تویوتا پریوس موفق ترین خودرو هیبریدی دنیاست و مثال بی‌بدیلی از هوش و ذکاوت ژاپنی‌ها و نگرش خارق‌العاده مدیران و مهندسان آینده‌نگر تویوتا در اواخر دهه 90 میلادی به حساب می‌آید.
”اگر استفاده‌های شما عمدتاً درون‌شهری است، پریوس یک انتخاب ایده‌آل برایتان خواهد بود اما برای کسانی که مدام در سفر هستند قطعاً انتخاب‌های بهتری در بازار وجود دارد.“اما متاسفانه کشورمان شانس چندانی در بهره بردن از این خودرو پاک و انقلابی نداشته است و علیرغم گذشت حدود 20 سال از عرضه نسل اول پریوس، عملاً هیچ کدام از نسل‌های اول و دوم تویوتا پریوس به بازار ایران راه نیافتند و عرضه نسل سوم نیز فراگیر نشد. ارائه نسخه جدیدتر هم که تازه داشت در میان مردم جا می‌افتاد، ناگهان با قانون منع واردات خودرو روبرو گشت تا شهرهای آلوده کشور همچنان میزبان اکثریت خودروهای قدیمی و پر مصرف باقی بماند.
با این حال، چندی پیش فرصتی دست داد تا رانندگی با نسل چهارم این خودرو سبز، اقتصادی، عجیب و در کشورمان گران‌قیمت را در شرایط زندگی روزمره تجربه کنیم و آنچه مطالعه می‌کنید ماحصل همین تجربه است.
طراحی ظاهری تویوتا پریوس
در خصوص طراحی ظاهری تویوتا پریوس جدید شکی نیست که برخی از قوانین فیزیک و اصول آیرودینامیک دست و پای مهندسان تویوتا را بسته‌اند؛ برای مثال شیب بخش انتهایی سقف یا برش نسبتاً عمودی بخش عقب خودرو (در نمای جانبی) همگی از موارد اثبات شده‌ای برای بهبود ضریب مقاومت هوا محسوب می‌شوند. با این وجود نمی‌توان از طراحی خاص و عجیب و غریب چراغ‌ها گذشت که بی‌شک می‌توانست زیباتر این فرم فعلی ترسیم شود. در واقع طراحی پریوس جدید از نمای روبرو به شکلی است که گویا خودرو زیر آفتاب شدید در حال ذوب شدن است و تمامی قطعات شکل اولیه خود را از دست داده‌اند!
نمای پشت هم به دلیل فرم خاص چراغ‌ها و شیشه دوگانه کمی عجیب و غریب جلوه می‌کند؛ البته کاربرد شیشه دوم در واقع برای بهبود دید رو به عقب راننده است و از این نظر نمی‌توان به طراحان تویوتا خرده گرفت، اما در مجموع شکی نیست که امکان طراحی زیباتر این مدل وجود داشته، به خصوص که نمونه‌های دیگر تویوتا پریوس نظیر مدل پلاگین هیبرید (دارای کابل شارژ) اساساً چهره زیباتر و هماهنگ‌تری دارند.
البته باید گفت که علیرغم استفاده از این طراحی غیر معمول، هستند افرادی که از شکل و شمایل خاص و اصطلاحاً فضایی تویوتا پریوس جدید استقبال و آن را دوست داشتنی توصیف می‌کنند، اما واقعیت این است که از منظر اصول زیبایی‌شناسی و طراحی صنعتی، پریوس نسل چهارم از طراحی مناسبی بهره نمی‌برد و حتی در فهرست سال 2019 مجله AUTO GUIDE در جایگاه نخست رده‌بندی زشت ترین خودروها قرار گرفته است.
فضای داخلی تویوتا پریوس
در فضای داخلی نیز وضعیت در هماهنگی با نمای ظاهری خودرو است هرچند استفاده از قطعات تریم داخلی به رنگ روشن و سفید تا حد زیادی محیطی دلباز و مدرن را برای تویوتا پریوس ایجاد کرده اما همچنان عادت کردن به نبود مجموعه پشت آمپر در پشت فرمان سخت و عجیب به نظر می‌رسد.
با این حال فضاسازی کلی کابین بسیار خوب انجام شده و تقریباً هیچ نقطه ضعفی برای رفاه 4 سرنشین وجود ندارد. صندلی‌ها از نظر عمق، نرمی و ارتفاع شرایط مناسبی دارند و حتی علیرغم انحنای خاص بخش انتهایی سقف، فضای سر برای سرنشینان عقب نیز مناسب و کافی به نظر می‌رسد.
میزان نور وارد شده به کابین هم کاملاً کافی است و به لطف بزرگ بودن پنجره‌ها و حالت خاص سقف خودرو که منجر به ابعاد بزرگ شیشه‌های جلو و عقب شده است و فرم شناور مجموعه داشبورد، احساسی از مواجه بودن با یک خودرو فوق مدرن به سرنشینان منتقل می‌شود که گویی از آینده به دوران حال بازگشته است. البته طبیعتاً این احساس برای ایرانیان که سال‌هاست ناچار به تحمل کابین قدیمی خودروهای تولید داخل هستند، بیشتر به چشم می‌آید.
امکانات رفاهی و ایمنی تویوتا پریوس
در بخش امکانات هم اوضاع بر وفق مراد است و مدل فول آپشن پریوس با داشتن تجهیزاتی از قبیل نشانگر فشار باد تایرها، چراغ‌های هوشمند با تنظیم ارتفاع اتوماتیک، نمایشگر 7 اینچی لمسی، نمایشگر 4.2 اینچی صفحه کیلومتر، سنسورهای پیرامونی، دوربین دنده عقب، سیستم ورود و استارت بدون کلید، شارژر وایرلس، تهویه مطبوع خودکار، درب صندوق برقی، کروز کنترل هوشمند، فرمان برقی حساس به سرعت، هدآپ دیسپلی، امکان انتخاب 4 حالت برای رانندگی، سیستم بازیابی انرژی حاصل از ترمز و ... شما را راضی نگاه خواهد داشت.
در بحث ایمنی هم وجود امکاناتی نظیر ایربگ‌های جلو، جانبی و پرده‌ای به همراه ایربگ زانویی راننده، ترمزهای ضد قفل مجهز به توزیع الکترونیکی نیروی ترمز، ترمز کمکی، سیستم کنترل ایستایی در سربالایی و سرازیری، کنترل پایداری الکترونیکی، سامانه پیشگیری از تصادفات، رادار نقطه کور در کنار 5 ستاره موسسه Euro-NCAP جایی برای نگرانی باقی نمی‌گذارند.
مشخصات فنی تویوتا پریوس
تویوتا نسل اول پریوس را نه به عنوان یک خودرو عملکردی و سریع، بلکه در مقام یک خودرو شهری اقتصادی طراحی کرده بود و در همین راستا تمام مهندسی خودرو براساس دست‌یابی به حداقل مصرف سوخت و انرژی با کوچکترین و کم‌مصرف‌ترین پیشرانه بنزین‌سوز ممکن انجام شده بود.
حالا با گذشت چندین نسل و فروش بیشتر این خودرو در سرتاسر جهان به نظر می‌رسد که تویوتا همچنان در نسل چهارم به همان اصول اولیه پایبند مانده است و برخلاف دیگر خودروسازان که به شکل مداوم محصولات قدرتمندتری را عرضه می‌کنند، مشخصات فنی پریوس از نظر قدرت و گشتاور در محدوده‌ای نزدیک به مدل‌های قدیمی حفظ شده است.
ماحصل این نگرش آنکه به لطف چرخه سوخت اتکینسون (که در راستای مصرف کمتر سوخت به جای چرخه اوتو در موتورهای درون‌سوز هیبریدی تویوتا استفاده می‌شود) گشتاور دور پایین پیشرانه ناکافی است و توان و گشتاور خطی موتور الکتریکی تا حد زیادی صرف جبران این ضعف می‌شود.
با این حساب حاصل کار پیشرانه 1.8 لیتری بنزین‌سوز و موتور الکتریکی نهایتا 121 اسب‌بخار قدرت و 142 نیوتن‌متر گشتاور است که از طریق جعبه‌دنده E-CVT راهی چرخ‌های جلو می‌شود.
این درحالیست که در مقیاس‌های امروزی استخراج 150 الی 200 اسب‌بخار از پیشرانه‌های 1.8 لیتری هیبریدی کاملاً شدنی به نظر می‌رسد. البته میهمان امروز ما خودروی اسپرتی نیست و طبیعتاً خریدارانش نیز انتظار تحویل گرفتن قدرت شگفت‌انگیزی را ندارند، اما آنچه واضح است اینکه تویوتا پریوس در مواجه با مسیرهای ناهموار و پرشیب نمی‌تواند آنچنان که باید و شاید انتظار راننده را برآورده کند و همین مساله به افزایش مصرف سوخت آن در برخی مسیرها منجر می‌شود.
البته تویوتا با تاکید بر مصرف عمدتاً درون شهری این خودرو، میزان مصرف را در حدود 3.3 لیتر در یکصد کیلومتر اعلام می‌کند که به راستی عددی فوق‌العاده در مقایسه با سایر خودروهای هم سایز محسوب می‌شود و تقریباً می‌توان گفت که هیچ خودرو خانوادگی غیر هیبریدی نمی‌تواند از حیث مصرف سوخت با تویوتا پریوس رقابت کند.
از طرف دیگر مهندسی شاسی خودرو نیز نسبت به نسل‌های گذشته بهبود یافته که نتیجه آن به سواری نرم و هندلینگ خوب این خودرو خانوادگی دوست‌دار محیط زیست منتهی شده است. شتاب‌گیری رسمی به گفته تویوتا ظرف مدت 10.6 ثانیه انجام می‌شود که البته این عدد مربوط به شرایط استاندارد از نظر کیفیت بنزین و ارتفاع از سطح دریاست و امکان دست‌یابی به آن در شرایط تهران وجود ندارد.
همین‌طور افزایش ظرفیت باتری‌های خودرو موجب شده تا پیمایش تماماً برقی در مسافت‌های کوتاه ممکن شود و از این رو می‌توان گفت که تویوتا پریوس برای استفاده‌های درون شهری کوتاه (برای مثال خرید روزمره با خودرو) می‌تواند در نقش یک خودرو تماماً برقی و با آلودگی صفر (البته تا زمان شارژ باتری‌ها) ظاهر شود.
تجربه رانندگی با تویوتا پریوس
پس از نشستن پشت فرمان تویوتا پریوس، شاید چند دقیقه‌ای طول بکشد تا به طراحی متفاوت داشبورد عادت کنید، اما ارگونومی در بالاترین سطح ممکن رعایت شده و مشکل خاصی از نظر جانمایی ادوات مختلف وجود ندارد؛ البته با توجه به فرم کلی بدنه، تسلط پیدا کردن بر ابعاد خودرو چندان ساده نیست و به خصوص برای افرادی که به طور کلی با پارک کردن خودرو مشکل دارند، شیب زیاد کاپوت می‌تواند مساله‌ساز باشد، اما به لطف نصب شیشه خاص عمودی روی در صندوق، دید رو به عقب از بسیاری خودروها بهتر است و طبیعتاً وجود سیستم‌های کمک رانندگی نیز مزید علت می‌شود که دنده عقب رفتن با این ماشین فضایی، چندان سخت نباشد. فرمان مانند بسیاری دیگر از مدل‌های تویوتا، عملکردی نسبتاً نرم و خنثی دارد و پدال ترمز نیز درست مانند سایر خودروهای هیبریدی، احساسی متفاوت با خودروهای معمولی را به راننده منتقل می‌کند.
این حس در واقع از عملکرد خاص ترمز و مکانیزم ژنراتوری بازیابی انرژی جنبشی ناشی می‌شود. در واقع ترمز خودرو به گونه‌ای عمل می‌کند که قبل از درگیر شدن لنت‌های ترمز با دیسک و ترمزگیری به شیوه خودروهای معمول، ژنراتور وارد مدار می‌شود و با تبدیل انرژی جنبشی به برق، سرعت حرکت خودرو را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید که در صورت قرار دادن دسته دنده در وضعیت B (که به BRAKE) اشاره دارد، می‌توانید در سرعت‌های کم و ترافیک روان، تنها با فشردن پدال گاز رانندگی کنید و به محض برداشتن پا از روی پدال گاز، ژنراتور وارد مدار شده و سرعت خودرو را می‌گیرد.
از این رو می‌توان گفت که تویوتا پریوس واقعاً خودروی ایده‌آلی برای رانندگی در شرایط ترافیکی و شهرهای شلوغ است، به خصوص که پیشرانه درون‌سوز در مواجهه با ترافیک سنگین از مدار خارج می‌شود و در صورت داشتن شارژ کافی در باتری‌ها به کلی خاموش می‌شود و می‌توانید از مزایای رانندگی با یک خودرو کاملاً برقی برخوردار شوید؛ اما در نقطه مقابل باید تاکید کرد که تویوتا پریوس به عنوان یک خودرو برون شهری، عملکرد چندان درخشانی ندارد؛ چراکه توان موتور و ظرفیت باتری‌ها اندک است و در صورت اقدام به استفاده خانوادگی در جاده‌های کوهستانی، پریوس به ناگاه به یک خودرو کم‌توان معمولی تبدیل می‌شود که برای شتاب‌گیری نیازمند فشار بیش از حد است. این شرایط با ذات اقتصادی تویوتا پریوس تضاد دارد و منجر به دو رقمی شدن مصرف سوخت می‌شود.
در این شرایط و در هوای گرم زمان آزمایش، حتی مصرف سوخت تا چندین برابر عدد ایده‌آل اعلامی تویوتا افزایش پیدا کرد؛ بنابراین باید گفت که پریوس نه تنها در مسافرت خانوادگی مزیتی نسبت به سایر خودروهای موجود در بازار ندارد، بلکه حتی می‌تواند ضعیف‌تر و پر مصرف‌تر از آن‌ها نیز ظاهر شود. پس اگر استفاده‌های شما عمدتاً درون‌شهری است، پریوس یک انتخاب ایده‌آل برایتان خواهد بود اما برای کسانی که مدام در سفر هستند قطعاً انتخاب‌های بهتری در بازار وجود دارد؛ به‌خصوص که در صورت خرابی در جاده‌ها «که البته از یک تویوتا بعید است» شاید مجبور شوید این خودروی پیچیده را برای تعمیر به پایتخت برسانید.
قیمت و شرایط بازار تویوتا پریوس
خودروهای تویوتا ذاتاً بسیار کم‌استهلاک مهندسی می‌شوند اما در میان تمام سبد محصولات تویوتا، می‌توان گفت که پریوس در رده کم استهلاک‌ترین‌ها جای می‌گیرد، به شکلی که نسخه‌های قبلی که به عنوان تاکسی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند، به راحتی کارکردی بیش از یک میلیون کیلومتر را تجربه می‌کنند و بدون مشکل به حیات خود ادامه می‌دهند؛ اما در شرایط ایران، هزینههای نگهداری از یک خودرو هیبریدی به هیچ عنوان کم نیست و سرویس‌های مخصوص این خودروها نیز عملاً تنها در تهران ارائه می‌شود. از این رو در شرایط تحریم، بسیاری از مالکین و خریداران پریوس از کیفیت سرویس‌دهی و خدمات پس از فروش به خودرو خود رضایت چندانی ندارند و معمولاً نسبت به هزینههای زیاد سرویس‌های نمایندگی گلایه می‌کنند. هرچند با افزایش قیمت بنزین بخشی از این هزینه‌ها با مصرف سوخت کمتر تویوتا پریوس جبران خواهد شد.
جدول مشخصات فنی و آپشن‌های تویوتا پریوس
بنابراین خریداران این خودرو باید در گام نخست به این پرسش پاسخ دهند که صرفه‍‌جویی در مصرف سوخت و حفظ محیط زیست برای ایشان اولویت دارد یا مسائل فنی، هزینههای نگهداری و امثال این موارد؟ در واقع برای دوستداران دوآتشه محیط زیست و علاقمندان به فناوری‌های روز، تویوتا پریوس در بازه قیمتی یک میلیارد تومان می‌تواند انتخاب مناسبی باشد، اما اگر اولویت شما لذت از رانندگی و استفاده‌های برون شهری باشد سدان‌هایی مثل کیا سراتو یا هیوندای النترا و ... می‌توانند جایگزین این انتخاب شوند.
عکاس: عرفان اسلام‌پناه
نویسنده : امین امیری‌فر
منبع : باما
