روغن موتور ایرانی بخریم یا روغن موتور خارجی

اگر سازه‌ای به اسم خودرو را موجودی زنده در نظر بگیریم، موتور را باید قلب این موجود تلقی کنیم. قلبی که فارغ از پیچیدگی‌ها و ساختار، الزاماتی برای نگهداری هم دارد. موتور به‌عنوان یکی از پرتحرک‌ترین قطعات مکانیکی خودرو وابستگی شدیدی به پدیده گرماگریزی دارد. حرکت پیستون‌ها با سرعت هزاران دور در دقیقه بدون در نظر گرفتن سیالاتی که بین فلزات درگیر قرار می‌گیرد، غیرقابل‌تصور است. این همان‌جایی است که روغن موتور اهمیت پیدا می‌کند. بنابراین روغن‌موتور چیزی فراتر از یک الزام است. مایعی حیاتی برای قلب خودرو که بد بودنش با نبودنش تفاوت خاصی ندارد.

روغن‌موتور در دنیای خودرو یک قطعه به ‌حساب می‌آید چراکه برای آن Part Number نیز تعریف می‌شود. انتخاب روغن‌موتور مناسب تابعی از مجموعه فاکتورهای علمی و مهندسی است.

برای این سیال الزاماً قیمت بالاتر به معنی بهتر بودن نیست. به عبارت ساده‌تر، روغن‌موتور خارجی نمی‌تواند بهانه‌ای برای انتخاب آن بعنوان بهترین روغن موتور باشد. یا از طرف دیگر، روغن موتور ایرانی بدلیل قیمت ارزان‌ترش (نسبت به برخی روغن‌های خارجی) الزاما روغن موتور بدی نیست و چه بسا، بهتر هم باشد. پس معیار قیمت روغن موتور را برای انتخاب بهترین روغن موتور ایرانی و خارجی، کنار بگذارید چراکه روش‌های علمی دیگری برای خرید بهترین روغن موتور وجود دارد.

روغن‌موتور مناسب را باید با توجه به استانداردهای دقیقی انتخاب کرد. بسیاری از مصرف‌کنندگان با بی‌توجهی به این موضوع منجر به بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیری به موتور خودرویشان می‌شوند که اغلب نیز از ریشه وقوع آن بی‌خبر هستند. در این مطلب قصد داریم نگاهی جامع و ساده به مبحث «روغن‌موتور خوب» بیندازیم و ببینیم که چگونه می‌توان بهترین روغن موتور را خریداری کرد.

خواندنی‌های جالب روغن موتور:

»» تعویض روغن در موتورهای TU ایران خودرو

»» حل مشکل روغن ریزی موتور TU ایران خودرو

واژه API اشاره به عبارت American Petroleum Institute (موسسه نفت آمریکا) دارد. این مرکز به‌عنوان شاخصی معتبر برای استانداردسازی برخی از فرآورده‌های پتروشیمی که در این مطلب به زیرشاخه روغن‌موتور اشاره دارد، شناخته می‌شود.

درواقع API یک طبقه‌بندی رایج را برای تفکیک سطوح مختلف روغن‌موتور لحاظ می‌کند. البته بد نیست بدانید که استاندارد API در برخی از کشورها مانند ایران رواج دارد. چراکه در سایر نقاط از معیارهایی مانند ACEA (انجمن سازندگان خودرو اروپا)، JASO (سازمان استاندارد خودرو ژاپن)، ILSAC (سازمان بین‌المللی استاندارد و کمیته تأیید کیفیت) و MIL-L (روغن‌موتور و روانکارهای مربوط به کاربردهای نظامی) نیز استفاده می‌شود.

موسسه API سالیانه اقدام به به‌روزرسانی داده‌های خود می‌کند و بر این اساس جدول کاملی را تنظیم کرده که بر اساس خودروهای بنزین با حرف اول S و خودروهای دیزلی با حرف اول C تفکیک می‌شود. این سطح‌بندی را به زبان ساده می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید. انواع روغن موتور خارجی و حتی روغن موتور ایرانی، از این قواعد پیروی می‌کنند.

بنابراین با استفاده از جدول فوق می‌توان روغن‌موتور مناسب خودرو را انتخاب کرد که بهترین فاکتورهای زیر را شامل باشد. علاوه‌بر این‌، گزینه‌های زیر نیز می‌تواند معیاری برای انتخاب روغن موتور خارجی و روغن موتور ایرانی باشند:

• کاهش انتشار گازهای آلاینده
• کاهش پدیده احتراق پیش‌رس با سرعت کم یا LSPI
• کنترل اکسیداسیون
• کنترل رسوب
• محافظت از لجن گرفتگی
• محافظت در برابر سایش قطعات مکانیکی
• محافظت در برابر خوردگی

خواندنی‌های جالب روغن موتور:

»» نحوه چک کردن روغن موتور

»» اثرات ریختن روغن اضافی در موتور

»» همه چیز درباره فیلتر روغن موتور

معیار مهم دیگری که برای انتخاب بهترین روغن موتور خارجی و روغن موتور ایرانی، استفاده می‌شود، بحث ویسکوزیته و یا به تعبیر فارسی آن گرانروی است. به زبان ساده هر سیال در برابر حرکت میزان مقاومت مشخصی از خود به نمایش می‌گذارد. غلیظ بودن و رقیق بودن روغن‌موتور در این مبحث تعریف می‌شود.

برخلاف تصور عامه، روغن‌موتور غلیظ هرگز به معنی باکیفیت‌تر بودن آن است. چراکه در سیالی مانند روغن‌موتور که به‌شدت با دما و حرارت بالا در ارتباط است، سرعت انتقال اهمیت بالایی دارد.

وقتی خودرو استارت می‌خورد قطعات بزرگ و کوچک آن شروع به حرکت می‌کنند و در این هنگام است که روغن باید به‌سرعت کار روانکاری را آغاز کند. در غیر این صورت آسیب‌های جدی به موتور وارد خواهد شد؛ اما درصورتی‌که روغن در اثر دمای پایین محیط، دچار افزایش گرانروی شود نمی‌تواند به‌سرعت حرکت کرده و قطعات متحرک را روانکاری کند.

استانداردهای API اغلب روی کیفیت و موارد استفاده از روغن‌موتور تمرکز دارند و این برای مصرف‌کننده که به دنبال اطلاعات دقیق‌تر و جزئی‌تر است، کفایت نمی‌کند. به همین دلیل است که در کنار API مرجع دیگری به اسم SAE (مخفف Society Of Automotive Engineers) تعریف می‌شود. این عبارت که به معنی انجمن مهندسین خودرو است با الگوریتمی ساده اقدام به تشریح میزان گرانروی روغن‌موتور می‌کند.

این استاندارد از ارقامی بین 0 تا 60 تشکیل شده و حسب مورد حرف W (Winter به معنی زمستان) نیز در آنها دیده می‌شود. عدد صفر در این استاندارد نشان‌دهنده کمترین میزان گرانروی بوده و نمایانگر روغنی است که به‌راحتی جاری می‌شود در عوض با حرکت به سمت عدد 60 میزان گرانروی افزایش می‌باید و این یعنی SAE 60 نشانگر روغنی با گرانروی بسیار بالا است که یعنی سخت به حرکت درمی‌آید.

شرکت‌های تولیدکننده روغن‌موتور ایرانی و روغن موتور خارجی محصولات خود را در دو کلاس استاندارد SAE عرضه می‌کنند. نخست Mono Grade است که باعث می‌شود در سرما عملکرد روغن راحت‌تر شود و سایش موتور کاهش یابد. با این حال، اگر به جای حرف W اعداد بین 20 تا 60 را مشاهده کردید، این به گرانروی روغن در دمای گرمتر اشاره دارد.

کلاس دیگر Multi Grade است که اشاره به روغن‌موتور با طیف گسترده‌ای از ظرفیت دمایی دارد. این روغن‌ها با دو درجه SAE مطابقت دارند و می‌توانند در دامنه وسیعی از دمای بالا و پایین استفاده شوند؛ بنابراین، روی آنها دو عدد مشاهده می‌شود که با یک خط جدا شده‌اند یک حرف با W نشان داده می‌شود.

عدد قبل از W ویسکوزیته روغن را در دمای سرد و عدد دیگر ویسکوزیته آن را در دمای بالاتر نشان می‌دهد. اجازه بدهید باید مثال این فرمول را روشن کنیم. فرض کنید روی بطری یک روغن‌موتور اعداد 5W-30 درج شده باشد. در این نمونه 5 نشان‌دهنده درجه ویسکوزیته در دمای پایین و 30 نشان‌دهنده این است که درجه ویسکوزیته این روغن در بالاترین دما از 30 بیشتر نخواهد شد.

یادتان باشد انتخاب روغن‌موتور بر حسب استاندارد SAE اصلاً شخصی و سلیقه‌ای نیست. درواقع سازنده خودرو بر حسب استاندارد آلیاژ مصرف‌شده، دور موتور، قدرت خروجی و نوع ساختار جرقه‌زنی اقدام به تعریف استاندارد مربوطه می‌کند که مالک نیز باید از آن تبعیت کند.

حالا که با مفاهیم API و SAE آشنا شدید وقت آن است که انتخاب خود را خرید روغن موتور ایرانی یا روغن موتور خارجی، کمی پیشرفته‌تر کنید. روغن‌موتورها بر اساس فرمول‌های پیچیده شیمیایی خود بازه مشخصی از پیمایش را تا پیش از از بین رفتن، تحمل می‌کنند. از سوی دیگر برخی از مدل‌ها فقط برای روانکار استفاده نمی‌شود و از آنها برای افزایش سلامت بلوک موتور نیز استفاده می‌شود. اینجا است که با 3 فاکتور اساسی برای انتخاب بهترین روغن موتور خودرو روبرو می‌شویم: روغن‌موتورهای معدنی، روغن موتور تمام سنتتیک و روغن موتور نیمه سنتتیک.

روغن مینرال (معدنی)

روغن‌موتورهای معدنی بر پایه نفت خام تولید می‌شوند. مینرال‌ها قیمتی به‌مراتب پایین‌تر دارند. ولی به خاطر عدم اصلاح ساختار شیمیایی و مواد افزودنی کمتر در این نوع روغن‌موتور، بازه زمانی مابین دو تعویض روغن‌موتور کوتاه‌تر است.

روغن‌موتور سنتتیک

این مدل تماماً در آزمایشگاه و با مواد شیمیایی تولید می‌شود. ازآنجاکه روغن‌موتور فوق با بالاترین توان موتور هم‌خوانی دارد، مصرف سوخت خودرو را افزایش خواهد داد؛ اما در مقابل این روغن‌موتور دیرتر کارایی خود را از دست می‌دهد و بنابراین فواصل تعویض آن طولانی‌تر است.

روغن‌موتور نیمه سنتتیک

روغن‌های نیمه مصنوعی که از ترکیبات روغن معدنی و روغن آزمایشگاهی ساخته شده است. این روغن نسبت به روغن تمام سنتتیک کیفیت پایین‌تری دارد اما تحت شرایط عملیاتی شدید، دما بالا و بار بالا عملکرد بهتری نسبت به روغن‌های معمولی دارند.

بهترین روغن موتور خودروی شما، دقیقا همان چیزی است که در دفترچه راهنمای خودرو عنوان شده است.

البته برخی از خودروسازان، در دفترچه راهنمای مشتری، علاوه بر ذکر نوع روغن موتور، نام مارک و برند روغن موتور را هم اعلام کرده‌اند. مثلا پارس خودرو برای زانتیا و رامک خودرو برای تیوولی، روغن موتور توتال (Total) را پیشنهاد کرده‌اند. رنو پارس هم برای محصولات مونتاژی رنو، مانند تندر و ساندرو، روغن موتور الف (Elf) را معرفی کرده. پرشیا خودرو نیز برای انواع خودروهای ب‌ام‌و و مینی، روغن موتور لیکومولی را به مالکان این خودروها توصیه کرده است.

اما از طرف دیگر، برخی خودروسازان نیز از ذکر نام و مارک روغن موتور خودداری کرده‌اند، مثلا ایران خودرو و سایپا، برای محصولات داخلی‌شان، فقط نوع روغن موتور را براساس استانداردهای API و SAE اعلام کرده‌اند. بنابراین اگر در دفترچه خودروی شما، نامی از مارک روغن پیدا نمی‌کنید، کافی است بهترین روغن موتور خودروی‌تان را از شبکه خدمات پس از فروش و نمایندگی‌های مجاز خودروسازان جویا شوید.

بدون تعارف باید بگوییم که جواب این سوال، نامشخص است! و آنرا فقط و فقط باید از نمایندگی‌های مجاز خودروسازان بپرسید! چراکه هیچ شخصی غیر از آنها، صلاحیت پاسخگویی به این سوال را ندارد.

حتی اگر به بسته‌‌بندی برخی روغن موتورها دقت کرده باشید، روی بسته‌بندی برخی از روغن‌ها نوشته شده که مثلا این نوع روغن، برای فلان خودروها مناسب است. اما به این نوشته‌ها اعتماد نکنید. چراکه تنها معیار برای خرید بهترین روغن موتور، چه روغن موتور ایران باشد و چه روغن موتور خارجی، گوش دادن به حرف خودروسازان است، نه حرف روغن‌سازان!

برای اطلاع از قیمت روز انواع روغن موتور ایرانی و روغن موتور خارجی در بازار، لینک زیر را مشاهده کنید:

»» قیمت روز روغن موتور خودرو

در زمان خرید انواع روغن موتور ایرانی و روغن موتور خارجی، روش‌هایی وجود دارد که می‌توان با کمک آنها، روغن موتور تقلبی را از روغن موتور اصلی، تشخیص داد. لینک زیر درباره این روش‌هاست:

»» تشخیص روغن موتور تقلبی

همه چیز درباره زمان تعویض روغن موتور، نشانه‌های روغن موتور کهنه و سوخته، مراحل تعویض روغن موتور و نحوه تخلیه روغن موتور و همچنین اضافه کردن روغن موتور جدید را در لینک زیر مطالعه کنید:

»» راهنمای تعویض روغن موتور

برای آنکه بدانید آیا در فصل سرما و گرما، نیازی به تعویض روغن موتور دارید یا خیر، لینک زیر را مطالعه کنید:

»» روغن موتور مناسب زمستان و تابستان

اگر مالک خودروهای پراید انژکتوری، پراید انژکتوری یورو4 و حتی پراید کاربراتوری هستید، در لینک زیر انواع روغن مناسب پراید را به شما معرفی کرده‌ایم:

»» روغن موتور خودرو پراید

اگر مالک خودروهای سمند ال ایکس، سمند EF7، سورن و حتی سریر هستید، در لینک زیر انواع روغن مناسب سمند را به شما معرفی کرده‌ایم:

»» روغن موتور خودرو سمند

اگر مالک خودروهای پژوی ایران خودرو، شامل پژو 206، پژو 207، پژو 301 وارداتی، پژو 405، پژو 508 وارداتی، پژو 2008 و پژو پارس هستید، در لینک زیر انواع روغن مناسب پژو را به شما معرفی کرده‌ایم:

»» روغن موتور خودرو پژو

اگر مالک خودروهای دنا، دنا پلاس و دنا توربو هستید، در لینک زیر بهترین روغن مناسب دنا را به شما معرفی کرده‌ایم:

»» روغن موتور خودرو دنا