مصاحبه با طراح ایرانی ب‌ام‌و؛ نادر فقیه‌زاده

حضور در شرکت ب‌ام‌و در هر سطحی که می‌خواهد باشد، یک افتخار است. یکی از بزرگ‌ترین لوکس-اسپرت‌سازان دنیا که محصولاتش نقش بسزایی در مفاهیم مهندسی و طراحی خودرو داشته است. حالا اگر در این شرکت عظیم جایگاهی مؤثر داشته باشید، آن‌وقت است که شرایط برای شما دگرگون می‌شود. اگر این پست در قسمت طراحی باشد، شما در زمره خلاق‌ترین انسان‌های روی زمین به حساب می‌آیید. دست آخر اگر این پست در اختیار یک ایرانی باشد، دیگر باید چه چیزی گفت؟ نادر فقیه‌زاده یکی از طراحان ارشد ب‌ام‌و آلمان و خالق مدل‌های رؤیایی مانند سری 7 و سری 6 گرن‌کوپه، از چند و چون کارهایش با ما سخن می‌گوید.

+سری 7 جدید چطور خلق شد؟

-در شرکت ب‌ام‌و همه‌چیز با محوریت فناوری معنا می‌شود. حتی طراحی بدنه هم جزئی از یک پروسه فناورانه است. شروع کار برای سری 7، همین تکنولوژی بود. در واقع پیش از آن‌که زبان طراحی این خودروی لوکس به میان بیاید، ابتدا قابلیت‌های فنی آن مطرح شده بود. این‌که مثلاً قرار است سری 7 جدید شامل چه ویژگی‌هایی باشد و باید چه قابلیتی از خود را به نمایش بگذارد. با این ایده بود که طراحی استارت خورد. این ساز و کاری است که در هیچ شرکتی دیگری پیدا نمی‌شود؛ یعنی شما طراحی را بر اساس تصاویر ذهنی آغاز نمی‌کنید. بلکه آن را روی مبانی واقعی فناوری شکل می‌دهید. این درست همان چیزی است که ب‌ام‌و بر آن مسلط است؛ یعنی یک رانندگی رویایی و لذت‌بخش. سری 7 نوعی لوکس‌گرایی مدرن است که ریشه در فناوری پیشرفته دارد. فناوری سطح بالا به شما می‌گوید که باید نگاه دقیق و موشکافانه‌ای به جزئیات داشت. زبان بصری طراحی بدون این مفاهیم فناوری عملاً اجرایی نیستند.

+آیا این تعصب روی فناوری محدودیت ایجاد نمی‌کند؟

-نکته اینجاست که فراگیر بودن نگاه تکنولوژیک شکل محدودکننده ندارد. در واقع نقش کنترل‌کننده را دارد. کنترل و هدایت حرکت فیزیکی خودرو و حس و حالی که مشتری بعد از خرید آن پیدا می‌کند. حقیقت این است که اگر شما ندانید چه چیزی از پس محصول شما برمی‌آید، طراحی آن بی‌هویت است.

+به مشتری اشاره کردید. آیا این بخش در حیطه وظایف یک طراح است؟

-این درست همان نکته‌ای است که ابتدا آن را مطرح کردم. در شرکت ب‌ام‌و همه‌چیز با محوریت فناوری معنا می‌شود. خواسته مشتری باید به زبان ماشینی ترجمه شود و زبان ماشین چیزی غیر از مهندسی و طراحی نیست. اگر سری 7 به‌عنوان یک خودروی لوکس شناخته می‌شود به دلیل آن است که نگاه طراحی به آن با استفاده از علم روز شکل گرفته است. بله، در پاسخ به این سوال باید بگویم که طراحی خودرو بدون در نظر گرفتن مشتری که قرار است آن را خریداری کند، ممکن نیست. من باید به سلیقه مشتری روز اشراف داشته باشم. اگرچه در ب‌ام‌و این قانون وجود دارد که محصولات نباید بر اساس سلیقه خریدار باشند. در واقع محصولات باید سلیقه مشتری را ارتقا بدهند.

+سری 7 چگونه زبان لوکس‌گرایی را تغییر می‌دهد؟

-همان‌طور که می‌دانید تمام محصولات ب‌ام‌و ماهیتی لوکس و اسپرت دارند. اگر قرار باشد یک مدل تبدیل به پرچم‌دار مدل‌های تجملی شود طبیعتاً باید برگ برنده‌ای در این زمینه ارائه دهد. تمام جزئیات در سری 7 باید با بالاترین میزان لوکس‌گرایی طراحی شده باشد. منظور من از تمام جزئیات واقعاً همه‌چیز است. این‌که شما خریدار خودرویی باشید که به‌عنوان یک کالای گران در لیست خرید شما باشد، کفایت نمی‌کند. سری 7 نماد خودروهای تشریفاتی است که سبک زندگی مخصوص به خود را دارد. پشت فرمان سری 7 این حس را القا می‌کند که شما در حال رانندگی در یک دنیای دیگر با ابعادی دیگر هستید.

+با بحث پایبندی به سنت ب‌ام‌و چطور کنار آمدید؟

-این برای یک طراح چالش بزرگی است که بتواند اصول و قواعد سنتی و قدیمی را با لباس مدرن بازطراحی کند. به‌ویژه برای من در شرکت ب‌ام‌و که تعصب آن روی سنت کلاسیک زبانزد است. قوانین شرکت به شما نمی‌گوید که از مبانی و المان‌های کلیشه‌ای در طراحی خودرو حتماً باید استفاده شود. شرکت اکیداً به طراحان و مهندسان توصیه می‌کند که در پروژه‌هایشان به این نکته دقت کنند که ریشه ب‌ام‌و چیست و به‌ عبارتی دیگر از کجا آمده است. شاید عجیب باشد ولی مشتریان قدیمی ب‌ام‌و و حتی آن‌ها که پیش از این خودروی ب‌ام‌و نداشته‌اند، این سبک کاری را دوست دارند. این‌که در نگاه اول متوجه شوید این یک خودروی ب‌ام‌و است ولی با خود بگویید چقدر مدرن شده، کار ساده‌ای نیست ولی این‌جا یک اجبار است.

+رقبا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

-بدون در نظر گرفتن این‌که چه کسی یا چه کسانی روبه‌روی شما ایستاده‌اند، نمی‌توان در میدان مسابقه حضور پیدا کرد؛ اما نکته اینجاست که ما تمرکزمان را روی آن‌ها نمی‌گذاریم.