آشنایی با لندروور رنجروور کلاسیک مدل 1977

شرکت خودروسازی لندروور (Land Rover/به معنای زمین نورد) را باید یکی از قدیمی‌ترین و تاثیرگذارترین شرکت‌های خودروسازی بریتانیا دانست. زمانی که صحبت از این برند در بازار ایران مطرح می‌شود، به سرعت دو نام دیفندر و رنجروور (Range Rover) به عنوان دو مدل از مشهور‌ترین مدل‌های تولیدی این شرکت به ذهن مخاطب خطور می‌کند.

برای ایرانیان، هیچ مدلی از خانواده رنجروور به اندازه سری مشهور به Classic (سری کلاسیک)، دوست‌داشتنی و خاطره‌انگیز نیست. نسخه مورد بررسی این مقاله مدل 1977 لندروور رنجروور سری کلاسیک است، که از سوی تیمور ریشار، راننده سابق مسابقات اتومبیلرانی، کلکسیونر و بازسازی کننده ایرانی-فرانسوی احیا شده است.

شرکت روور (Rover/نام ابتدایی شرکت لندروور) پس از جنگ جهانی دوم و با آغاز تولید خانواده سری یک، دو و سه (Series I, II, III) از سال 1948 که به عنوان جد پدری مدل مشهور دیفندر شناخته می‌شود، تجربه بسیار زیادی در طراحی و تولید خودروهای بیراهه‌نورد نظامی، کشاورزی و شخصی به دست آورد. اما رقابت با شاسی‌بلندهای آفرود آمریکایی سایز بزرگ بسیار لوکس (به نسبت دوران تولید) نظیر جیپ گرند واگونییر (1962-1991)، در توان خانواده سری لندروور نبود.

در نتیجه شرکت روور در دهه 1950 میلادی، تلاش کرد تا خود را به سطح استانداردهای خودروسازی آمریکا برساند. این موضوع اما محقق نشد و از سرگیری پروژه ارائه یک محصول جدید، توانمند و درخور رقابت در بازار جهان تا پایان دهه 1960 به طول انجامید.

نتیجه این تاخیر، پیشرفت قابل توجه تکنولوژی و بروز تفاوت‌های بارز در سطح استانداردهای بازار جهان و البته بهبودهای بسیار زیاد در فرایند تولید محصولات شرکت روور بریتانیا بود. در آن دوران، خودروسازان بریتانیایی از دیدگاه کیفیت اعتبار بین‌المللی خوبی نداشتند و شاهکارهای آن‌ها در محصولاتی چون سدان‌های لوکس جگوار، رولزرویس و بنتلی خلاصه می‌شد.

اما عرضه اولین مدل از شاسی‌بلند جدید آفرودی شرکت روور با نام رنجروور (Range Rover) در سال 1969، فصل جدیدی در دفتر محصولات این خودروساز باز کرد که با تغییر نام رسمی شرکت روور به بریتیش لیلاند (British Layland) همراه بود. این شاسی‌بلند سایز متوسط شاسی مستقل (Body on Frame) بین سال‌های 1969 تا 1996 روانه خط تولید و به عنوان سری کلاسیک در خانواده رنجروور مشهور شد.

تولید این خودرو تا سال 1978 در سایه نام بریتیش لیلاند و سپس تا سال 1996 و با تغییر دوباره نام برند، در سایه نام جدید لندروور انجام گرفت. شرکت لندروور در سال 2008 با ادغام در برند جگوار، امروزه با نام گروه خودروسازی جگوار-لندروور یا JLR شناخته می‌شود.

خانواده رنجروور به اندازه‌ای مشهور است، که نسخه‌های امروزی آن به عنوان یک برند جدا و تنها با نام خالص رنجروور شناخته می‌شوند. لازم به تاکید است که سری رنجروور از زمان ارائه نسل چهارم (L405) در سال 2013، رسما از سگمنت شاسی‌بلندهای آفرودی بیرون رفته و در سگمنت کراس‌اورهای سایز متوسط و سایز بزرگ لوکس جای گرفت.

رنجروور حاصل ایده‌پردازی و مهارت سه طراح صنعتی مشهور شرکت روور، یعنی اِسپِن کینگ (چارلز اسپنسر)، گوردِن بَشفورد و دیوید باخ بود که هر سه سابقه همکاری طولانی و تاثیرگذاری با شرکت روور داشتند. رنجروور در نمای بیرونی یک مکعب مستطیل تراش‌خورده بسیار ساده، شسته رفته و به دور از اغراق است.

نمای جلو دارای چراغ‌های گرد به همراه جلوپنجره (گریل/Grill) خط‌دار عمودی است، که شباهت بسیار زیاد و بی‌مانندی به محصولات جیپ دارد. برندی که تقریبا الهام‌بخش طراحی چهره تمامی شاسی‌بلندهای دوران از جمله رنجروور بوده است. نمای جانبی همان طراحی جعبه‌ای محبوب دهه 1970 را به همراه دارد، که در ترکیب با دستیگره جانبی هم‌سطح با بدنه و دو خط شخصیت کاملا افقی، ظاهری بسیار بی‌آلایش ارائه می‌دهد، که تنها با شیب تند شیشه جلو و عقب در بخش ستون A و C در هم می‌شکند.

طراحی نمای خارجی رنجروور اگرچه بسیار ساده و فاقد المان‌های اغراق شده است، اما همین سبک طراحی میانه‌رو و وفاداری آن به المان‌های خشن و مردانه، موجب شد تا این محصول تا پایان تولید سری کلاسیک در سال 1996، تقریبا بدون تغییر باقی بماند.

تمامی رنجروورهای سری کلاسیک تنها در نسخه محور کوتاه (نسخه سه در) به تولید رسیدند. البته نمونه‌های چهار در تا سال 1980 میلادی و عرضه مستقیم رنجروور چهار در از سوی بریتیش لیلاند، تنها از سوی اتاق‌سازان انحصاری (کوچ‌بیلدرها/Coachbuilder) بریتانیا به عنوان نسخه‌های سفارشی در دسترس بود.

نمونه سه در به عنوان مشهور‌ترین نسخه از خانواده کلاسیک رنجروور، دارای ابعاد خارجی 4445×1781×1801 میلی‌متر و سوار بر فاصله محورهای 2540 میلی‌متری است. این ترکیب سرشار از رعایت تناسبات هندسی بسیار دقیق در اوج سادگی بصری است، که در ساخت بیشتر پنل‌های بدنه آن، به جای ورق آهنی از آلیاژ آلومینیوم استفاده شده.

طراحی کابین رنجروور منطبق بر اصول طراحی خارجی، از همان خطوط شکسته و زوایای گوشه‌دار مستطیلی تشکیل شد. ساختار داشبرد با خطوط افقی بسیار ساده دارای طراحی متقارن، بخش میانی عمودی دربرگیرنده دریچه و اهرم‌های کنترلی سیستم تهوی مطبوع، بسیار ساده و مختصر شکل گرفته است.

تنها المان‌های دوار داخل فضای کابین شامل مجموعه گیج‌های نشانگر، کلاستر دوقلو آنالوگ، غربیلک فرمان سه شاخه و دریچه‌های خروجی سیستم تهویه است، که تضاد زیبایی با طراحی ساده و مستطیلی داشبرد به نمایش می‌گذارد.

برخلاف آنچه تصور می‌شود، رنجروور به هیچ عنوان خودرو لوکسی نبود. حتی ویژگی‌هایی چون سیستم هیدرولیک فرمان، گیربکس اتوماتیک، سیستم تهویه مطبوع، روکش چرم و پارچه صندلی‌ها و تریم تزئیناتی چوبی داخل کابین در سال‌های بعد به این خودرو اضافه شد.

طراحی کابین رنجروور بر اساس نوع کاربری و استفاده بریتانیایی‌ها، از پلاستیک خشک و فشرده تشکیل شده است، چرا که هدف آن بود که فضای کابین با فشار مستقیم لوله آب قابل شست‌وشو باشد. در نتیجه در بیشتر نمونه‌های وارداتی بازار ایران خبری از گیربکس اتوماتیک، شیشه بالابر برقی، تزئینات داخلی رده بالا و حتی سیستم تهویه مطبوع نیست و سیستم کولر استاندارد خودرو برای مناطق گرم‌سیری، به عنوان یک آپشن مضاعف روی سقف خودرو قرار می‌گیرد.

فضای ردیف دوم با توجه به ابعاد جمع‌وجور خودرو و تعلق آن در نسخه کلاسیک سه در به سگمنت سایز متوسط، چندان جادار و فراخ نیست، اما در عوض در بخش فضای بار با حجم 1020 لیتر همراه می‌شود که البته در نسخه‌های مجهز به تایر زاپاس داخل کابین، این ظرفیت تا حدود 900 لیتر محدود خواهد شد.

بدون تردید مشخصات فنی مربوط به رنجروور کلاسیک در میان محصولات لندروور و همچنین بیشتر شاسی‌بلندهای تولیدی دوران، نقطه قوت این خودرو به حساب می‌آید که شامل چند نکته بسیار جالب است.

اول آن که پیشرانه 3.5 لیتری 16 سوپاپ (OHV) تمام آلومینیومی V8 رنجروور که با نام Rover V8 شناخته می‌شود، در حقیقت پیشرانه توسعه یافته براساس طراحی پیشرانه بیوئیک 215 (Buick 215 V8) جنرال موتورز آمریکا است. این پیشرانه با برخی تغییرات اندک، از سیستم سوخت‌رسانی کاربراتور دوبل سولکس بهره گرفت، تا در برابر تغییرات شدید زاویه در مسیرهای بیراهه، دچار کمبود سوخت یا خفگی (فلوت کردن) نشود. البته همین دوگانه و مستقل بودن کاربراتورها نیز به یکی از نقاط پردردسر این پیشرانه برای مالکان بدل شد، ولی در عین حال دوام و استقامت خیره‌کننده‌ای را به نمایش گذاشت، که حاصل طراحی صنعتی خودروسازان آمریکاست.

جنرال موتورز این پیشرانه را در نسخه‌های توربوشارژر تا رقم 215 اسب‌بخار تقویت کرده بود، اما نمونه تنفس طبیعی رنجروور در نمونه کاربراتوری سری ابتدایی کلاسیک، قادر به تولید 135 اسب‌بخار قدرت و 278 نیوتون‌متر گشتاور بود. در نمونه‌های انژکتوری که سال‌های بعد به بازار عرضه شد، توان خروجی تا رقم 155 اسب‌بخار افزایش پیدا کرد. این پیشرانه ریزنقش تنها در حدود 170 کیلوگرم وزن داشت و در ترکیب با گیربکس 4 سرعته دستی، توان حرکتی مناسبی ارائه داد. با این‌که بیشتر پنل‌های بدنه این خودرو از جنس آلومینیوم ساخته شده است، وزن نهایی 1720 کیلوگرمی آن مانع از شتاب‌گیری سریع و رفتار چالاک بود.

در عوض سیستم زیربندی خودرو بر اساس استانداردهای شرکت فورد و با الهام مستقیم از فورد برانکو نسل اول خریداری شده از سوی بریتیش لیلاند برای توسعه پروژه رنجروور، چیده شد. اسپن کینگ، با آزمون رانندگی و بررسی کامل فورد برانکو به عنوان یکی از موفق‌ترین و توانمند‌ترین شاسی‌بلندهای بازار آمریکا، معتقد بود که تنها سیستم زیربندی مناسب برای رنجروور نمونه محور یکپارچه مولتی‌لینک با فنرهای لول است که می‌تواند ضمن ارائه سواری باکیفیت و راحت درون‌شهری، در بیراهه نیز پایداری و قابلیت انعطاف قابل توجهی در اختیار راننده بگذارد.

سیستم انتقال نیرو همچنین از نمونه دو دیفرانسیل دائمی (AWD) مجهز به دیفرانسیل مرکزی قفل‌دار و دارای گیربکس کمک با دو ضریب سبک و سنگین انتخاب شد، تا پایداری خودرو تحت هر شرایط جغرافیایی حفظ شود. استفاده از ترمز‌های دیسکی در هر چهار چرخ نیز از دیگر قابلیت‌های استاندارد عرضه شده در رنجروور سری کلاسیک بود.

روور در دوره‌ای بر روی رنجروور از دیفرانسیل مرکزی و ترمز‌های دیسکی و سیستم تعلیق مولتی‌لینک محور یکپارچه بهره گرفت، که این قابلیت‌ها در بازار آمریکای شمالی بیشتر در غالب امکانات سفارشی در دسترس بودند. از این رو رنجروور در سال 1970 میلادی با داشتن ساختار اقتصادی و ارزان‌قیمت و البته با دوری از تجملات و پیشرانه‌ای قدرتمند، کمی فراتر از 2000 دلار قیمت داشت، که حدود 800 دلار از رقیبش در جیپ، یعنی مدل پریمیوم واگونییر، ارزان‌تر بود. این مهم به شکل قابل توجهی بر محبوبیت رنجروور در بازار کشورهای اروپایی افزود.

رنجروور آغاز یک فصل نوین برای یک برند اصیل بریتانیایی در ابتدای دهه 1970 میلادی بود. محصولی که در ابتدا با در نظر داشتن فاکتورهای کاربری روزمره، سخت‌جانی، بیراهه‌نوردی، دوام و قیمت پایین طراحی و تولید شد و توانست دل بسیاری از مشتریان خاص‌پسند بازار شاسی‌بلندهای توانمند بیراهه‌نورد را به دست آورد.

رنجروور مخصوصا در نسخه رنگ شتری، به عنوان یکی از نمادهای مطرح جامعه بزرگ خودروهای بیراهه‌نورد شاسی مستقل دو دیفرانسیل تاریخ شناخته می‌شود، که متاسفانه به دلیل داشتن ذات اروپایی، از نسخه نسل چهارم در سال 2013 با تغییر سگمنت به گروه کراس‌اوورهای پریمیوم و لوکس پیوست و ارضای تمایلات مشتریان ثروتمند شاسی‌بلند پسند را به حفظ تاریخچه بیراهه‌نورد خود ترجیح داد، تا توان درخشش در مسیرهای آفرود را دو دستی تقدیم به خانواده دیفندر کند.

برای علاقه‌مندان و کارشناسان صنعت خودروسازی جهان، هیچ یک از محصولات روور، بریتیش لیلاند و حتی لندروور، به اندازه سری کلاسیک رنجروور جذاب، تاریخ‌ساز و توانمند نیست.

عکاس: محمدرضا اناری