ترموستات خودرو چیست

ترموستات یک قطعه کوچک و مصرفی در خودروست که نام آن را بسیار شنیده‌ایم. این قطعه وظیفه مهمی بر عهده دارد و پیشرانه بدون حضور آن نمی‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد. این قطعه در واقع جزء قسمت سیستم خنک‌کاری موتور خودرو به حساب می‌آید و در پیشرانه‌های احتراقی آب‌خنک دیده می‌شود. بنابراین خودروهایی با پیشرانه‌های الکتریکی، فاقد ترموستات هستند.

موتورهای احتراقی، با جرقه و احتراق سوخت کار می‌کنند و نیروی موردنیاز را تامین می‌کنند. بنابراین دمای این موتورها بسیار بالا می‌رود و ممکن است آسیب‌زننده باشد. به همین خاطر، هر موتور احتراقی باید سیستم خنک‌کننده داشته باشد تا دما را در بازه مطلوب قطعات موتور نگه‌دارد. اگر دمای موتور همیشه در حالت مطلوب نگه‌داشته شود، بیش‌ترین بازده حاصل خواهد شد. برای حفظ دمای مطلوب موتور و کنترل ورود مایع خنک‌کننده، قطعه‌ای به نام ترموستات (دماپا) استفاده می‌شود که همانند یک شیرآب عمل می‌کند. این بدان معناست که هرگاه دمای موتور بالا رود، ترموستات مایع خنک‌کننده را وارد می‌کند و وقتی دما پایین باشد، جلوی جریان آن را می‌گیرد.

اما ترموستات چگونه دما را تشخیص می‌دهد؟ داخل قطعه ترموستات، موادی وجود دارد که در دمای محیط جامد هستند. این ماده با افزایش دما، منبسط و حجیم می‌شود و سپس سوپاپ را باز می‌کند تا مایع خنک‌کننده وارد شود. پس از خنک شدن نیز دوباره ماده جمع شده و مانع ورود مایع می‌شود.

جوش آوردن و دمای بیش از حد موتور خودرو، یکی از اولین نشانه‌های خرابی ترموستات است. زیرا وظیفه اصلی ترموستات جلوگیری از بالا رفتن دمای پیشرانه است. از طرفی، در برخی مواقع، گرم نشدن موتور نیز می‌تواند از عوامل خرابی ترموستات باشد. دمای موتور باید همیشه در حالت استاندارد باشد تا بهترین راندمان را ارائه دهد. اگر ترموستات خراب باشد، باعث می‌شود تا مایع خنک‌کننده بیش از حد وارد شود و از گرم شدن پیشرانه جلوگیری کند.

یکی دیگر از نشانه‌های خرابی پیشرانه، کاهش سطح روغن موتور است. زیرا داغی بیش از حد اجزای موتور، باعث روغن‌سوزی و از بین رفتن روغن می‌شود. در برخی موارد، افزایش مصرف سوخت خودرو و حتی کاهش راندمان موتور، می‌تواند نشانه‌ای از خرابی ترموستات باشد. یکی دیگر از علائمی که می‌توان به کمک آن متوجه خرابی قطعه ترموستات شد، بررسی بخاری خودرو است. اگر بازده بخاری خودرو کاهش قابل توجهی داشته باشد، نشانه‌ای از خرابی ترموستات است. زیرا به معنی عدم افزایش دمای موتور است.

همان طور که اشاره شد، ترموستات در خودروها قطعه‌ای مصرفی محسوب می‌شود و باید هر دو سال تعویض شود. اما مهم‌ترین نکته، استفاده از ترموستات باکیفیت است. ترموستات با کیفیت‌های مختلف تولید می‌شود و مالکان خودروها باید از قطعات باکیفیت استفاده کنند، تا دیرتر به مرحله خرابی برسد. از طرفی، مایع خنک‌کننده خودرو باید مرتبا بررسی شود تا کیفیت و سطح استاندارد آن کاهش نیابد. همچنین بهتر است هنگام رانندگی، به سطح آمپر خودرو توجه کرد. زیرا نوسانات شدید درجه آن، نشانه‌ای از خرابی ترموستات است.

یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از خرابی ترموستات، بررسی دوره‌ای سیستم خنک‌کاری موتور خودروست. زیرا ترموستات نیز قطعه‌ای از بخش خنک‌کاری است و باید از سلامت آن مطمئن شد. همچنین مایع خنک‌کننده باید به موقع تعویض گردد تا رسوب جلوگیری شود.

در آخر به مالکان خودروها توصیه می‌شود تا قطعه ترموستات را در هر 50 هزار کیلومتر کارکرد خودرو تعویض کنند. همچنین بهتر است رانندگان از فشار مضاعف بر موتور خودرو جلوگیری نمایند.