودرو احساسی متفاوت را تجربه خواهید کرد، موضوعی که پس از مدتی کوتاه به آن عادت می‌­کنید. البته اگر از آن دسته افرادی هستید که به لذت رانندگی اهمیت ویژه‌­ای می‌­دهند و حسی که پشت فرمان تجربه می­‌کنید برای شما مهم به شمار می­‌رود، ممکن است حس جدیدی که پس از ریمپ کردن تجربه می­‌کنید را دوست نداشته باشید. نکته مثبت این است که در چنین شرایطی، می‌­توانید نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه را به حالت قبلی بازگردانید.

پیشنهاد می‌­کنیم قبل از ریمپ کردن، رانندگی با خودرویی مشابه خودروی شما که ریمپ شده باشد را تجربه کنید و اگر حسی که پشت فرمان داشتید مورد پسند شما بود، می­‌توانید با اطمینان این کار را برای خودروی خود انجام دهید. به علاوه، فراموش نکنید که قبل از ریمپ کردن، فایل مربوط به نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه را از مرکزی که به آن مراجعه کرده‌­اید درخواست کنید و آن را در لپ‌تاپ خود ذخیره کنید. به این ترتیب، همیشه می­‌توانید با استفاده از این فایل، نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه را به وضعیت قبل از ریمپ کردن بازگردانید.

ریمپ کردن و «چیپ کردن» (Chipping) هر دو روش­‌هایی برای افزایش عملکرد خودرو از طریق ایجاد تغییر در کامپیوتر پیشرانه به شمار می­‌روند. برخی مواقع، این دو اصطلاح یکسان در نظر گرفته شده و به جای هم به کار می‌­روند؛ اما با وجود این که هر دو با هدفی یکسان انجام می‌­شوند، در حقیقت تفاوتی اساسی میان ریمپ کردن و چیپ کردن وجود دارد. درست شبیه لپ‌تاپ یا تلفن همراه شما، درون کامپیوتر پیشرانه یک خودرو هم یک بورد اصلی – یا همان مادربورد – و تعدادی میکروچیپ وجود دارند. تفاوت این دو مورد این است که در ریمپ کردن، تغییر روی نرم‌افزارِ کامپیوتر پیشرانه اعمال می­‌شود، اما در چیپ کردن، چیپ اصلی این کامپیوتر با یک چیپ دیگر – که از قبل به آن برنامه داده شده – تعویض خواهد شد. به زبان ساده‌­تر، ریمپ کردن یک تغییر نرم‌افزاری بوده و چیپ کردن یک تغییر سخت‌افزاری است.

در چیپ کردن، احتمال آسیب رسیدن به کامپیوتر پیشرانه در مقایسه با ریمپ کردن بیشتر است، چرا که باید این کامپیوتر باز شده و چیپ آن تعویض شود. معمولاً برای افزایش عملکرد یک خودرو، روش ریمپ کردن مورد استفاده قرار می­‌گیرد و روش چیپ کردن بیشتر در مدل­‌های قدیمی‌­تر – که عموماً مربوط به قبل از سال 2000 هستند – کاربرد دارد.