نام ایرانی کامیون‌ ها (القاب ماشین سنگین)

از قدیم رسم بر این بود که برای برخی از خودروها در بازار کشورمان و بین مردم، نام‌های عامیانه و کوچه و بازاری انتخاب می‌شد. این رویه که هنوز هم رایج است، هم برای خودروهای سبک دیده می‌شود و هم برای خودروهای سنگین و تجاری. به همین خاطر می‌توان در بین خودروهای تجاری که در کشورمان حضور پیدا کرده‌اند، نام‌های مختلفی را دید که روزگاری روی آنها گذاشته شده است و هنوز هم در بین مردم به این نام‌ها شناخته می‌شوند.

شرکت زامیاد در دهه 70 شمسی، پس از موفقیت کامیون‌های ولوو N12 و N10، اقدام به تولید کامیون‌های ولوو سری NL کرد که این کامیون‌ها به سرعت با نسل جدیدشان یعنی ولووهای NH جایگزین شدند.

این ولوو به خاطر قدرت پیشرانه 12 لیتریش که به 420 اسب بخار می‌رسد، با وجود وزن بالا، از شتاب و سرعت زیادی برخوردار است که به همین دلیل، در کنار دماغه‌ای تیز، به آن لقب ولوو موشکی داده‌اند.

سری N ولوو از ابتدا موردعلاقه ایرانیان بود و ولوو N88 اولین کامیونی بود که از این سری به کشورمان وارد شد.

نام ولوو سوسماری برای این کامیون، به خاطر دماغه بزرگ آن است که شبیه سر سوسمار به جلو کشیده شده است. رنگ اکثر این کامیون که نسخه کشنده آن نیز در جاده‌ها حضور دارد، رنگ قرمز آلبالویی است.

ولوو N10 و N12 در کنار F12 یکی از محبوب‌ترین کامیون‌های ولوو در کشور است که سرعت زیاد و قدرت کشش بالای آن دلیلی بر این علاقه از سمت دوستداران ماشین‌های سنگین است.

ولوو زرد هرچند که در ابتدا با رنگ‌های متنوعی تولید می‌شد؛ اما رنگ زرد آن بازار را قبضه کرده بود که هنوز هم این رنگ در کنار تعداد بسیار محدودی رنگ سبز یشمی شبیه به نمونه‌های F12 شرکت نفتی و سفید و قرمز، در جاده‌های کشورمان خصوصاً در مناطق شمالی ایران فراوان دیده می‌شود.

سری F در بین محصولات ولوو یکی از پرطرف‌دارترین‌هاست که از سال 1363 در شرکت ایران کاوه روی خط تولید رفت شد و سریعاً به خاطر بهره‌مندی از قدرت بالا، استهلاک کم، سرعت زیاد، امکانات خوب، اتاق جادار و زیبا، توانست رقبای خود را از میدان خارج کند. ابتدا سری F دارای چهار چراغ گرد در جلو بود که در نسخه‌های بعدی و فیس لیفت جزئی آن‌ها، چراغ‌ها به مستطیلی تغییر کردند.

این ولوو هر چند که با مدل‌ها و نام‌های مختلفی مثل نمایشگاهی، استرالیایی، توربو، اینتر کولر و... در کشورمان شناخته می‌شود و هر کدام از آن‌ها دارای تفاوت‌هایی در ظاهر و پیشرانه‌ها با هم هستند،  اما محبوب‌ترین مدل آن مربوط به اواخر تولیدش در ایران است که به خاطر جلوپنجره تمام سفید آن و کمی تغییرات در جهت زیباسازی به آن لقب سینه سفید دادند. قبل از این خودرو نیز، F12 سینه سیاه به دست مشتریان می‌رسد که جلوپنجره‌ای مشکی داشت.

از سال 1380 شمسی، نسل جدید کشنده‌های ولوو با نام FH در جاده‌های کشورمان حاضر شد. چراغ‌ها شبیه به ولوو F12 بودند. در نسل دوم آن، چراغ‌های ایستاده ذوزنقه‌ای، جایگزین چراغ‌های مستطیلی کوچک نسل قبلی شده بود.

نام FH چراغ خرگوشی هم از آن نام‌هایی است که برخی راننده‌ها به این خودرو نسبت داده‌اند و ولوو FH نسل دوم و سوم را به این اسم می‌خوانند اما چندان رابطه‌ای بین شکل چراغ و نام آن دیده نمی‌شود.

هر چند که سری NG بنز در کشورمان کم دیده می‌شود؛ اما در کنار نسخه بسیار خاص و قلدر این کامیون که کشنده بنز 3850 است، نمونه‌های شش سیلندر و هشت سیلندر آن را نیز می‌توان گاهی مواقع دید.

در این بین مدل‌های 8 سیلندر مثل 2635 و 2638، به خاطر داشتن دو توربو شارژر به جفت سوپر معروف شدند و دیگری کشنده پر قدرت 3850 است که به خاطر داشتن ده سیلندر، به همین نام نیز شناخته می‌شود. البته بسیاری از عاشقان این کشنده غول پیکر نیز آن را تیتان می‌نامند که در واقع همه آن‌ها تیتان نیستند و بسیاری از آن‌ها، 3850 معمولی یا به عبارتی فابریک هستند ضمن اینکه تعداد کمی نیز از مدل‌های 12 سیلندر از این سری نیز در کشورمان وجود دارد.

نام کله نارنجی برای مدل‌های دماغ‌دار بنز چندان شایع نیست؛ اما بسیاری از طرف‌داران و راننده‌ها این بنز را که نزدیک به 40 سال است در کشورمان حضور دارد، به خاطر رنگ غالب آن که از قدیم اکثرا نارنجی بودند، به این نام می‌خوانند و هنوز هم همین رنگ، رنگ تولیدی ایرانخودرودیزل برای این اتاق قدیمی، اما همچنان پر طرفدار است.

کمپانی مایلر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان باری و کمپرسی‌های اروپاست که دارای قدمتی بیش از عمر اتومبیل است و حتی در دورانی که هنوز خودرو اختراع نشده بوده است، به ساخت باری و اتاق برای گاری‌ها مشغول بود.

در گذشته کامیون‌های 2628 بنز که عمدتاً با باری‌های سبزرنگ و اتاق‌های قرمز و نارنجی با کمپرسی‌های ساخت مایلر به کشورمان راه پیدا کردند. این کامیون‌های پر قدرت و کم استهلاک به خاطر باری آن‌ها در کشورمان به نام مایلر شناخته می‌شوند. اما در سال‌های بعد، شرکت خاور که تعدادی از قطعات مایلر در انبارهایش موجود بود، کشنده‌های بنز دماغ‌دار را با ترکیب این وسایل راهی بازار کرد که به خاطر استفاده از این قطعات در دیفرانسیل و شاسی، به زیر مایلر معروف شدند.

در سال‌های گذشته سریالی از صداوسیما در روزهای عید پخش می‌شد که نقش اول خودرویی آن یک کامیون DAF تورپدو دماغ‌دار بود.

این کامیون تا قبل از نمایش این سریال، اصلاً رنگ و بویی در بین طرف‌داران نداشت. اما با پخش این برنامه در روزهای عید که در سال‌های بعد نیز قسمت‌های بعدی آن با نام خوش‌غیرت ساخته شد، باعث شد تا همه مردم به این DAF، نام خوش‌رکاب را بدهند و مالکان با ذوقی پیدا شدند که سعی در بازسازی کامیون‌های DAF خود کردند.

این کامیون در سال‌های دهه 40 شمسی در کشورمان حضور داشت و از ساخته‌های بریتیش لیلاند است که نمونه‌هایی از آن‌ها در کشورمان نیز حتی مونتاژ هم شد.

از این کامیون در سال‌های جنگ نیز استفاده شده است که چون در برخی مدل‌های اولیه آن فاقد فرمان هیدرولیک بود، رانندگی با آن سخت بوده است. از طرفی چون تا حدودی این کامیون از جلو شبیه به سگ‌های بولداگ بود و در روی کاپوت آن نیز نماد سگ‌های بولداگ کامیون‌های ماک نصب می‌شد، به آن لیلاند سگی می‌گفتند که البته رانندگی سخت نمونه‌های فاقد فرمان هیدرولیک آن نیز در این نام‌گذاری بی‌اثر نبود.

کامیون‌های دانگ فنگ از جمله اولین کامیون‌های چینی وارد شده به کشورمان بودند که در سری T300 و D300 شکل ظاهری مشابه  نیسان دیزل‌های قدیمی داشتند.

خرابی‌های متعدد، قدرت کشش کم به خاطر موتور ضعیف، اتاق ناراحت و از همه مهم‌تر کیفیت پایین این کامیون‌ها باعث شد تا به سرعت نام دنگ و فنگ که به معنی دردسر است، جای دانگ فنگ را در بین راننده‌ها و طرف‌داران خودرو ها سنگین بگیرد.

این ماک که نام اصلی آن B85 است، به خاطر شباهت ظاهریش از نظر درب موتور به ولوو سوسماری، گاهی به آن ماک سوسماری هم می‌گویند.

این ماک متعلق به دهه 40 و اوایل دهه 50 میلادی هستند که به عنوان اولین ماک‌های وارد شده به طور رسمی به ایران شناخته می‌شوند. بعدها مدل‌هایی از این کامیون که دارای شاسی، پوسته دیفرانسیل و  محورها به رنگ قرمز بودند، به زیر قرمز معروف شدند.

معروف‌ترین مدل ماک در کشورمان همین مدل بیست دنده است. یعنی سری R600 که در بدو ورودش به خاک ایران و بعدها مونتاژ در ایران کاوه، توانست در قدرت و استحکام گوی سبقت را از رقبایش برباید.

این ماک که از دو اهرم دنده برای دنده کشی بهره می‌برد، در مجموع با ترکیب دنده‌هایش به 20 دنده می‌رسید که به همین دلیل به این نام معروف شد. ماک سری R نه تنها در کشورمان بلکه در همه جای دنیا یکی از شناخته‌شده‌ترین ماک‌هاست.

گونه‌ای خاص از سری R600 است که کابین آن به سمت راننده تمایل دارد و در وسط شاسی نصب نشده است. به همین خاطر به آن سکته‌ای می‌گویند.

البته سنت اتاق‌های متمایل به یک طرف در برهه‌ای از زمان در تولیدات آمریکایی‌ها دیده می‌شد که برای استفاده‌های خاصی مثل جرثقیل‌ها از آن‌ها استفاده می‌شد.

کلاً در کشورمان به هر اتاق و کابین گرد و محدبی که وارد بازار شود، صفت تخم‌مرغی می‌دهند؛ مثل کاپریس تخم‌مرغی و یا ماک تخم‌مرغی.

کمپانی ماک در سال 1953 اقدام به معرفی سری B نمود که در سال 1956 وارد ایران شد. این اتاق که باید آن را پدر سری R دانست از فضایی کم برخوردار بود که نبود جای خواب برای آن یک ضعف محسوب می‌شد.

پس از واردات ماک‌های مترو، گونه‌های دماغ‌دار ماک نیز برای راننده‌هایی که عاشق رانندگی با کامیون‌های دماغ‌دار بودند، وارد کشور شد. این کامیون‌ها که عمدتاً قرمزرنگ هستند از یک‌جهت بسیار در چشم بودند و باعث جلب نظر می‌شدند و این به خاطر اتاق‌خواب آن‌ها بود که از پهنای بیشتری نسبت به اتاق برخوردار بود و نمایی نزدیک به کشنده‌های خالص آمریکایی داشت.

این کشنده‌ها که از طریق دبی به کشور وارد شده بودند و هنوز هم ابهت خاص خود را حفظ کرده‌اند، از پیشرانه‌ای به قدرت 350 اسب بخار سود می‌برند.

اما در سال 1990 تعداد کمی ماک بی‌دماغ با 4 چراغ مستطیلی و قدبلند و ظاهر زیبا، از کانادا وارد بازار ایران شدند که با داشتن پیشرانه‌های 360 اسبی با جعبه‌دنده‌های ۹سرعته فولر و فنربندی نرم، بسیار مورد استقبال قرار گرفتند.

گفته می‌شود که چون مترو تهران نیز از این ماک‌ها برای خود خریداری کرده بود، به نام ماک مترو معروف شده‌اند. نام اصلی این کشنده ماک Ultra Liner است که هنوز هم زیبایی و ابهت آن نگاه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.

بعد از حضور موفق ایویکو توربو استار که در کشورمان به 330 معروف است، نسل جدید آن با نام اصلی یوروتک که از گونه 440E37 بود، به نام کد خود یعنی 440 معروف شد.

این کامیون با قدرت 370 اسب بخاریش از قدرت کشش بسیار بالایی به خاطر دیفرانسیل و قوای محرکه قویش برخوردار است. البته فیس لیفت این سری نیز به نام 720 معروف است که نام اصلی آن، ایویکو یوروتراکر است.

این نامی است که کم‌وبیش برای هوو، این محصول پر حاشیه شنیده می‌شود که به خاطر خرابی‌های ناگهانی و بدون پیش‌بینی آن است. یهو یا یک هو به معنی یک آن و در لحظه است که در ادبیات عامیانه استفاده می‌شود.

در میانه‌های دهه شصت شمسی و در حالی که ولوو F12 برای خود در بازار حکمرانی می‌کرد، اسکانیا سری 2 نیز وارد بازار کشورمان شد.

رنگ عمده کشنده‌های وارد شده، قرمز مایل به نارنجی با نوارهای زرد، سفید، قرمز و نارنجی بود که حالت یک سرخ‌پوست را تداعی می‌کرد و به همین خاطر نیز به اسکانیا سرخ‌پوستی معروف شد.

شعار اسکانیا در دنیا، سلطان جاده‌هاست و نه تنها در کشورمان بلکه در تمام دنیا، اسکانیا را به نام سطلان جاده‌ها می‌شناسند.

از خاص‌ترین کشنده‌های آمریکایی موجود در کشورمان، اینترنشنال‌های سری 9600 و 9700 و 9800 هستند که به خاطر داشتن اتاقی از جنس آلومینیوم که بسیاری از قسمت‌های آن با پرچ به هم جفت شده‌اند، به اینترناش اتاق پرچی یا اتاق آلومینیومی شناخته می‌شود. البته خود نام اینترنشنال نیز در کشورمان به صورت انترناش گفته می‌شود.

در دوره‌ای که مرسدس‌بنزهای 2628 معروف به مایلر با رنگ سبز برای شرکت پالایش و پخش وارد شدند، به صورت فابریک دارای تریلرهای تانکر ساخت کمپانی اشمیتز آلمان بودند. به همین خاطر به این کشنده‌های سبزرنگ، بنز اشمیتز نیز گفته می‌شود.

البته نیز تجهیزات باربری زیادی از برند اشمیتز در ارتش کشورمان نیز وجود دارد که به همین خاطر به یک سری 911 دو دیفرانسیل که باری‌های اشمیتز روی آنها نصب بود هم به این نام شناخته می‌شوند.

سری اول بنزهای دماغ‌دار وارد شده به کشورمان، دارای یک اتاق گرد و محدب هستند که به همین خاطر در بین اهالی این صنعت به نام بنز مونتاژ خارج شناخته می‌شوند. 

از کمیاب‌ترین محصولات تجاری آمریکایی موجود در ایران، کشنده‌های CCC هستند که توسط واردکننده و در دو مدل دماغ‌دار و بی‌دماغ و به نام نهنگ وارد کشورمان شدند.

البته این کشنده‌ها که سرعت بالایی نیز دارند، از سوی راننده‌ها نیز به نام نهنگ جاده شناخته می‌شوند که علت آن، ترکیب نام آن و سرعت بالای آنهاست.