همان‌طور که می‌دانید، ماه گذشته، قیمت تایرهای ایرانی با 30 در صد افزایش همراه شد. مسلم است که وضعیت قیمت تایرهای خارجی هم چندان تعریفی ندارد! با این حساب، ممکن است دیگر خرید تایر نو برای شما از نظر اقتصادی قابل توجیه نبوده و ترجیح بدهید با همان قیمت قبلی تایر نو، تایر کارکرده خریداری کنید.
”خرید تایر کارکرده به جای تایر نو، علاوه بر صرفه اقتصادی، به حفظ محیط زیست هم کمک خواهد کرد.“درست است که این تصمیم منطقی به نظر می‌رسد، چرا که می‌توانید با پرداخت مبلغی کمتر، صاحب تایری با برند معتبرتر و کیفیت بالاتر بشوید؛ اما یک مشکل این تصمیم را دشوار کرده است: نحوه تشخیص تایر کارکرده سالم و معیوب.
فراموش نکنید که استفاده از تایر کارکرده معیوب می‌تواند خطرناک باشد. وجود سوراخ ریز یا ترک در تایر می‌تواند باعث تضعیف ساختار آن شده و روی عملکرد آن تاثیر منفی داشته باشد. با توجه به موارد ذکر شده، بهتر است هنگام خرید تایر کارکرده، با دقت آن را بررسی کنید.
در این نوشته، به همین موضوع خواهیم پرداخت و با بیان نکاتی کاربردی و مهم، شما را با نحوه تشخیص تایر سالم و معیوب آشنا خواهیم کرد. «باما» همراه باشید.
در نظر داشته باشید که خرید تایر کارکرده به جای تایر نو، علاوه بر صرفه اقتصادی، به حفظ محیط زیست هم کمک خواهد کرد. باید بدانید که هر سال، میلیون‌ها تایرکارکرده در جهان دور انداخته می‌شوند.
آشنایی با قسمت‌های مختلف یک تایر و ساختار درونی آن
اگر یک تایر را برش دهید، اولین چیزی که مشاهده خواهید کرد، یک سیم فلزی است. این سیم فلزی در راستای محیطِ داخلی تایر قرار گرفته و در هر دو طرف به چشم می‌خورد که باعث چسبیدن تایر به رینگ می‌شود.
البته در ساختار درونی یک تایر، لایه‌های دیگری هم وجود دارند. این لایه‌ها به صورت در هم تنیده هستند که این موضوع سبب سفت بودن، افزایش استحکام و دوام بیشتر تایرمی‌شود. علاوه‌براین، وجود این لایه‌های در هم تنیده از تایر در مقابل پنچر شدن هم محافظت می‌کند.
دیواره‌های تایر
دیواره‌های جانبی تایر از قسمت‌های مهم آن به شمار می‌روند. یکی از نکات مهم در این خصوص این است که اگر تایر در قسمت دیواره جانبی پنچر شود، نباید آن را تعمیر کنید، بلکه باید آن را تعویض کنید. این نکته در تشخیص تایر کارکرده سالم و معیوب به شما کمک خواهد کرد. دیواره‌های جانبی علاوه بر عملکرد تایر، روی حسی که سرنشینان در خودرو دارند هم موثر خواهند بود. بسته به نوع تایر، دیواره‌های جانبی می‌توانند نرم یا سفت باشند. استفاده از تایرهایی که دیواره‌های جانبی آن‌ها سفت است باعث می‌شود کنترل بهتری روی خودرو داشته باشید. به علاوه، استفاده از این نوع تایرها سبب می‌شود خودرو واکنش نسبتاً سریع‌تری به حرکت فرمان داشته باشد. استفاده از تایرهایی که دیواره‌های جانبی آن‌ها نرم است باعث می‌شود سرنشینان در خودرو احساس راحتی بیشتری داشته باشند.
آج تایر
روی سطح تایر – یعنی بخشی که با زمین تماس پیدا می‌کند – بلوک‌هایی کوچک را مشاهده خواهید کرد که در کنار هم قرار گرفته و آج تایر را تشکیل میدهند. در واقع، آج تایر باعث ایجاد چسبندگی بین خودرو و سطح مسیر می‌شود. اندازه و الگوی بلوک‌های آج تایر در انواع مختلف تایر متفاوت هستند. بلوک‌های بزرگتر چسبندگی بیشتری ایجاد می‌کنند، اما در مقایسه با بلوک‌های کوچکتر، هنگام حرکت صدای بیشتری تولید می‌کنند. بلوک‌های کوچک و متوسط در آج تایرهای تمام فصل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به منظور افزایش چسبندگی، در بلوک‌های آج تایر شیارهایی کوچک تعبیه شده‌اند. این شیارها در هوای بارانی و برفی منبسط شده و سبب بهبود چسبندگی می‌شوند. در واقع، انبساط این شیارها از نفوذ باران و برف به آج تایر جلوگیری خواهد کرد و همین موضوع به افزایش چسبندگی تایرکمک می‌کند.
معمولاً در تایرهای زمستانی، بلوک‌های آج تایر ضخامت بیشتری دارند، اما این بلوک‌ها نرم بوده و شیارهای موجود در آن‌ها نیز عمق بیشتری دارند. البته روی سطح تایر، شیارهای دیگری هم وجود دارند که از شیارهای بلوک‌ها بزرگتر بوده و بین بلوک‌ها تعبیه شده‌اند. این شیارها هم عملکردی مشابه با شیارهای بلوک‌ها دارند.
راهنمای خرید تایرکارکرده
اولین موردی که در یک تایر کارکرده باید بررسی کنید، وضعیت آج است. آج تایر اطلاعات بسیار خوبی از وضعیت آن به شما خواهد داد.
عمق آج در یک تایر تمام فصلِ نو چیزی در حدود 8 میلی‌متر است. اگر عمق آج تایر به 3.2 میلی‌متر برسد، چسبندگی کافی را از دست می‌دهد (البته در چنین شرایطی تایر هنوز قابل استفاده است، اما نباید انتظار داشته باشید در هوای بارانی و مسیرهای خیس، چسبندگی بالایی داشته باشد). اگر عمق آج تایر به 1.6 میلی‌متر برسد، استفاده از آن می‌تواند خطرناک باشد. برای سنجش عمق آج، می‌توانید از یک سکه استفاده کنید.
در اکثر تایرها، برآمدگی‌هایی در شیارهای بین بلوک‌های آج تعبیه شده‌اند. اگر عمق آج به اندازه این برآمدگی‌ها شده باشد – یعنی سطح آج به این برآمدگی‌ها رسیده باشد – باید تایر را تعویض کنید.
یکی از ویژگی‌های مهم در تایر، «درجه مقاومت آج در مقابل سایش» (Treadwear Rating) است. این درجه نشان می‌دهد که تایر برای چه مدت زمانی دوام خواهد آورد. به زبان ساده‌تر، هر چه این رقم بیشتر باشد، آج تایر مقاومت بیشتری داشته و دیرتر ساییده خواهد شد؛ به طور مثال اگر این رقم در تایری 400 باشد، یعنی مدت زمانِ دوام آج آن در مقایسه با تایری با رقم 200، دو برابر خواهد بود. درجه مقاومت آج در مقابل سایش روی دیواره جانبی تایر و مقابل نوشته ‘TREADWEAR’ درج می‌شود.
هنگام خرید تایر کارکرده، موارد زیر را مورد بررسی قرار دهید:
وضعیت ساییدگی آج در تمام سطح تایر
تمام سطح تایر را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که آج تایر به صورت یکنواخت ساییده شده باشد. بسته به نوع استفاده، در برخی مواقع آج در قسمت‌های مختلفِ سطح تایر با درجات متفاوتی ساییده می‌شود. تایری که آج در همه قسمت‌های سطح آن به صورت یکنواخت ساییده شده، چسبندگی بهتری را ارائه خواهد داد.
نرم بودن تمام سطح تایر
تمام سطح تایر را با دست با حرکات رفت و برگشت لمس کنید و اطمینان حاصل کنید که همه قسمت‌های آن نرم باشد. در واقع، در حالی که تمام قسمت‌های سطح تایر را لمس می‌کنید، باید مرتب دست شما به سمت جلو و عقب حرکت کند تا بتوانید نرم بودن سطح تایر را از هر دو جهت بررسی کنید. اگر بعضی قسمت‌ها نرم و بعضی قسمت‌ها زبر باشند، یعنی تایر شرایط ایده‌آلی ندارد؛ با این وجود اگر این مشکل شدید نبوده و اختلاف قابل توجهی در نرمی و زبری قسمت‌های مختلف سطح تایراحساس نشود، می‌توان تایر را قابل استفاده دانست. البته باید بدانید که چنین تایرهایی هنگام حرکت صدای اضافه تولید می‌کنند.
سایش بیش از حد آج در بعضی قسمت‌ها با الگویی نامنظم
اگر سیستم تعلیق خودرو مشکل داشته باشد، آج تایر در بعضی قسمت‌ها با الگویی نامنظم و به صورت پراکنده ساییده می‌شود که میزان سایش در این قسمت‌ها، تفاوت قابل ملاحظه‌ای با قسمت‌های عادی آج دارد. علاوه‌براین که استفاده از چنین تایری خطرناک است، هنگام حرکت هم صدای زیادی تولید خواهد کرد. اگر این مشکل شدید باشد، می‌توان از ظاهر تایر هم آن را تشخیص داد. در مواردی که شدت این موضوع کمتر است، برای تشخیص آن باید سطح تایر را لمس کنید؛ در صورتی که عمق آج تایردر قسمت‌های مختلف به طور محسوسی اختلاف داشته و روی سطح تایر برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌هایی را احساس می‌کنید، یعنی تایر مورد نظر گزینه مناسبی نیست. البته اگر در قسمت‌هایی که آج کمتر ساییده شده هنوز هم عمق آج کافی باشد، می‌توان تایر را قابل استفاده دانست؛ چرا که بر اثر استفاده و به مرور زمان، در نهایت این مشکل رفع خواهد شد.
وضعیت کلی تایر
همه قسمت‌های تایر را نگاه کنید و بررسی کنید که آیا تغییر شکلِ غیر عادی و یا آثار تعمیر روی آن دیده می‌شود. به طور مثال، اگر تایری با میخ پنچر شده و تعمیر شده باشد، این موضوع باعث از دست رفتن یکپارچگی تایر و کاهش استحکام آن خواهد شد.
مسطح بودن بخشی از سطح تایر
اگر خودرو برای مدتی طولانی استفاده نشود، فشار ناشی از وزن خودرو روی بخشی از تایرکه با زمین تماس دارد، باعث مسطح شدن و از بین رفتن الگوی آج در این بخش می‌شود. استفاده از چنین تایری در هوای بارانی و برفی خطرناک است.
وجود خطوط روی آج بر اثر «بِرن آوت» (Burnout)
انجام برن آوت به معنی این است که خودرو ثابت نگه داشته شود، اما چرخ‌ها هرزگردی کنند و بر اثر آن، دمای تایرها بالا رفته و دود تولید شود. این کار باعث ایجاد خطوطی روی آج تایرخواهد شد. علاوه‌براین، تایری که با آن برن آوت انجام شده، عمق آج کمتری خواهد داشت و گزینه مناسبی نخواهد بود.
وجود ترک روی دیواره‌های جانبی و سطح تایر
در یک تایر کارکرده ممکن است دو نوع ترک وجود داشته باشد، ترک بزرگ و عمیق یا ترک کوچک و ریز. یک ترک عمیق ممکن است روی ساختار درونی تایر هم تاثیر گذاشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت وجود ترک بزرگ روی دیواره‌های جانبی یا سطح تایر یعنی تایر مورد نظر گزینه مناسبی نیست. ترک ریز معمولاً روی آج به چشم می‌خورد. گذشتن مدتی طولانی از تاریخ تولید تایر و قرار گرفتن آن در معرض شرایط آب و هوایی سخت، سبب کاهش انعطاف‌پذیری یا خشک شدن تایر می‌شوند که نتیجه این موارد، ایجاد ترک‌های ریز روی آج است.
وجود تکان‌های غیر عادی هنگام چرخیدن
برای تشخیص این موضوع، تایر را روی زمین حرکت دهید. اگر حرکت تایر با تکان‌های غیر عادی همراه بود، یعنی استفاده از آن ممکن است خطرناک باشد.
تاریخ تولید تایر
یکی از علائم قدیمی بودن تایر این است که نرمی کافی نداشته باشد و هنگام لمس کردن دیواره‌های جانبی و سطح آن، احساس کنید تایرخشک است. بهتر است تایری که شش سال یا بیشتر از تاریخ تولید آن گذشته را انتخاب نکنید (حتی اگر عمق آج کافی باشد)، چرا که خشک شدن تایر باعث کاهش چسبندگی آن می‌شود و چنین تایری در هوای بارانی و برفی می‌تواند خطرناک باشد. برای اطلاع از تاریخ تولید تایر، باید روی دیواره جانبی آن نوشته ‘DOT’ را پیدا کنید. حالا باید در نزدیکی همین نوشته، عددی چهار رقمی را پیدا کنید. دو رقمِ سمت چپ نشان میدهند تایر در چندمین هفته سال تولید شده و دو رقمِ سمت راست، سال تولید تایر را نشان میدهند (مثلاً عدد ‘2018’ یعنی تایر در هفته بیستمِ سال 2018 تولید شده است). اگر تاریخ تولید سه رقمی باشد، یعنی تایرقبل از سال 2000 تولید شده و قابل استفاده نیست.
نوع تایر و معتبر بودن برند آن
تایرها برای استفاده در فصول و وسایل نقلیه مشخصی ساخته می‌شوند. به طور مثال، تایری که برای خودروهای معمولی طراحی شده، با تایری که برای پیکاپ تراک‌ها طراحی شده یا تایری که مخصوص خودروهای اسپرت ساخته شده متفاوت خواهد بود. تایرهای زمستانی به دلیل نرمی آج، در مسیرهای برفی چسبندگی بهتری ارائه میدهند. اما باید در نظر داشته باشید که نباید در همه فصول – به خصوص در تابستان – از تایر زمستانی استفاده کنید، چرا که آج تایر زمستانی به دلیل نرم بودن زودتر ساییده می‌شود. تایرهای مخصوص خودروهای اسپرت برای تابستان مناسب هستند، اما در مسیرهای برفی چسبندگی کمی دارند. باید بدانید که یک تایر تمام فصل لزوماً برای تمام شرایط آب و هوایی – به خصوص برای زمستان در هوای برفی با دمای پایین – مناسب نیست، بلکه این نوع تایر بهترین عملکرد را در بهار، تابستان و پاییز دارد.
درجه تحمل تایردر برابر سرعت
این یکی از ویژگی‌های تایر به شمار می‌رود که نشان می‌دهد حداکثر سرعتی که تایر می‌تواند تحمل کند چه عددی است. این درجه با یک حرف انگلیسی از ‘A’ تا ‘Z’ مشخص می‌شود که معمولاً روی دیواره جانبی تایر و در سمت راست کدِ ابعاد تایر ذکر شده است. به طور مثال، اگر روی دیواره جانبی تایری نوشته ‘P215/65R15 89H’ درج شده باشد، حرف انگلیسی ‘H’ درجه تحمل آن در برابر سرعت است و نشان می‌دهد که ایمن بودن این تایر تا حداکثر سرعت 210 کیلومتر برساعت تضمین شده است.
شاخص تحمل تایردر برابر وزن
این شاخص نشان می‌دهد در صورتی که فشار باد تایر مناسب باشد، حداکثر چه وزنی را می‌تواند تحمل کند. همانند مورد قبلی، این شاخص – که یک عدد است – هم در سمت راست کد ابعاد تایر ذکر می‌شود. در مثال مورد قبلی، عدد ‘89’ که در کنار حرف انگلیسی ‘H’ وجود دارد شاخص تحمل تایر در برابر وزن است و نشان می‌دهد که اگر فشار باد این تایر مناسب باشد، می‌تواند حداکثر وزنی معادل با 580 کیلوگرم را تحمل کند.
قیمت جدید انواع لاستیک
نحوه ثبت نام لاستیک دولتی و شرایط خرید تایر دولتی با نرخ مصوب، قیمت شرکتی انواع لاستیک بارز و همچنین قیمت روز انواع تایرهای ایرانی و تایرهای خارجی پرفروش بازار کشورمان را در مجموعه مقالات منتخب زیر بخوانید:
نویسنده : بهنام اصغریان
