رابطه خوب خودرویی‌ها با چسبندگی قیمت!

خوش‌بین‌ترین اقتصاددان‌ها هم نمی‌توانستند رام شدن اسب سرکش دلار را باور کنند.

”تأثیر تغییرات بانک مرکزی در کاهش نرخ ارز تجربه‌ای است که می‌تواند با کمک دولت، در صنعت خودروسازی هم رخ دهد.“نرخ دلار در سال جاری بالا رفت و کسی باور نداشت پایین بیاید. برخی با استناد به تجربه تورم‌های پیشین در جمهوری اسلامی و برخی با اشاره به شرایط بین‌المللی ماجرا را به‌گونه‌ای تحلیل می‌کردند که در آن امکان بازگشت وجود نداشت.

نرخ دلار به مرز 20 هزار تومان رسید و به کانال کمتر از ده هزار تومان بازگشت. دیگر کالاهای مبادله‌ای مانند خودرو و طلا باکمی تاخیر دنباله‌رو دلار بودند و انتظار می‌رفت در روند نزولی هم این تاخیر وجود داشته باشد؛ اما اتفاقاتی در این مدت رخ‌داده که به نظر تاخیر موردنظر را دائمی می‌کند.

چسبندگی قیمت در بازار سکه و طلا هم وجود داشت. سکه باکمی تاخیر و رشدی خفیف‌تر دچار نوسان می‌شد. با پایین آمدن نرخ دلار قیمت سکه هم پایین آمد. ولی ماجرای خودرو گویا فرق دارد. خودرو به سقف چسبیده است و قصد ندارد پایین بیاید. این را دلالان بازار نمی‌خواهند بلکه خواسته خودروسازان است: قیمت کمی پایین‌تر از سقف!

خودرو در کنار مسکن، ارز و طلا با شتابی شدید گران می‌شد. اول ارز بود و بعد بقیه پشت سر آن راه افتادند. این تصور عامیانه که «قیمت چیزی در این مملکت پایین نمی‌آید» عاملی بسیار تاثیرگذار در نابسامانی بازارهای سرمایه و به‌موازات آن در بازار پرآشوب خودرو بود.

با بررسی قیمت طلا در 12 سال اخیر می‌بینیم وقتی یک رکورد قیمتی زده شد، دیر یا زود (بازه حداکثر 2 ماهه) آن قیمت دیگر رکورد نخواهد بود. نمودار قیمت طلا مثل تصویری از یک کوه است که قله آن مشخص نیست. این نشان می‌داد که علاوه ‌بر تصور عامیانه مردم راجع به قیمت‌ها، یک واقعیت تاریخی پشت این استدلال هست.

تجربه تغییرات مثبت بانک مرکزی

با رفتن سیف، همتی رئیس بانک مرکزی شد. اقدامات همتی در بازار ارز بسیار تاثیرگذار بود و به اعتقاد برخی قدرت و استقلالی که به همتی داده شد، امکان کنترل بازار را فراهم آورد. تغییراتی که در بانک مرکزی رخ داد تغییراتی اساسی بود. گویی مجلس و دولت هم به دنبال همین تغییرات در صنعت خودرو است. صنعتی که به دلیل نگاه کوتاه‌مدت و سودجویانه، جداً در معرض نابودی است.

مشکلات این صنعت چه در بخش تجارت و چه در بخش تولید قابل‌انکار نیست. خودروسازان زیان‌ده هستند؛ چالش نیروی مازاد و بهره‌وری چالشی واقعی است؛ بدهی به قطعه‌سازان، کمبود نقدینگی، خودروهای ناقص، استانداردهای قدیمی و هزار و یک مشکل دیگر.

این‌که قیمت خودرو از آسمان پایین بیاید قابل‌تصور است. شرط آن تغییر نگاه اساسی به صنعت خودروسازی است. حضور اقتصاددان‌ها در این مسیر مطمئناً تاثیرگذار خواهد بود. کوتاه کردن دست این‌وآن از صنعت خودرو، استفاده از دانش خودروسازی دانشگاهیان، نگاه بلندمدت به این صنعت و کارهای بسیار دیگر می‌تواند به نجات این صنعت کمک کند. همین‌طور راهکارهای مالی، اقتصادی و مدیریتی برای رفع مشکلات کنونی آن‌ها.

خودروسازان گویا خودشان نمی‌دانند که این علاقه‌شان به گران کردن قیمت‌ها از چاله به چاه افتادن است. چاهی عمیق که بزرگ‌ترین بخش غیرنفتی اقتصاد کشور را در خود خواهد بلعید. اینجا ازقضا دولت و مجلس باید دخالت کنند و تجربه بانک مرکزی را تکرار کنند؛ نه آن‌طور که برخی به‌اشتباه معتقدند همه‌چیز باید بی‌درنگ به دست خدایگان بازار سپرده شود.