ملاقات با بیوئیک رودمستر 1947

شرکت خودروسازی بیوئیک (در گویش پارسی: بیوک) یکی از برندهای میان‌رده جنرال موتورز (از دیدگاه لوکس‌گرایی) است که در عصر وینتج، یک سر و گردن پایین‌تر از کادیلاک و البته بالاتر از اولدزمبیل قرار می‌گرفت. این برند مثال بارز تناسب میان فاکتورهای طراحی، کلاس و قیمت در سبد محصولات جنرال موتورز بود.

زمانی که صحبت از مدل رودمستر (Roadmaster/به معنای ارباب جاده) به میان می‌آید، نمی‌توان از ایرانیان انتظار درک و شناخت این مدل را داشت چرا که تعداد نمونه‌های موجود این مدل در کشور بسیار نادر است. اما با بیان این حقیقت که طراحی ظاهری این خودرو از سوی سلطان طراحی صنعتی تاریخ یعنی هارلی اِرل انجام گرفته است، موضوع را جذاب‌تر می‌کند. نمونه مورد بررسی یک نسخه رودمستر کوپه نسل چهارم از مدل 1947 میلادی است، که در وضعیت ظاهری و باطنی بسیار خیره‌کننده و با سلیقه بسیار زیاد نگهداری می‌شود.

رودمستر یکی از خودروهای مهم و برتر برند بیوئیک است، که به صورت جسته گریخته و منقطع در گذر بازه زمانی حدود 60 سال، در هشت نسل مختلف و در سه دوره زمانی متفاوت به تولید رسید، که در هر نسل دستخوش تغییرات ظاهری و باطنی بسیار زیادی شد. این مدل بر پلتفرم و ساختار مشترک با خودروهای دیگر جنرال موتورز نظیر اولدزمبیل 98، بیوئیک لیمیتد و کادیلاک سری 65 روانه بازار شد، اما سری تولید شده در بازه زمانی 1946 تا 1958 میلادی، به عنوان پرچم‌دار برند بیوئیک شناخته می‌شود، چرا که این خودرو بر پلتفرم دارای بیشترین فاصله محور، از خانواده خودروهای غیر لیموزین برند بیوئیک بنا شد.

جنگ دوم جهانی چنان تاثیری بر شکل‌گیری ساختار جامعه، فرهنگ و صنعت داشت که به صورت کلی صنعت خودروسازی جهان را از دیدگاه طراحی و تکنولوژی به دو بازه پیش و پس از این جنگ تقسیم‌بندی می‌کنند. نسخه مورد بررسی با تولید در سال 1947، مربوط به دومین دوره تولید مدل رودمستر و از نسل چهارم است، که به دوران پس از جنگ دوم جهانی تعلق دارد.

طراحی دو سری اول تولید رودمستر (از 1935 تا 1942 و 1946 تا 1958/شامل 7 نسل اول) مستقیما بر عهده شخص هارلی ارل (Harley Earl)، پدر طراحی صنعت حمل و نقل و مدیر بخش طراحی شرکت جنرال موتورز (و بعدها مدیرعامل وقت این شرکت) قرار داشت. آنچه ارل در طراحی نسل چهارم رودمستر انجام داد به بارزترین سبک طراحی در دوران پس از جنگ جهانی دوم مشهور است، که تا آغاز تغییرات در طراحی خودرو در آغاز دهه 1960 میلادی بسیار رواج یافت.

نسل چهارم با ابعاد خارجی 5514×1996×1679 میلی‌متر و فاصله محورهای 3277 میلی‌متر هم کشیده‌تر بود، هم پهن‌تر و کوتاه‌تر. حالا قوس‌ها و برجستگی‌های روی بدنه از جمله گلگیرهای جلو و عقب ساختار تکامل یافته‌تری به همراه داشت، مخصوصا که امتداد گلگیرهای جلو در راستای رو به عقب خودرو با خط شانه جانبی ترکیب شده بود، تا طراحی منسجم‌تر و مدرن‌تری از برند بیوئیک به نمایش بگذارد. با وجود کاهش یافتن ارتفاع جلوپنجره و پهن‌تر شدن آن در راستای تناسب با عرض بیشتر این مدل، شکاف تزئیناتی جانبی خودرو بر روی کاپوت برجسته آن حفظ شد. این شکاف ساده که در نسخه مفهومی Y-Job به قلم شخص هارلی ارل به شکل اغراق‌آمیزی توسعه یافته بود، به امضا انحصاری برند بیوئیک در طول تاریخ بدل شد. امضایی که حتی تا به امروز بر بدنه برخی محصولات تراز اول این برند مشاهده می‌شود.

نمای جانبی اما دربر گیرنده تایرهای فرو رفته دور سفید زاویه سقف بسیار ملایم و اتصال بسیار نامحسوس و نرم آن به در صندوق عقب، ما را به پسوند نشانگر کلاس خودرو نزدیک‌تر می‌کند: سدانِت کوپه (Sedanette Coupe). پیش از آن‌که در میانه دهه 2000 مرسدس بنز با مدل بسیار زیبای CLS ادعای تولید اولین خودرو سدان کوپه (خودرو 4 در سدان با طراحی شبه به خودرو دو در کوپه) تاریخ را به خود نسبت دهد، برند بیوئیک در دهه 1940 میلادی نام انحصاری سدانت کوپه را به کار گرفته بود. رودمستر در نسخه سدان، استیت واگن (واگن یا همان استیشن)، کانورتیبل و سدانت کوپه به تولید رسید که نسخه سدانت کوپه به معنای یک خودرو کوپه با ساختار کلی توسعه یافته بر پایه یک خودرو سدان بود. این مهم در نمای جانبی این رودمستر به زیبایی و سادگی قابل رویت است.

استفاده بسیار متناسب از قطعات و تریم‌های کرومی، لوگوهای انحصاری رودمستر در آن دوران، شیشه جلو دو تکه، کاپوت برجسته دارای دو لولا برای باز شدن از هر دو سمت (به سمت شاگرد و به سمت راننده)، سیستم روشنایی دایره‌ای بزرگ در جلو و سیستم روشنایی بسیار مینیمال و کوچک در عقب، ظاهر این رودمستر را برای نگاه‌های مدرن‌پسند امروزی بیشتر به یک سفینه فضایی نزدیک می‌کند تا یک خودرو با زبان طراحی متعلق به دهه 1940 میلادی. به خصوص لوگو Buick Eight بر دو باله قرمز رنگ بر در صندوق عقب که اشاره به پیشرانه بسیار خاصل این سری دارد.

نمای داخلی خودرو با پیروی از مینیمال‌گرایی طراحی بیرونی بسیار کاربردی و ساده است. تریم داخلی دو رنگ در تمامی اجزا و ادوات این فضای بزرگ و جادار به کار گرفته شده است، که طراوت طراحی آن را از محصولات امروزی تولید خودروسازان داخلی خودمان به مراتب بالاتر می‌برد. فرمان استخوانی مشکی رنگ با تریم سنگین کرومی و نشان انحصاری رودمتسر، به همراه همان نوشته جذاب Buick Eight، به شیفتر فرمانی مجهز است و در پشت خود سه نشانگر دایره‌ای بسیار ساده را به همراه دارد که در برگیرنده حجم سوخت موجود در باک و فشار روغن در یک قاب و میزان شارژدهی دینام و دمای سیستم خنک‌کاری پیشرانه در قاب دیگر است. نشانگر سوم با اندازه‌ای بزرگ‌تر مر بوط به سرعت لحظه‌ای و مسافت‌سنج خودروست. زیبایی این سبک طراحی در تناسب ابعادی نشانگر سرعت در سمت راننده با ساعت آنالوگ قرار گرفته در سمت شاگر است، که در بخش میانی داشبرد ضمن تکمیل شدن با سیستم رادیوپخش کرومی مزین به نوشته Buick، در تقارن کامل تکمیل می‌شود.

آنچه در بخش مهندسی و فنی بررسی می‌کنیم، تکنولوژی مربوط به بیش از 70 سال پیش است. پس نباید در نگاه صنعت امروزی چندان عجیب باشد، اما در عین ناباوری نه تنها عجیب بلکه برای آن دوران خیره‌کننده است. تا پیش از دهه 1950 میلادی، استفاده از پیشرانه‌های V8 محدود به محصولات گران‌قیمت و لوکس آمریکایی نظیر کادیلاک بود، چرا که برند کادیلاک اولین خالق پیشرانه‌های V8 تولید انبوه جهان است و جنرال موتورز نیز بهترین‌ تکنولوژی‌ها را مختص به بهترین برندهای خود نگه می‌داشت. از این رو در زمان عدم توسعه و گسترش استفاده از پیشرانه‌های V8، رودمستر از ابتدا با پیشرانه 8 سیلندر خطی از خانواده فایربال (Fireball) بیوئیک (به نام‌های دیگر Fireball Eight و Dynaflash) به بازار عرضه شد.

این پیشرانه از ابتدای دهه 1930 میلادی تا پایان تولید و جایگزینی با پیشرانه V8 انحصاری بیوئیک به نام Nailhead V8 در سال 1953، با حجم 3.6 تا 5.6 لیتر به تولید رسید که خودرو مورد بررسی به نمونه 5.2 لیتری (320 اینچ مکعبی) آن مجهز است. توان این پیشرانه بر اساس مدل و سال تولید متفاوت است، اما نسخه 5.2 لیتری (در نسخه یک کاربراتور) قادر به تولید 144 اسب‌بخار قدرت در دور بسیار پایین 3600 بود، که اگرچه زیاد به نظر نمی‌رسد اما برای یک خودرو تولید انبوه، تنها با یک کاربراتور آن هم با ضریب تراکم 6.6 به 1 در آن دوران رقم قابل احترامی بود. از آن مهم‌تر گشتاور قابل توجه 375 نیوتون‌متری آن است، که در دور بسیار خیره‌کننده و بسیار کم 2000 در اختیار راننده قرار می‌گیرد.

نسخه‌های مدل بالا (پس از 1950) این پیشرانه با داشتن چند کاربراتور و تراکم بالاتر، تا 190 اسب بخار قدرت و 410 نیوتون‌متر گشتاور تولید می‌کرد. با ورود پیشرانه‌های V8 در مقیاس تولید انبوه و تکنولوژی جدیدتری که با بهبود قدرت و گشتاور همراه بود، پیشرانه‌های I8 (8 سیلندر خطی) به سرعت به دست فراموشی سپرده شدند. با این وجود خروجی گشتاور قابل احترام این پیشرانه باید به کمک یک گیربکس 3 سرعت دستی یا نمونه سفارشی 2 سرعت اتوماتیک داینافلو (Dynaflow) به چرخ‌های عقب رودمستر منتقل شود که چیزی در حدود 1.9 تا 2.1 تن وزن دارد. اگرچه نسخه مورد بررسی به گیربکس دارای بازده بالاتر 3 سرعت دستی مجهز است، اما نباید از آن انتظار رفتار خیره کننده‌ای داشت.

سیستم تعلیق رودمستر یکی دیگر از برتری‌های این خودرو و از نمادهای لوکس‌گرایی آن است. رودمستر در جلو از سیستم تعلیق مستقل جناغی دوبل و در عقب از محور یکپارچه فعال با تعلیق نوع سه نقطه اتصال (مولتی لینک یکپارچه فعال) بهره می‌گیرد. از این رو نوع طراحی سیستم تعلیق را باید مشابه خودرویی چون شورولت کاپریس دانست. به همین دلیل رودمستر از سواری بسیار نرم و البته پایدار برخوردار بود که در راستای اهداف استاندارد برند بیوئیک و کلاس آن در سبد محصولات این برند و خانواده جنرال موتورز است.

بیوئیک رودمستر یک موزه متحرک سوار بر چهار چرخ است، که از جلو تا عقب حامل تکنولوژی منحصربه‌فرد و مهندسی برتر صنعت خودروسازی پیشرو آمریکا در حوزه خودروهای تولید انبوه است. ارائه ویژگی‌های استانداردی چون شیشه و صندلی‌های برقی، سقف تاشو برقی (در نسخه کانورتیبل)، اولین گیربکس اتوماتیک مجهز به توربین داینافلو (استاندارد در مدل 1949)، تریم داخلی چوب و روکش چرمی برای صندلی‌ها، حجم فروش این خودرو را در دو سال 1947 و 1947 به حدود 80 هزار دستگاه رساند که بیش از 4 برابر حجم فروش نسخه‌های پیش از جنگ دوم جهانی بود.

وجود نسخه بسیار سالم و بازسازی شده از این خودرو در ایران بدون شک یک نقطه عطف در زمینه خودروهای کلاسیک و یک مسرت برای کلاسیک دوستان به حساب می‌آید. صرف ذوق و هزینه فراوان از سوی مالک این بیوئیک رودمستر سدانت کوپه استثنایی جای قدردانی فراوان دارد.

_{عکاس: محمدرضا اناری}