ملاقات با پژو 304 کانورتیبل مدل 1974

بازار خودرو اروپا در آغاز دهه 1970 میلادی با خلاء در دسته خودروهای سایز متوسط مواجه بود. پژو به عنوان یکی از خودروسازان بزرگ فرانسوی که همواره نیم نگاهی به آینده بازار محصولات تولیدی خود داشت، بلافاصله در راستای پر کردن این خلاء برآمد. نتیجه کار تولید خودرویی با نام شناسایی 304 بود که در ترکیب‌های متنوعی از سدان، کوپه، کانورتیبل، استیشن واگن (استیت/Estate) و ون به تولید رسید.

”این پژو 304 کانورتیبل مدل 1974 که توسط تیمور ریشار بازسازی شده، از کمیاب‌ترین محصولات تولیدی پژو در بازار ایران به حساب می‌آید.“پژو 304 در سال 1969 به عنوان جانشین رسمی سری 204 به بازار اروپا عرضه شد و تا سال 1980 بر خط تولید پژو باقی ماند و سپس با مدل جدیدتر 305 در سال 1977 جایگزین شد تا یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین محصولات تولیدی دوران پژو را برای این خودروساز رقم بزند.

آنچه در ادامه این مقاله می‌خوانید آشنایی با نسخه کوپه کانورتیبل پژو 304 مدل 1974 است که یکی از نادرترین و کمیاب‌ترین محصولات تولیدی پژو در بازار ایران به حساب می‌آید. این خودروی کمیاب خوشبختانه از سوی «تیمور ریشار»، راننده سابق مسابقات اتومبیلرانی، کلکسیونر و بازسازی‌کننده بااخلاق ایرانی/فرانسوی به طور کامل بازسازی شده است تا به منحصربه‌فردترین نسخه برند پژو درکشور بدل شود.

پژو 304 در سال 1969 میلادی در نمایشگاه خودرو پاریس رونمایی شد. پژو در تولید مدل 304 از بخش میانی پلتفرم مدل کوچک‌تر 204 استفاده کرد و تنها بخش جلویی آن را تغییر داد تا این مدل جدید سایز متوسط را با صرف کمترین هزینه و کسب بالاترین سود ممکن خلق کند.

طراحی محصول سایز بزرگ جدید پژو، یعنی مدل 504 (معرفی در سال 1968) که در ایران معمولاً با نام پژو آخوندی خطاب می‌شود، از سوی شرکت پینین‌فارینا ایتالیا انجام گرفته بود و به نوعی معرف زبان طراحی جدید محصولات پژو به حساب می‌آمد. در نتیجه طراحی پژو 304 نیز بار دیگر به کاروتزریا پینین‌فارینا و سرطراح ایتالیایی مشهور این شرکت، یعنی آلدو براورونه سپرده شد تا 304 را با المان‌های مشترک با 504 پیاده سازی کند. دلیل این سبک طراحی مشابه؛ استقبال خوب بازار اروپا از طراحی جدید پژو درمدل 504 و حفظ پیوستگی در ساختار طراحی خارجی محصولات تولیدی پژو بود.

براورونه سابقه درخشانی در پینین‌فارینا داشت. او طراحی خودروهای مطرح بسیاری از جمله فراری دینو 206GT، فراری 400 سوپرآمریکا، فراری 250LM، آلفارومئو 6C، آلفا اسپایدر، پژو 504 و 604 و بسیاری دیگر از خودرهای نامی اروپایی بود. آلدو پس از بازنشستگی در سال 1988 به عنوان مشاور طراح در شرکت خودروسازی ایتالیایی استولا (Stola) و موسسه طراحی استودیوتورینو در بخش طراحی RUF RK اسپایدر به کار خود ادامه داد. این طراح نامی، دارنده عنوان عضویت کلوپ خودروهای استوریکو ایتالیانو و داوری دو دوره از نمایشگاه‌های مشهور کنکورس دی الگانس بود. براورونه در اکتبر 2020، تنها چند روز پس از فوت همسرش، مارتاریتا، در بیمارستان مولینت شهر تورین، در زادگاهش دیده ازجهان فرو بست. زندگی و سبک کاری این طراح پرآوازه در کتابی با عنوان «استایل و جزئیات: آثار آلدو براورونه» در سال 2019 در نمایشگاه کنکورس دی الگانس رونمایی شد.

حفظ همکاری پژو با کاروتزریا پینین‌فارینا در زیر سایه آلدو براورونه؛ برای محصولات تولیدی پژو اعتبار قابل توجهی به همراه داشت. مخصوصاً در آن دوران که تنها رقیب جدی پژو در کلاس سایز متوسط، مدل 21 شرکت رنو بود و سیتروئن عملاً محصول آماده‌ای برای رقابت در سبد تولید خود نداشت.

پژو با استفاده از جزئیات و بخش‌های از پیش طراحی شده مدل 204 و اعمال تغییرات جزئی بر بدنه آن مدل، 304 را با صرف حداقل هزینه و بهبودهای طراحی الهام گرفته از مدل 504 روانه بازار اروپا کرد. به لطف بهبودهایی که در فضای داخلی و طراحی نمای خارجی آن صورت گرفته بود، اروپایی‌ها از این نسخه نوظهور  استقبال کردند و پژو موفق شد در بازه تولید حدود 11 ساله آن تیراژی در حدود یک میلیون 180 هزار دستگاه از نسخه‌های مختلف عرضه کند تا بازار محصولات سایز موسط اروپایی را در سیطره خود درآورد.

نسخه کوپه این خودرو در فرمت چهار سرنشین 2+2 به تولید رسید اما داستان در مورد نسخه کوپه با سقف تاشونده یا کانورتیبل یا به قول اروپایی‌ها کابریولت (Cabriolet یا Cabrio/با تلفظ صحیح کبریو یا کبریوله) کاملاً متفاوت بود. نسخه کوپه کانورتیبل پژو 304 با مکانیزم سقف تاشونده دستی تنها در فرمت دو سرنشین به تولید رسید تا در زمینه خاص‌گرایی، برترین نسخه تولیدی از پژو 304 باشد. پژو بین سال‌های 1970 تا 1975 از این نسخه تنها کمتر از 19 هزار دستگاه به تولید رساند که در این میان فقط 836 دستگاه آن در نسخه فرمان راست ویژه بازار بریتانیا بود. با در نظر گرفتن تیراژ تولید قابل توجه این مدل در بازه تولید نزدیک به 11 سال، تیراژ تولید نسخه کوپه کبریوله (مخصوصاً نسخه سفارش بریتانیا) بسیار پایین است که در اوج‌گیری ارزش معنوی و مادی این خودرو تاثیر بسیار دارد.

با استفاده مستقیم از پلتفرم 204 و اشتراک بسیاری از قطعات ظاهری از جمله درها، سینی کف اتاق و حتی بسیاری از قطعات فنی از جمله موتور و سیستم تعلیق، هزینه‌های تولید پژو 304 بسیار پایین بود. اما نسخه کبریوله تغییرات جزئی به خود دید تا از سایر مدل‌های تولیدی دوران پیشی بگیرد.

شیشه‌ درهای جانبی اندکی کشیده‌ترشدند، اهرم دنده از روی فرمان به کنسول میانی منتقل شد تا در مقایسه با اهرم دنده فرمانی مدل 204 جلوه اسپرت‌تری داشته باشد، ساختار سقف در نسخه کوپه به منظور افزایش فضای سر سرنشینان عقب به صورت مستطیل طراحی شد که این سبک طراحی در نسخه کبریوله نیز به زیبایی پیاده شده است.

تمایز نسخه سدان پژو 304 با کوپه و کبریوله این خودرو درساختار بخش عقبی پلتفرم بود. نسخه سدان از صندوق کشیده‌تری بهره می‌برد که فضای حمل بار را برای سرنشینان ارتقا می‌داد، اما نسخه کوپه و کبریوله از صندوق کوتاه‌تری بهره می‌گرفتند که ضمن کوتاه‌تر ساختن طول کلی خودرو، جلوه اسپرت بیشتری به همراه داشتند.

نمای داخلی اما همان‌طور که از خودروسازی اقتصادی چون پژو انتظار می‌رفت، در راستای وابستگی به سیاست‌های وقت شرکت، بسیار مینیمال و ساده طراحی شده است و این خودروساز در زمینه کسب محبوبیت 304 تنها بر طراحی ایتالیایی نمای خارجی آن تکیه کرده بود. در عین حال استفاده از تریم دو رنگ نمای داخلی (همخوانی رنگی پوشش سقف با روکش صندلی‌ها و رودری‌ها)، اندکی ذهن بیننده‌ها را به سبک طراحی و رنگ‌پردازی نمای داخلی مرسدس‌بنز‌های دهه 1960 میلادی می‌کشاند.

استفاده پژو از دو نشانگر ساده دایره‌ای سرعت لحظه‌ای و دور موتور بر داشبرد ساده 304، شاید تمام چیزی باشد که یک راننده در پس فرمان دو شاخه سنتی‌اش از آن انتظار خواهد داشت.

با وجود زیبایی ظاهری پژو 304، این خودرو متاسفانه از پیشرانه 1.3 لیتری مشترک با 204 بهره می‌گیرد که در بهترین حالت تنها قادر به تولید 75 اسب‌بخار است. اما نباید از یاد ببریم که پیشرانه این خودرو تماماً ازجنس آلیاژ آلومینیوم ساخته شده و از جعبه‌دنده چهار سرعته دستی در ساختار دیفرانسیل جلو (گیربکس ترنس‌اکسل با سیستم روانکای مشترک با پیشرانه) بهره می‌گیرد که وزن نهایی در حدود 900 کیلوگرم دارد.

با این وجود شاید 75 اسب‌بخار به دیدگان بسیاری از علاقمندان امروزی صنعت خودرو به چشم نیاید اما باید در ذهن داشته باشید که پژو در مدل 304 از سیستم تعلیق کاملاً مستقل در هر دو محور و سیستم ترمز دیسکی در محور جلو بهره گرفت.

توان فنی پژو 304 در پایداری و قابلیت مانورپذیری و هندلینگ بسیار خوب این خودرو خلاصه می‌شود که در کنار خطوط زیبای بدنه آن توانست به عنوان یکی از زیباترین و توانمندترین خودروهای کلاس سایز متوسط اروپایی در دهه 1970 میلادی شناخته شود و گوی سبقت را به سادگی از رقبای دیگر خود برباید. شاید پژو 304 را بتوان به نوعی نسخه اقتصادی و فرانسوی محصولات آن دوران برند بریتانیایی لوتِس (Lotus/با تلفظ اشتباه لوتوس در ایران) خطاب کرد.

براساس گفته‌های تیمور ریشار، پژو 304 مورد بررسی «باما» تنها نسخه کبریوله سالم موجود از این مدل در ایران است که در پروسه‌ای دو ساله به صورت کاملاً حرفه‌ای از پایه بازسازی شده است.

باید در نظر داشته باشید که بازار محصولات اروپایی اقتصادی در دهه‌های 1960 و 1970 میلادی در ایران چندان درخشان و داغ نبود. ایران آن دوران پیشرفت و رشد اقتصادی را تجربه می‌کرد و به عنوان کشوری که در تولید نفت و گاز و انرژی‌های حیاتی در زمره برترین کشورهای جهان و در همکاری کامل با شرکت‌های خودرویی آمریکایی قرار داشت، علاقه‌ای به واردات خودروهای اقتصادی کم‌مصرف اروپایی نداشت. از این رو جای تعجب ندارد که محصولات وقت پژو در آن دوران در بازار ایران بسیار نادر و کمیاب باشند.

در پایان جا دارد تا از همکاری صمیمانه همیشگی و اخلاق دوست‌داشتنی تیمور ریشار و زحمات فراوان او در راستای بازسازی بسیاری از خودروهای دوست‌داشتنی و تاریخی موجود در کشور نهایت قدردانی را به عمل آوریم.

_{عکاس: پیام زمانی}