مهم‌ترین فیلم‌های خودرویی تاریخ سینمای ایران

سینمای ایران صنعتی نوپا نیست و قدمت آن تقریباً با سایر کشورهای مطرح اروپایی برابری می‌کند. با این حال از نظر حجم تولید محتوا و پیشرفت‌های زیرساختی، در برخی دوره‌ها کشورمان از قافله عقب ماند و مجبور شد تا با تلاشی بیشتر، خود را به سایر تولیدکنندگان مطرح این عرصه برساند. در این بین جدی شدن حضور خودروها در فیلم‌های سینمایی تولید ایران نیز یکی از همین موارد است. در حالی که در اروپا و هالیوود، پس از جنگ جهانی دوم خودروها به بخشی مهم و تاثیرگذار بدل شدند، در ایران این رویه به نحوی از دهه چهل آغاز شد. به تازگی فیلم معکوس با حال و هوایی ماشینی و البته حضور برخی خودروهای مطرح و مشهور داخل ایران اکران شد که به نحوی مجدداً بحث تاریخچه ورود خودرو به صنعت سینمای ایران را به میان آورد. «باما» باشید تا با برخی از مهم‌ترین فیلم‌های ایرانی مرتبط با صنعت خودرو آشنا شوید.

اولین فیلم لیست ما یک فیلم کاراگاهی-جنایی است که در زمان خود موفقیت بزرگی محسوب نمی‌شد، اما به تدریج توانست در میان علاقمندان خودروها طرفدارانی به دست آورد. بازو طلایی داستان مبارزه یک مامور اطلاعاتی با دسیسه‌های یک دانشمند چینی است. در این فیلم خودروهای خاص و جالب آمریکایی و اروپایی متعددی دیده می‌شوند. اما در این بین شورولت کوروت 1963 کانورتیبلی که در آن زمان در اختیار امیر طایفه جعفری، از قهرمانان و بدلکاران وقت ایران است بسیار جلب توجه می‌کند.

این فیلم از نظر تاریخی اهمیت بسیار زیادی دارد چرا که اولین تجربه داریوش مهرجویی، کارگردان مطرح ایران است. این فیلم داستانی کاراگاهی-اکشن دارد و در آن علاوه بر بازیگران ایرانی همانند مرحوم ظهوری، بازیگر مطرحی آمریکایی یعنی ننسی کوواک نیز حضور دارد. اما از نظر صحنه‌های تعقیب و گریز و فراوانی خودروهایی آمریکایی، این فیلم هم قابل توجه است. خصوصاً شخصیت اول فیلم که یک دستگاه شورولت کوروت نسل اول 1959 سورمه‌ای رنگ دارد.

اولین تجربه واقعی فیلم مستند تبلیغاتی در ایران، فیلم صنعتی پیکان ساخته کامران شیردل بود. این فیلم انقلابی بدون هر گونه راوی و کلام، در نهایت سکوت تولید و مونتاژ پیکان را به عنوان محصول دست و دسترنج کارگران ایرانی از صفر تا صد نشان می‌دهد. این فیلم از نظر تکنیک یک سر و گردن جلوتر از سایر تولیدات آن زمان کشورمان بود. مستند پیکان یک موفقیت بزرگ برای برادران خیامی بود که ریسک کردند و ساخت این فیلم را به دست شیردل جوان سپردند!

پس از انقلاب اسلامی، فیلم‌های متعددی در مورد اتفاقات دوران پهلوی دوم ساخته شد که مضمونی جنایی-اکشن داشتند و برخی دیگر نیز به نحوی چنین مواردی را در خارج از کشور روایت می‌کردند. فیلم زنگ‌ها از این دست فیلم‌هاست که به کارگردانی محمدرضا هنرمند، داستان تلفن‌های مشکوکی را روایت می‌کند که در آن ساکنین یک شهر به مرگ تهدید می‌شوند. در این فیلم خودروهای خاص متعددی نظیر خودروهای لوکس و کشیده آمریکایی، پورشه 924 و پونتیاک ترنزام حضور دارند و صحنه‌های جالبی را رقم می‌زنند.

این ساخته رخشان بنی اعتماد، داستان زندگی پر از فراز و نشیب یک جوان ساکن شهری کوچک را به تصویر می‌کشد که درگیر چند کلاهبرداری شده، در این راه یک پیکان جوانان زرد قناری همراه می‌شود. این فیلم نقش مهمی در افزایش محبوبیت پیکان جوانان داشت و به نحوی جایگاه این خودرو را فرهنگ عامه مردم دهه‌های 60 و 70 خورشیدی تثبیت کرد. مهدی هاشمی نقش اول این فیلم نیز در کنار پیکان زرد به شهرت زیادی دست یافت.

این فیلم ساخته سیامک شایقی و محصول سال 1369 است که داستان ربوده شدن یک دستگاه رنو 5 شماره تهران 29 را روایت می‌کند که مالک آن فردی ضابطه‌مند و مقرراتی است. این فیلم به نحوی اولین تبلیغ مستقیم محصول خودروسازان ایرانی در سینمای کشورمان پس از پیروزی انقلاب است، رنو 5 حضوری پررنگ و پرحاشیه داشت.

این فیلم اکشن به کارگردانی محمد حسین لطیفی، داستان پرحاشیه مسابقات اتومبیلرانی کشورمان را به تصویر می‌کشد. در این فیلم محوریت داستان با محصولات ایران خودرو است، اما چندین خودروی اروپایی نظیر محصولات ب‌ام‌و نیز حضوری پررنگ دارند. به جزء بازیگران مطرحی همانند حسین یاری و عبدالرضا اکبری، قهرمانان وقت اتومبیلرانی کشورمان هم در ساخت این فیلم نقشی حیاتی داشتند.

مرسدس یکی از پرحاشیه‌ترین فیلم‌های دهه هفتاد شمسی است. این ساخته مسعود کیمیایی، داستان حاشیه‌هایی را روایت می‌کند که یک دستگاه مرسدس بنز S کلاس نسل W126 برای یک خانواده و جمعی از دوستان می‌سازد. محمدرضا فروتن و پارسا پیروزفر از بازیگران مطرح این فیلم بودند. در مرسدس، به جزء مرسدسی که نقش اصلی را دارد، تعداد زیادی خودروی کلاسیک خاص در بخش‌هایی از فیلم دیده می‌شوند که در آن زمان در گاراژی منسوب به فردی به نام علوی رها شده بودند.

تقریباً پنجاه سال بعد از فیلم صنعتی پیکان و به مناسبت پنجاهمین سالگرد تولد پیکان، فیلمی مستند به همت سهراب دریابندری و شاهین آرمین پیرامون پیکان، این یگانه هویت صنعت خودرو کشورمان، ساخته شد. در این فیلم که به تازگی نسخه قابل پخش آن به صورت آنلاین و Hard Copy عرضه شده، تاریخچه پیکان و البته تاثیراتی که روی فرهنگ و صنعت کشورمان داشت بررسی می‌شود.

این ساخته منوچهر هادی، یکی از معدود فیلم‌های سینمایی سال‌های اخیر است که در آن دو دستگاه از گرانقیمت‌ترین خودروهای بازار کشورمان یعنی مازراتی گرن‌توریزمو و ب‌ام‌و i8 حضور دارند. داستان فیلم شاید باب میل همگان نباشد، اما حضور جواد عزتی و محمدرضا گلزار در کنار این خودروها و داستانی که خودرو بخشی جدایی‌ناپذیر از آن است، حضور آن در لیست ما را توجیه می‌کند.

آخرین فیلم لیست ما که به تازگی اکران آن تمام شده و به شبکه سینمای خانگی راه یافته، ساخته پولاد کیمیایی است و داستان مسابقات خیابانی عده‌ای جوان را روایت می‌کند. بسیاری نقدهای تندی در مورد این فیلم نوشته‌اند و برخی متخصصان و علاقمندان نیز این «سریع و خشن» ایرانی را پر از اشتباهات فنی می‌دانند. با این حال دیدن خودروهایی نظیر ب‌ام‌و و نیسان‌های تا دندان مسلح در کنار شورولت کوروت نسل سوم، داج چارجر، فورد موستانگ مک‌وان و پورشه 911 قطعاً هر علاقمندی را به وجد می‌آورد. نکته جالب این که یکی از شخصیت‌های اصلی این فیلم رضا دردشتی نام دارد که نام آن برگرفته از پیشکسوت و قهرمان سابق مسابقات اتومبیلرانی کشورمان و البته یکی از تعمیرکاران بنام سال‌های قبل است.