راهنمای خرید تایر کارکرده

همان‌طور که می­‌دانید، ماه گذشته، قیمت تایر­های ایرانی با 30 در صد افزایش همراه شد. مسلم است که وضعیت قیمت تایر­های خارجی هم چندان تعریفی ندارد! با این حساب، ممکن است دیگر خرید تایر نو برای شما از نظر اقتصادی قابل توجیه نبوده و ترجیح بدهید با همان قیمت قبلی تایر نو، تایر کارکرده خریداری کنید.

”خرید تایر کارکرده به جای تایر نو، علاوه بر صرفه اقتصادی، به حفظ محیط زیست هم کمک خواهد کرد.“درست است که این تصمیم منطقی به نظر می­‌رسد، چرا که می­‌توانید با پرداخت مبلغی کمتر، صاحب تایری با برند معتبرتر و کیفیت بالاتر بشوید؛ اما یک مشکل این تصمیم را دشوار کرده است: نحوه تشخیص تایر کارکرده سالم و معیوب.

فراموش نکنید که استفاده از تایر کارکرده معیوب می­‌تواند خطرناک باشد. وجود سوراخ ریز یا ترک در تایر می­‌تواند باعث تضعیف ساختار آن شده و روی عملکرد آن تاثیر منفی داشته باشد. با توجه به موارد ذکر شده، بهتر است هنگام خرید تایر کارکرده، با دقت آن را بررسی کنید.

در این نوشته، به همین موضوع خواهیم پرداخت و با بیان نکاتی کاربردی و مهم، شما را با نحوه تشخیص تایر سالم و معیوب آشنا خواهیم کرد. «باما» همراه باشید.

در نظر داشته باشید که خرید تایر کارکرده به جای تایر نو، علاوه بر صرفه اقتصادی، به حفظ محیط زیست هم کمک خواهد کرد. باید بدانید که هر سال، میلیون­‌ها تایرکارکرده در جهان دور انداخته می­‌شوند.

اگر یک تایر را برش دهید، اولین چیزی که مشاهده خواهید کرد، یک سیم فلزی است. این سیم فلزی در راستای محیطِ داخلی تایر قرار گرفته و در هر دو طرف به چشم می­‌خورد که باعث چسبیدن تایر به رینگ می­‌شود.

البته در ساختار درونی یک تایر، لایه­‌های دیگری هم وجود دارند. این لایه­‌ها به صورت در هم تنیده هستند که این موضوع سبب سفت بودن، افزایش استحکام و دوام بیشتر تایرمی­‌شود. علاوه‌براین، وجود این لایه‌­های در هم تنیده از تایر در مقابل پنچر شدن هم محافظت می­‌کند.

دیواره‌های تایر

دیواره­‌های جانبی تایر از قسمت­‌های مهم آن به شمار می­‌روند. یکی از نکات مهم در این خصوص این است که اگر تایر در قسمت دیواره جانبی پنچر شود، نباید آن را تعمیر کنید، بلکه باید آن را تعویض کنید. این نکته در تشخیص تایر کارکرده سالم و معیوب به شما کمک خواهد کرد. دیواره‌­های جانبی علاوه بر عملکرد تایر، روی حسی که سرنشینان در خودرو دارند هم موثر خواهند بود. بسته به نوع تایر، دیواره­‌های جانبی می­‌توانند نرم یا سفت باشند. استفاده از تایر­هایی که دیواره‌های جانبی آن‌­ها سفت است باعث می­‌شود کنترل بهتری روی خودرو داشته باشید. به علاوه، استفاده از این نوع تایر­ها سبب می­‌شود خودرو واکنش نسبتاً سریع­‌تری به حرکت فرمان داشته باشد. استفاده از تایر­هایی که دیواره‌های جانبی آن­‌ها نرم است باعث می­‌شود سرنشینان در خودرو احساس راحتی بیشتری داشته باشند.

آج تایر

روی سطح تایر – یعنی بخشی که با زمین تماس پیدا می­‌کند – بلوک­‌هایی کوچک را مشاهده خواهید کرد که در کنار هم قرار گرفته و آج تایر را تشکیل می‌دهند. در واقع، آج تایر باعث ایجاد چسبندگی بین خودرو و سطح مسیر می‌شود. اندازه و الگوی بلوک­‌های آج تایر در انواع مختلف تایر متفاوت هستند. بلوک‌­های بزرگتر چسبندگی بیشتری ایجاد می­‌کنند، اما در مقایسه با بلوک‌­های کوچکتر، هنگام حرکت صدای بیشتری تولید می­‌کنند. بلوک‌­های کوچک و متوسط در آج تایر­های تمام فصل مورد استفاده قرار می­‌گیرند.

به منظور افزایش چسبندگی، در بلوک‌­های آج تایر شیارهایی کوچک تعبیه شده‌اند. این شیارها در هوای بارانی و برفی منبسط شده و سبب بهبود چسبندگی می­‌شوند. در واقع، انبساط این شیارها از نفوذ باران و برف به آج تایر جلوگیری خواهد کرد و همین موضوع به افزایش چسبندگی تایرکمک می‌­کند.

معمولاً در تایر­های زمستانی، بلوک­‌های آج تایر ضخامت بیشتری دارند، اما این بلوک­‌ها نرم بوده و شیارهای موجود در آن­‌ها نیز عمق بیشتری دارند. البته روی سطح تایر، شیارهای دیگری هم وجود دارند که از شیارهای بلوک­‌ها بزرگتر بوده و بین بلوک­‌ها تعبیه شده‌­اند. این شیارها هم عملکردی مشابه با شیارهای بلوک­‌ها دارند.

اولین موردی که در یک تایر کارکرده باید بررسی کنید، وضعیت آج است. آج تایر اطلاعات بسیار خوبی از وضعیت آن به شما خواهد داد.

عمق آج در یک تایر تمام فصلِ نو چیزی در حدود 8 میلی­‌متر است. اگر عمق آج تایر به 3.2 میلی‌­متر برسد، چسبندگی کافی را از دست می‌­دهد (البته در چنین شرایطی تایر هنوز قابل استفاده است، اما نباید انتظار داشته باشید در هوای بارانی و مسیرهای خیس، چسبندگی بالایی داشته باشد). اگر عمق آج تایر به 1.6 میلی‌­متر برسد، استفاده از آن می­‌تواند خطرناک باشد. برای سنجش عمق آج، می­‌توانید از یک سکه استفاده کنید.

در اکثر تایر­ها، برآمدگی­‌هایی در شیارهای بین بلوک‌­های آج تعبیه شده‌­اند. اگر عمق آج به اندازه این برآمدگی­‌ها شده باشد – یعنی سطح آج به این برآمدگی­‌ها رسیده باشد – باید تایر را تعویض کنید.

یکی از ویژگی‌­های مهم در تایر، «درجه مقاومت آج در مقابل سایش» (Treadwear Rating) است. این درجه نشان می­‌دهد که تایر برای چه مدت زمانی دوام خواهد آورد. به زبان ساده­‌تر، هر چه این رقم بیشتر باشد، آج تایر مقاومت بیشتری داشته و دیرتر ساییده خواهد شد؛ به طور مثال اگر این رقم در تایری 400 باشد، یعنی مدت زمانِ دوام آج آن در مقایسه با تایری با رقم 200، دو برابر خواهد بود. درجه مقاومت آج در مقابل سایش روی دیواره جانبی تایر و مقابل نوشته ‘TREADWEAR’ درج می­‌شود.

هنگام خرید تایر کارکرده، موارد زیر را مورد بررسی قرار دهید:

وضعیت ساییدگی آج در تمام سطح تایر

تمام سطح تایر را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که آج تایر به صورت یکنواخت ساییده شده باشد. بسته به نوع استفاده، در برخی مواقع آج در قسمت­‌های مختلفِ سطح تایر با درجات متفاوتی ساییده می­‌شود. تایری که آج در همه قسمت‌­های سطح آن به صورت یکنواخت ساییده شده، چسبندگی بهتری را ارائه خواهد داد.

نرم بودن تمام سطح تایر

تمام سطح تایر را با دست با حرکات رفت و برگشت لمس کنید و اطمینان حاصل کنید که همه قسمت­‌های آن نرم باشد. در واقع، در حالی که تمام قسمت­‌های سطح تایر را لمس می‌­کنید، باید مرتب دست شما به سمت جلو و عقب حرکت کند تا بتوانید نرم بودن سطح تایر را از هر دو جهت بررسی کنید. اگر بعضی قسمت­‌ها نرم و بعضی قسمت­‌ها زبر باشند، یعنی تایر شرایط ایده­‌آلی ندارد؛ با این وجود اگر این مشکل شدید نبوده و اختلاف قابل توجهی در نرمی و زبری قسمت­‌های مختلف سطح تایراحساس نشود، می­‌توان تایر را قابل استفاده دانست. البته باید بدانید که چنین تایر­هایی هنگام حرکت صدای اضافه تولید می‌کنند.

سایش بیش از حد آج در بعضی قسمت‌­ها با الگویی نامنظم

اگر سیستم تعلیق خودرو مشکل داشته باشد، آج تایر در بعضی قسمت­‌ها با الگویی نامنظم و به صورت پراکنده ساییده می­‌شود که میزان سایش در این قسمت­‌ها، تفاوت قابل ملاحظه­‌ای با قسمت­‌های عادی آج دارد. علاوه‌براین که استفاده از چنین تایری خطرناک است، هنگام حرکت هم صدای زیادی تولید خواهد کرد. اگر این مشکل شدید باشد، می­‌توان از ظاهر تایر هم آن را تشخیص داد. در مواردی که شدت این موضوع کمتر است، برای تشخیص آن باید سطح تایر را لمس کنید؛ در صورتی که عمق آج تایردر قسمت­‌های مختلف به طور محسوسی اختلاف داشته و روی سطح تایر برآمدگی­‌ها و فرورفتگی­‌هایی را احساس می­‌کنید، یعنی تایر مورد نظر گزینه مناسبی نیست. البته اگر در قسمت‌هایی که آج کمتر ساییده شده هنوز هم عمق آج کافی باشد، می­‌توان تایر را قابل استفاده دانست؛ چرا که بر اثر استفاده و به مرور زمان، در نهایت این مشکل رفع خواهد شد.

وضعیت کلی تایر

همه قسمت­‌های تایر را نگاه کنید و بررسی کنید که آیا تغییر شکلِ غیر عادی و یا آثار تعمیر روی آن دیده می­‌شود. به طور مثال، اگر تایری با میخ پنچر شده و تعمیر شده باشد، این موضوع باعث از دست رفتن یکپارچگی تایر و کاهش استحکام آن خواهد شد.

مسطح بودن بخشی از سطح تایر

اگر خودرو برای مدتی طولانی استفاده نشود، فشار ناشی از وزن خودرو روی بخشی از تایرکه با زمین تماس دارد، باعث مسطح شدن و از بین رفتن الگوی آج در این بخش می­‌شود. استفاده از چنین تایری در هوای بارانی و برفی خطرناک است.

وجود خطوط روی آج بر اثر «بِرن آوت» (Burnout)

انجام برن آوت به معنی این است که خودرو ثابت نگه داشته شود، اما چرخ­‌ها هرزگردی کنند و بر اثر آن، دمای تایر­ها بالا رفته و دود تولید شود. این کار باعث ایجاد خطوطی روی آج تایرخواهد شد. علاوه‌براین، تایری که با آن برن آوت انجام شده، عمق آج کمتری خواهد داشت و گزینه مناسبی نخواهد بود.

وجود ترک روی دیواره‌­های جانبی و سطح تایر

در یک تایر کارکرده ممکن است دو نوع ترک وجود داشته باشد، ترک بزرگ و عمیق یا ترک کوچک و ریز. یک ترک عمیق ممکن است روی ساختار درونی تایر هم تاثیر گذاشته باشد. به طور کلی می­‌توان گفت وجود ترک بزرگ روی دیواره‌های جانبی یا سطح تایر یعنی تایر مورد نظر گزینه مناسبی نیست. ترک ریز معمولاً روی آج به چشم می­‌خورد. گذشتن مدتی طولانی از تاریخ تولید تایر و قرار گرفتن آن در معرض شرایط آب و هوایی سخت، سبب کاهش انعطاف‌پذیری یا خشک شدن تایر می‌­شوند که نتیجه این موارد، ایجاد ترک­‌های ریز روی آج است.

وجود تکان­‌های غیر عادی هنگام چرخیدن

برای تشخیص این موضوع، تایر را روی زمین حرکت دهید. اگر حرکت تایر با تکان‌های غیر عادی همراه بود، یعنی استفاده از آن ممکن است خطرناک باشد.

تاریخ تولید تایر

یکی از علائم قدیمی بودن تایر این است که نرمی کافی نداشته باشد و هنگام لمس کردن دیواره­‌های جانبی و سطح آن، احساس کنید تایرخشک است. بهتر است تایری که شش سال یا بیشتر از تاریخ تولید آن گذشته را انتخاب نکنید (حتی اگر عمق آج کافی باشد)، چرا که خشک شدن تایر باعث کاهش چسبندگی آن می‌­شود و چنین تایری در هوای بارانی و برفی می­‌تواند خطرناک باشد. برای اطلاع از تاریخ تولید تایر، باید روی دیواره جانبی آن نوشته ‘DOT’ را پیدا کنید. حالا باید در نزدیکی همین نوشته، عددی چهار رقمی را پیدا کنید. دو رقمِ سمت چپ نشان می‌­دهند تایر در چندمین هفته سال تولید شده و دو رقمِ سمت راست، سال تولید تایر را نشان می­‌دهند (مثلاً عدد ‘2018’ یعنی تایر در هفته بیستمِ سال 2018 تولید شده است). اگر تاریخ تولید سه رقمی باشد، یعنی تایرقبل از سال 2000 تولید شده و قابل استفاده نیست.

نوع تایر و معتبر بودن برند آن

تایر­ها برای استفاده در فصول و وسایل نقلیه مشخصی ساخته می­‌شوند. به طور مثال، تایری که برای خودروهای معمولی طراحی شده، با تایری که برای پیکاپ تراک­‌ها طراحی شده یا تایری که مخصوص خودروهای اسپرت ساخته شده متفاوت خواهد بود. تایر­های زمستانی به دلیل نرمی آج، در مسیرهای برفی چسبندگی بهتری ارائه می­دهند. اما باید در نظر داشته باشید که نباید در همه فصول – به خصوص در تابستان – از تایر زمستانی استفاده کنید، چرا که آج تایر زمستانی به دلیل نرم بودن زودتر ساییده می‌­شود. تایر­های مخصوص خودروهای اسپرت برای تابستان مناسب هستند، اما در مسیرهای برفی چسبندگی کمی دارند. باید بدانید که یک تایر تمام فصل لزوماً برای تمام شرایط آب و هوایی – به خصوص برای زمستان در هوای برفی با دمای پایین – مناسب نیست، بلکه این نوع تایر بهترین عملکرد را در بهار، تابستان و پاییز دارد.

درجه تحمل تایردر برابر سرعت

این یکی از ویژگی­‌های تایر به شمار می­‌رود که نشان می‌­دهد حداکثر سرعتی که تایر می­‌تواند تحمل کند چه عددی است. این درجه با یک حرف انگلیسی از ‘A’ تا ‘Z’ مشخص می­‌شود که معمولاً روی دیواره جانبی تایر و در سمت راست کدِ ابعاد تایر ذکر شده است. به طور مثال، اگر روی دیواره جانبی تایری نوشته ‘P215/65R15 89H’ درج شده باشد، حرف انگلیسی ‘H’ درجه تحمل آن در برابر سرعت است و نشان می­‌دهد که ایمن بودن این تایر تا حداکثر سرعت 210 کیلومتر برساعت تضمین شده است.

شاخص تحمل تایردر برابر وزن

این شاخص نشان می­‌دهد در صورتی که فشار باد تایر مناسب باشد، حداکثر چه وزنی را می­‌تواند تحمل کند. همانند مورد قبلی، این شاخص – که یک عدد است – هم در سمت راست کد ابعاد تایر ذکر می­‌شود. در مثال مورد قبلی، عدد ‘89’ که در کنار حرف انگلیسی ‘H’ وجود دارد شاخص تحمل تایر در برابر وزن است و نشان می­‌دهد که اگر فشار باد این تایر مناسب باشد، می‌­تواند حداکثر وزنی معادل با 580 کیلوگرم را تحمل کند.

نحوه ثبت نام لاستیک‌ دولتی و شرایط خرید تایر دولتی با نرخ مصوب، قیمت شرکتی انواع لاستیک بارز و همچنین قیمت روز انواع تایرهای ایرانی و تایرهای خارجی پرفروش بازار کشورمان را در مجموعه مقالات منتخب زیر بخوانید:

• قیمت لاستیک بارز دولتی
• شرایط خرید لاستیک دولتی
• قیمت لاستیک