ملاقات با شورولت S10 بلیزر مدل 1991

ابتدای دهه 1980 میلادی مصادف شد با کاهش چشمگیر ابعاد خودروهای تولیدی آمریکای شمالی. این موضوع که در پس دو بحران نفتی دهه 1970 (1973 و 1979) و افزایش چشمگیر هزینه بیمه خودروها در این دهه اتفاق افتاد باعث شد تقریباً تمامی خودروسازان آمریکایی به شکل قابل توجهی از ابعاد خودروهای خود بکاهند. این رویه که در ابتدا در سال 1978 میلادی آغاز شد، با ورود رسمی به دهه 1980 شکلی فراگیر به خود گرفت، علاوه‌براین تغییر سیستم انتقال نیرو از FR (پیشرانه جلو و متحرک عقب) به FF (پیشرانه جلو و متحرک جلو) از مهمترین تغییرات خودروهای آمریکایی در آن زمان بود.

”شورولت S10 بلیزر به دلیل طیف متنوعی از سیستم‌های انتقال نیرو در کنار ابعادی بسیار کاربردی و توان فنی و آفرود بالا، به یکی از موفق‌ترین شاسی‌بلندهای وقت در داخل و خارج از بازار آمریکای شمالی بدل شد.“شاسی‌بلندهای تولیدی پهن‌پیکر آمریکایی هرچند به خوبی در برابر این تغییرات ایستادگی کردند، اما از این قائده مهم مستثنی نشدند. جیپ که در سال 1974 با معرفی مدل چروکی و واگونییر بر پلتفرم فول سایز SJ با کنار زدن رقیب قدرتمندی چون رنجروور سری کلاسیک، جایزه بهترین شاسی‌بلند سال جهان را به خود اختصاص داد، با ورود به دهه 1980، ابعاد پلتفرم جدید شاسی‌بلندهای اصلی خود را با معرفی نسل دوم چروکی و واگونییر با نام XJ (در سال 1983) به شکل قابل توجهی کاهش داد. وقتی جیپ به عنوان برترین برند شاسی‌بلندسازی تاریخ تغییری اینچنین فاحش در محصول تولیدی اصلی خود ایجاد می‌کند یعنی بازار به واقع دستخوش تغییراتی مهم و اجتناب‌ناپذیر شده است.

از این رو جنرال‌موتورز نیز به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز آمریکایی تاریخ ایالات متحده آمریکا، پیرو این تغییر مهم اقدام به معرفی نسل جدید از شاسی‌بلندهای سایز کوچک (کلاس کامپکت) خود با نام سری S کرد که به صورت مستقیم از رقبای اصلی جیپ XJ به شمار می‌آمدند. این محصول جدید از زیرمجموعه شورولت با نام S10 Blazer (بلیزر) و از زیرمجموعه برادر آن یعنی جی‌ام‌سی، با نام S15 Jimmy (جیمی) روانه بازار جهان شدند. این دو شاسی‌بلند به دلیل به کارگیری از طیف متنوعی از سیستم‌های انتقال نیرو در کنار ابعادی بسیار کاربردی و توان فنی و آفرود بسیار زیاد به یکی از موفق‌ترین شاسی‌بلندهای وقت در داخل و خارج از بازار آمریکای شمالی بدل شدند تا جا را برای جیپ XJ توانمند کمی تنگ کنند.

نام بلیزر اولین بار در سال 1969 و با معرفی سری K5 به عنوان شاسی‌بلند فول سایز (سایز بزرگ) شورولت بر سر زبان‌ها افتاد. خودرویی بسیارعظیم و توانمند که به سرعت به یکی از محبوب‌ترین شاسی بلندهای فول سایز آمریکایی در سراسر جهان بدل شد. این خودرو تا سال 1994 بر خط تولید قرار داشت. در نتیجه بلیزر سری S10 با ارائه از سال 1983، دخلی در فرایند تولید سری فول سایز K5 نداشت و به هیچ عنوان جانشین K5 به حساب نمی‌آید. به عبارت بهتر S10 بلیزر و S15 جیمی را می‌توان برادران کوچک‌تر جیمی و بلیزر سری K5 دانست که در بازه‌ای از زمان به صورت موازی بر خط تولید جنرال‌موتورز قرار داشتند.

همانند بیشتر شاسی‌بلندهای دیگر جهان، بلیزر و جیمی سری S10 و S15 بر پایه ساختار وانت اما از کلاس کامپکت شکل گرفتند. وانت کامپکت ¼ تن سبک وزن جنرال موتورز که در سال 1991 روانه بازار شد، اولین اقدام رسمی آمریکایی‌ها در راستای طراحی و تولید یک وانت سایز کوچک داخلی و تماماً آمریکایی بود. این وانت در زیرمجموعه شورولت با نام S10 و در زیرمجموعه جی‌ام‌سی با نام S15 (و بعدها با نام سونوما/Sonoma) روانه بازار شد. از این رو جای تعجب ندارد که نسخه شاسی‌بلند سوار بر این پلتفرم نیز با دو کد شناسایی S10 و S15 روانه بازار شوند. با جایگزینی وانت‌های S جنرال موتورز در سال 2005 با سری جدید وانت‌های شورولت کلورادو (Clorado) و جی‌ام‌سی کنییِن (Canyon/بخوانید کَنی-یِن)، شاسی‌بلندهای کامپکت سری S نیز جای خود را به نسخه‌های جدید شورولت تریل بلیزر (Trail Blazer) و جی‌ام‌سی اِنوُی (Envoy) دادند.

بلیزر و جیمی کامپکت در سال‌های عرضه از 1983 تا 2005، در دو نسل متفاوت روانه بازار شدند که نسل دوم در سال 1995 پا به بازار گذاشت. نسخه مورد بررسی این مقاله از «باما» یک نمونه S10 بلیزر سه در، مدل 1991 (نسل اول) است که به دلیل واردات محدود خودروهای آمریکایی به اصطلاح «دهه نودی» پیرامون ناآرامی‌های جنگ عراق و کویت، یکی از خودروهای کمیاب و نادر آمریکایی موجود در بازار ایران به حساب می‌آید.

جالب آنجاست که نسخه وانت نسل اول S10 در تیراژ نسبتاً بالا و قابل توجهی در آغاز دهه 1990 میلادی به بازار کشور وارد شد. این مهم به خوبی نشان می‌دهد که در آن دوران مردم کشور به شدت به یک وانت بادوام و توانمند نیاز داشتند تا با گذران مایحتاج روزمره، به اصطلاح دوران سازندگی را سپری کنند. در نتیجه در وضع اقتصادی نابسامان آن دوران، خرید خودرویی دو دیفرانسیل و نسبتاً لوکس اولویتی برای مردم نداشت.

شورولت S10 بلیزر همان بلیزر K5 بود، اما در ابعادی کوچک‌تر برای راضی نگهداشتن افرادی که دل خوشی از رانندگی روزمره با تانک‌های 2.5 تنی در خیابان‌های شهر نداشتند. شاسی‌بلندی کاربردی، توانمند با فضای داخلی قابل قبول و توان فنی بسیار عالی. خودرویی که با توجه به المان‌های بارز تشکیل‌دهنده یک شاسی‌بلند اصیل آمریکایی، کاملاً در ساختار یک مکعب مستطیل سوار بر چهار چرخ نقش بسته است. ساده‌ترین توصیف شورولت S10 بلیزر شاید بیان این جمله باشد: «کراس‌اووری حقیقی پیش از پیدایش اسباب‌بازی‌های پلاستیکی امروزی.»

با داشتن جثه‌ای برابر با 4326 (4491 برای نسخه پنج در)×1661×1633 میلی‌متر، این بلیزر به هیچ عنوان گیرایی، خشونت، مردانگی و جذابیت K5 را با خود به همراه ندارد اما لازم است پیش از آن که نگاه قضاوت‌گونه خود را سریع از این خودرو بدزدید، نیم نگاهی دقیق به فاصله محورهای 2553 میلی‌تری (2718 میلی‌متر برای نسه پنج در)، ارتفاع چشمگیر خودرو از سطح زمین، فاصله‌های بسیار کم محورهای جلو و عقب با سپرها (زاویه‌های تند حمله و فرار) و ابعاد قابل توجه تایرهای آن بیاندازید تا به سرعت دریابید، این یک کراس‌اوور شهری معمولی نیست. این شاسی‌بلند حقیقی تمامی ویژگی‌های یک بلیزر K5 توانمند را در قالب ابعادی یک کراس‌اوور ارائه کرده است بدون آن که خدشه‌ای به ماهیت هدف اصلی آن که رقابت با جیپ XJ و فورد برانکو 2 بود، وارد شود. به معنای واقعی می‌توان شورولت S10 بلیزر را یک K5 بونسای (درختان واقعی اما مینیاتوری ژاپنی) توصیف کرد.

ظاهر خودرو بین نسخه شاسی‌بلند و وانت دو برند شورولت و جنرال‌موتورز تقریباً مشترک و اختلاف‌ها طراحی تنها در تریم‌های ظاهری خلاصه می‌شد. در نتیجه نه تنها تشخیص یک مدل جیمی از بلیزر (بدون توجه به لوگو) دشوار است، بلکه در بیشتر مدل‌های تولیدی این دو برند، محصولات به سادگی و با تغییر برخی المان‌های جزئی (معمولاً در تریم ظاهری) به یکدیگر قابل تبدیل هستند.

ظاهر نمای خارجی به شکل بسیار قدرتمندی از المان‌های قوطی کبریتی دهه 1970 میلادی الهام گرفته است که نه تنها بر چهارشانه و قلدر بودن ظاهر خودرو می‌افزاید، حجم فضای داخلی را تا حداکثر ممکن افزایش می‌دهد. اما با کمی دقت متوجه می‌شوید که الهام‌گیری از دوران کلاسیک در طراحی این خودرو تنها در ساختمان کلی بدنه خلاصه نمی‌شود. سپرها و جلوپنجره همچنان از جنس فلز کروم‌کاری شده است و تریم دو رنگ زیبای بدنه مهمترین المان‌هایی است که از دوران کلاسیک دهه‌های 1950 تا 1970 خودروسازی آمریکا مستقیماً قرض گرفته شده است.

نمای داخلی با زیبایی هرچه تمام‌تر در تناسب کامل با نمای خارجی، از تریم دو رنگ قرمز/مشکی (و خاکستری) بهره می‌گیرد. درطراحی که منحصر به دو دهه 1980 و مخصوصاً 1990 میلادی محصولات جنرال موتورز است، داشبرد و تمامی ادوات و قطعات قرار گرفته روی آن ساختاری بسیار ساده متشکل از خطوط شکسته و اشکال هندسی مستطیل مانند افقی و عمودی دارند. کلید‌های کنترلی سیستم روشنایی داخل اتاق و چراغ‌های جلو از استاندارد روز دوران پیروی می‌کنند و برای کسی که تا به حال با آن‌ها برخورد نداشته است نیازمند اندکی توضیح خواهد بود، اما کلید‌های کنترلی سیستم رادیو کاست و سیستم تهویه مطبوع از همان ساختار سنتی قدیمی بهره می‌گیرند. اهرم دنده روی گلویی فرمان قرار گرفته، اما اهرم مکانیکی گیربکس کمکی که وظیفه تعیین وضعیت انتقال نیرو را عهده‌دار است در سمت پچ کنسول میانی و متمایل به راننده جای گرفته است.

نشانگرهای تمام آنالوگ پشت فرمان نیز در ساختاری شبه دیجیتال (با شباهتی اندک به سری‌های ابتدایی کوروت C4)، از دو منحنی نامتقارن و سه نشانگر عمودی تشکیل شده است که اگرچه شاید چندان زیبا به نظر نرسد اما منحصربه‌فرد بودن خود را در تاریکی شب به خوبی نمایان می‌سازد.

شورولت S10 بلیزر فضای داخلی فراخ شاسی‌بلندهای دهه 1970 مثل K5 را به همراه ندارد، اما ساختمان مکعب مستیل خودرو باعث می‌شود فضای نشیمن برای پنج سرنشین با راحتی و آسایش کافی همراه باشد.

روی داشبرد تریم تزئینی کوچک S10 Tahoe (تاهو) دیده می‌شود که نشان‌دهنده سطح تریم عرضه شده این خودروست که با نام تاهو مشخص می‌شود. نام تاهو بعدها با نام بلیزر عجین و به بالاترین سطح‌ تریم عرضه شده بلیزر بدل شد.

با توجه به بازه تولید در دهه 1980 و 1990 میلادی، نسل اول شورلوت S10 بلیزر از هفت پیشرانه‌ متنوع چهار و شش سیلندر بهره گرفت. کوچک‌ترین پیشرانه نسخه چهارسیلندر 1.95 لیتری متعلق به شرکت ایسوزو ژاپن بود. به دلیل همکاری دور و دراز جنرال‌موتورز با برند ژاپنی ایسوزو، نه تنها تکنولوژی پیشرانه میان این دو خودروساز رد و بدل شد، بلکه بسیاری از پلتفرم‌ها و اتاق‌ها نیز به اشتراک گذاشته شد که ایسوزو دی‌مکس (D-Max) عرضه شده از سوی گروه خودروسازی بهمن در ایران یکی از مثال‌های خوب آن است که در حقیقت بر پلتفرم شورولت کلورادو بنا شده است.

سه پیشرانه چهار سیلندر دیگر شامل نسخه‌های 2.0، 2.2، 2.5 و یک نمونه 2.2 لیتری دیزل می‌شد. اما دو پیشرانه V6 به ترتیب حجم‌های 2.8 و 4.3 لیتر را دربر می‌گرفتند که خوشبختانه نسخه مورد بررسی از تریم تاهو به پیشرانه قدرتمند 4.3 لیتری انژکتوری TBI (سیستم پاشش سوخت انژکتوری دریچه گاز با دو سوزن) به قدرت 160 اسب‌بخار در دور 4000 و گشتاور قابل توجه 312 نیوتون‌متر در دور بسیار خیره‌کننده 2800 مجهز است.

این پیشرانه به جعبه‌دنده اتوماتیک چهارسرعت TH700R4 (درایران مشهور به گیربکس 700) مجهز شده است و گیربکس کمک آن قادر است نیرو را تنها به صورت سبک به محور عقب (2H) یا هر چهار چرخ به صورت سبک و سنگین (4H و 4L) منتقل کند.

جعبه‌دنده 700R4 یکی از پیشرفته‌ترین گیربکس‌های چهار سرعت اتوماتیک آمریکایی است که از سال 1982 بر بسیاری از خودروهای ساخت این کشور عرضه شد که به دلیل داشتن یک ضریب دنده اضافه‌تر (درمقایسه با نمونه‌های سه سرعت پیش از دهه 1980)، نه تنها سواری لذت‌‌بخش‌تری ارائه می‌داد، بلکه به دلیل داشتن ضریب دنده اوور درایو (O/D-ضریب سرعتی سبک‌تر از 1 به 1)، تاثیر مثبت بسزایی بر میزان مصرف سوخت متوسط خودرو مخصوصاً در رانندگی در حالت کروز (سرگاز) می‌گذاشت. این جعبه‌دنده در نسل دوم سری S و پس از معرفی پیشرانه و گیربکس‌های نوین‌تر سری LSX با مدل پیشرفته‌تر 4L60 جایگزین شد.

شورولت S10 بلیزر وزنی برابر با حدود 1.5 تن دارد که برای یک شاسی‌‌بلند بسیار سبک به حساب می‌آید. این وزن بسیار کم در کنار سیستم تعلیق بسیار بادوام جناغی دوبل در جلو و چهار نقطه اتصال (چهار لینک) در عقب با فنرهای لول در هر دو محور، سواری بسیار راحت و مناسب برای آفرود به ارمغان می‌آورد.

تیراژ واردات نسخه‌های به اصطلاح «دهه نودی» خودروهای آمریکایی بسیار محدود است و این دست خودروها از نادرترین محصولات آمریکایی موجود در ایران به حساب می‌آیند. حال در این میان واردات نمونه‌های شاسی‌بلند این دست خودروها حتی از نمونه‌های سواری آن‌ها نیز به مراتب محدودتر است. به همین دلیل این خودرو همانند جیپ XJ خودرویی نادر و کمیاب است. این مهم باعث می‌شود تامین قطعات این خودرو در بازار ایران به دشواری و با صرف هزینه بسیار زیاد انجام شود که سواری روزمره با آن را تقریباً غیرممکن می‌سازد چه برسد به استفاده دائم در مسیرهای آفرود.

با این اوصاف باید بدانید که در صوت استفاده این خودرو در بیراهه‌های دشوار، شورولت S10  بلیزر به دلیل داشتن پیشرانه و سیستم انتقال نیرو بسیار قدرتمند، وزن کم، مهندسی بسیار عالی و سواری بسیار لذت‌بخش، به سادگی می‌تواند از پس غول‌های میلیاردی چون تویوتا لندکروزر و کیا موهاوی و خودروهای مشابه آن برآید و مالک را کاملاً سربلند کند. اگرچه شاسی‌بلندهای سری S جنرال‌موتورز هرگز محبوبیت و توان فنی جیپ سری XJ به عنوان برترین خودرو ارائه شده در کلاس شاسی‌بلندهای کامپکت دوران را کسب نکردند، اما بدون ترید این خودرو از دیدگاه زیبایی مدرن/کلاسیک و توان و دوام بسیار بالای مجموعه فنی به آغازگر سگمنت شاسی‌بلندهای کامپکت جنرال‌موتورز بدل شدند که همچنان اعتبار فنی بسیار زیادی را با خود یدک می‌کشند.

_{عکاس: سروش شهلا}