زمانی بود که چین برای ما به عنوان تولیدکننده کالاهای مصرفی مختلفی مطرح بود. با این حال کمتر پیش آمده بود که برندی متعلق به این کشور بتواند در بازار ایران فعالیتی جدی داشته باشد. این روزها اما چین به بخش‌های متعددی از بازار ایران رسیده و توانسته جایگاه محکمی برای خود دست و پا کند. در این بین باید به بازار خودرو اشاره کرد که کمتر کسی انتظارش را داشت که چینی‌ها بتوانند بخش قابل توجهی از آن را تصاحب کنند. با وجود ورود خودروهای متعدد چینی با برندهای گوناگون، برخی توانسته‌اند تغییراتی اساسی در ذهنیت ما نسبت به این محصولات ایجاد کنند.

اولین حضور چینی‌ ها در ایران به ابتدای دهه هشتاد شمسی بازمی‌گردد. هنگامی که خبر تولید و یا واردات خودرویی چینی با قیمتی کمتر از 3 میلیون تومان برای مدتی به تیتر داغ رسانه‌ها بدل شد. با این حال اولین بار شرکت جیلی با مدل CD در نمایشکاه بین‌المللی خودروی تهران حاضر شد تا چین بازخورد بازدیدکنندگان ایرانی را محک بزند.

شرکت مدیران خودرو برای اولین بار محصولی چینی را به بازار ایران عرضه کرد که تولید آن را باید اولین تولید انبوه موفق یک محصول چینی در ایران دانست. خودرو چری QQ با نام MVM 110 در حالی به بازار ایران عرضه شد که جای خالی محصولی در ابعاد کوچک و با امکانات قابل رقابت با پراید احساس می‌شد. در آن زمان دوو ماتیز نیز به عنوان تنها خودروی شهری واقعی، بازار ایران را ترک گفته بود.

در دهه هشتاد بالاخره واردات خودرو آزاد شد و در این بین شرکت دوباره زاده شده ام جی، این بار با هویت دوگانه انگلیسی-چینی وارد ایران شد. مدل 550 اولین محصول وارد شده ام جی به ایران بود که توانست نظر مثبت بسیاری را به خود جلب کند، هرچند انتقاداتی نیز به کیفیت آن وارد شد.

پس از موفقیت MVM، چند برند چینی دیگر نیز به ایران آمدن اما این لیفان بود که توانست جایگاه محصولات متوسط خانوادگی چینی را در بازار ایران تثبیت کند. لیفان 520 با آن که از برخی جهات پایین‌تر از رقبا بود، اما با توجه به قیمت مناسب و تنوع و امکانات، به گزینه‌ای پرطرفدار بدل شد.

دومین مدل موفق چری در ایران، X33 یا همان تیگو بود که به عنوان اولین شاسی بلند چینی، به طور رسمی به ایران آمد. در ابتدا بسیاری نسبت به توانایی‌های این خودرو تردید داشتند، اما به لطف قیمت مناسب و رواج دیدگاه شهری بودن کراس‌اورهای کوچک، تیگو یا همان X33 موفق شد.

جیلی پس از معرفی چینی‌ ها به ایران، مدتی غایب بود تا آن که با برند امگرند به طور جدی به ایران آمد. جیلران توانست به بازاریابی مناسب، نیم نگاهی به بازار خودروهای نیمه لوکس و متوسط داشته باشد و امگرند 7 را در غالب یک سدان راحت و پرآپشن، در رده قیمتی نزدیک به خودروهای کره‌ ای عرضه کند.

گروه خودروسازی بهمن پس از مدت زیادی همکاری با مزدا، به سراغ شریکی مطرح اما چینی یعنی فاو رفت و برند بسترن را به ایران آورد. مدل B50F بهره‌مند از پلتفرم مزدا 6 و متعلقات فنی مشترک با محصولاتی مطرح، توانست به خودرویی محبوب بدل شود.

در اوج دوران سختی اوایل دهه نود شمسی بود که پارس خودرو و سایپا به سراغ شرکای چینی رفتند. برلیانس به عنوان شریک تجاری ب ام و، با این دو قرارداد همکاری امضا کرد و چند مدل از این برند به ایران آمد که در این بین سری 320/330 با کابین جادار و سواری راحت و انبوهی از امکانات، موفق ظاهر شد.

کرمان خودرو که سابقه همکاری با چند برند چینی را داشت، به سراغ JAC رفت و توانست با دو مدل J5 و S5 بسیار موفق ظاهر شود. جک S5 اما به لطف پیشرانه توربو و ظاهر مدرنش، به بخش‌هایی از بازار رسید که در آن مشتریان هنوز به قابلیت‌های خودروهای چینی تردید داشتند و توانست نظر مثبت بسیاری از آن‌ها را جلب کند.

ایران خودرو با چند برند چینی همکاری کرده بود تا این که به سراغ شریک تجاری چینی و یار قدیمی خود یعنی دانگ فنگ رفت. بدین ترتیب یکی از پلتفرم‌های پژو در قالب محصولی چینی به ایران آمد که حاصل آن مدل H30 بود، خودرویی که توانسته فروش خوبی را تجربه کند.

با ایجاد محدودیت‌های جدی در بازار خودرو و قطع واردات و وضعیتی که برای خودروهای لوکس ایجاد شده، برند چری که مدت‌هاست در ایران حضوری موفق دارد، با مدل تیگو 7 به نحوی نماینده اصلی بازار خودروهای لوکس شاسی بلند شده و در این رده ساختارشکنی کرده است.

در کش و قوس‌هایی که در سال 1397 در بازار خودرو و این صنعت رخ داده، هاوال به عنوان شریک چینی جدید گروه بهمن، به نحوی با مدل H2 امید را در بازار کراس‌اورهای متوسط زنده نگه داشته است. شرایط در آینده به حضور و موفقیت بسیاری از محصولات این چنینی بستگی دارد.