منتظر خودروهای لادا باشیم؟

دوباره با بازگشت تحریم‌ها مساله همکاری روس‌ها و حضور آن‌ها در بازار خودروی کشورمان مطرح شده است. روس‌ها می‌گویند با مقامات ایرانی درباره عرضه محصولات برند لادا (Lada) مذاکراتی کرده‌اند. این تمام چیزی است که به صورت رسمی در این زمینه منتشر شده است. به نظر می‌رسد که خودروسازان روسیه آخرین گزینه‌های باقی‌مانده برای فعالیت در صنعت خودروی کشور هستند. خروج پژو، سیتروئن و رنو مشکلات عمیقی را برای خودروسازان بزرگ به وجود آورد. با این‌که تصور می‌شد که چینی‌ها تحت تاثیر فشارهای غربی قرار نمی‌گیرند اما این اواخر حرف و حدیث‌های مبنی بر خروج یا کاهش فعالیت آن‌ها نیز به گوش می‌رسد.

”سیگنال‌هایی که شرکت‌های خودروساز چینی مخابره می‌کنند اصلاً امیدوارکننده نیست. شاید به همین خاطر باشد که روسیه به‌عنوان آخرین گزینه شراکت در ایران شناخته می‌شود.“آمار این‌طور نشان می‌دهد که چری موفق‌ترین برند چینی بازار ایران است. این شرکت در دی ‌ماه امسال هیچ محصولی مونتاژ نکرده است. صفر دستگاه تولید در کارنامه برند جیلی و لیفان هم دیده می‌شود. اوضاع بی ‌وای‌ دی با تولید تنها 25 دستگاه خودرو در دی‌ماه و مساعد نیست. این شرکت ماه‌هاست که طرح پیش‌فروشی را ارائه نداده است. جک با اینکه چیزی حدود 2000 دستگاه خودرو در این ماه تولید کرده ولی آمارها حکایت از کاهش تولید داشته است. خبرهای مبنی بر خروج برندهای دانگ ‌فنگ، ام‌ جی و برلیانس جدی‌تر از قبل مطرح می‌شود. در این بین تنها نمودار فاو مثبت بوده است ولی شرکت سازنده آن یعنی گروه بهمن زیر تحریم است.

سیگنال‌هایی که شرکت‌های خودروساز چینی مخابره می‌کنند اصلاً امیدوارکننده نیست. ممنوعیت واردات، کاهش تولید، افزایش قیمت خودرو و این اواخر هم بحث عدم توانایی در انجام تعهدات بازار خودرو را به سمت و سویی عجیب برده است. شاید به همین خاطر باشد که روسیه به‌عنوان آخرین گزینه شراکت در ایران شناخته می‌شود. اینطور به نظر می‌آید که جهت‌گیری‌های سیاسی دو کشور بتوانند راه‌گشای این معضل باشد.

لادا؛ مدرنیته بر پایه کمونیست

احتمالاً باید او را معروف‌ترین محصول خودروسازی روسیه بدانیم. خودرویی که اساس فنی و مهندسی آن در همکاری با فیات ایتالیا معنا پیدا می‌کند. آن روزها AvtoVAZ‌ به‌عنوان پولدارترین خودروساز این کشور شناخته می‌شد و به همین دلیل تلاش‌هایی را برای ساخت و توسعه یک خودروی شهری آغاز کرده بود. به کمک فیات و برنده زیرمجموعه VAZ، مدل واز 2101 تولید شد که موفقیت مطلوبی در بازار بومی روسیه کسب کرد. حالا پروژه بعدی روس‌ها صادرات آن بود.

آوتواز قصد نداشت که برند واز را برای مشتریان خارجی ارائه بدهد. به همین دلیل با یک ریبجینگ و حفظ اصول اولیه، برندی به اسم Zhiguli (درست خواندید ژیگولی!) را برای پوشش واز 2101 انتخاب کرد. ولی تلفظ ژیگولی برای خارجی‌ها چندان آسان نبود. سرانجام در 1973 بود که Lada به صورت رسمی متولد شد. این کلمه برگرفته از کشتی وایکینگ‌ها (به روسی Ladya) انتخاب شده بود.

لادا در اوج تفکرات کمونیستی شوروی سابق متولد شد ولی اکنون تبدیل به یکی از نمادهای مدرن روسیه شده است. شاسی‌بلند سایز کوچک نیوا شهرتی جهانی پیدا کرده است. آوتواز مالک اصلی برند لادا سال 2016 به کلی به تملک برند رنو درآمد. این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در روسیه است.

از روس‌تک تا لادا

اصل داستان از این قرار است که ویکتور نیکلایویچ کلادوف یکی از مدیران ارشد شرکت «روس‌تک» طی نمایشگاه هوایی Aero India‌ که اخیراً در هندوستان برگزار شد، به خبرنگاران گفته بود که شرکت آوتواز «در حال مذاکره» با مقامات ایرانی مذاکراتی درباره تولید و عرضه برند لادا است. نکته جالب اینجاست که لادا یکی از زیرمجموعه‌های Avtovaz است. حقیقت اینجاست که هرگاه قرار است یکی از شرکت‌های روسی با کشورهای دیگر وارد همکاری شود، روس‌تک وارد میدان می‌شود.

دی ماه 94 همین کلادوف و همین شرکت روس‌تک درباره عرضه 100 فروند سوپرجت سوخو نیز اظهار نظر کرده بود. روس‌تک یک شرکت دولتی روسی است و نه‌تنها در زمینه صنایع بلکه در زمینه پزشکی و فناوری اطلاعات نیز به شرکت‌های کشورش راه و چاه نشان می‌دهد. در بحث تحویل موشک‌های S300 و ساخت نیروگاه نیز همیشه شرکت روس‌تک است که به‌عنوان نماینده روسیه صحبت می‌کند. بنابراین اگر این مجموعه درباره تولید و عرضه لادا به نمایندگی از آوتواز سخن به میان می‌آورد احتمالاً ماجرا جدی‌تر از گذشته است.

تجربه‌های قبلی

اولین‌باری که زمزمه ورود لادا به ایران را شنیدیم به سال 92 بازمی‌گردد. زمانی که اسم عجیب شرکت «راهبر خودرو شار ویژن» به‌عنوان بانی اصلی واردات به گوش رسید. حتی چند دستگاه گرانتا نیز وارد شد ولی دیگر خبری از عرضه نشد. مهرماه سال 96 وقتی شایعاتی مبنی بر خداحافظی با تندر 90 مطرح شد، خبرگزاری اسپوتینگ اشاره به عرضه لادا در ایران کرد که البته این ماجرا راه به جایی نبرد.

محصولات احتمالی

همانطور که گفته شد، همکاری رسمی ایران و لادا در حد مذاکرات اولیه مطرح می‌شود. هنوز نمی‌دانیم که طرف ایرانی کدام شرکت است و شرایط قراداد به چه صورت؛ اما کارشناسان بر این باورند که گزینه‌های احتمالی برای حضور لادا در ایران، این چهار مورد هستند:

• لادا کالینا (Kalina)

کالینا سال 2004 متولد شد. جدیدترین ویرایش آن مربوط می‌شود به نسل دوم که سال 2012 در نمایشگاه مسکو رونمایی شده بود. کالینا را ویرایش روسی داتسون mi-DO می‌نامند. خودروی ذاتاً ژاپنی که فقط در روسیه تولید می‌شد.

برای این خودرو یک پیشرانه 1.6 لیتری در نظر گرفته شده است که در مدل‌های پایه 86 اسب‌بخار قدرت و 140 نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند و در مدل‌های نهایی 105 اسب‌بخار قدرت و 145 نیوتن‌متر گشتاور. این خودرو به صورت هاچ‌بک و استیشن نزدیک به کراس اور جمع‌وجور تولید می‌شود. طول آن در بهترین حالت 4048 میلی‌متر است. اکنون این محصول علاوه بر روسیه در قزاقستان هم تولید می‌شود.

• لادا گرانتا (Granta)

گرانتا یک شهری تازه‌وارد است که اولین‌بار سال 2011 رونمایی شد. گرانتا یکی از صادراتی‌ترین خودروهای لادا به حساب می‌آید. ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، مصر و اوکراین از اصلی‌ترین بازارهای آن به شمار می‌روند.

موفقیت این محصول را نباید اتفاقی دانست. چراکه روس‌ها در طراحی آن کمک زیادی از رنو گرفته‌اند. از این خودرو هم نسخه سدان و لیفت‌بک تولید می‌شود و هم استیشن و هاچ‌بک. جعبه‌دنده آن شامل گزینه‌های 5 سرعته دستی و 4 سرعته اتوماتیک می‌شود.

نسخه تیپ لوکس این خودرو دارای سیستم کنترل کشش ESC، نمایشگر 7 اینچی لمسی، گرم‌کن آینه، گرم‌کن صندلی جلو و ایربگ‌های جانبی است. بر این خودرو نیز پیشرانه 1.6 لیتری 87 و 106 اسب‌بخاری در نظر گرفته شده است.

• لادا ایکس‌ری (XRAY)

ایکس‌ری یکی از جدی‌ترین گزینه‌ها برای حضور در بازار ایران به حساب می‌آید. لادای فوق را باید یکی از هنجارشکن‌ترین تولیدات روس‌ها نامید. خودرویی که پشت طراحی آن استیو ماتین، طراح ولوو XC60، مرسدس‌بنز ML‌ و GL‌ دیده می‌شود.

روس‌ها پیش از عرضه نمونه نهایی 2 مدل کانسپت از آن را ساخته بودند. نمونه نهایی سال 2014 در نمایشگاه مسکو رونمایی شد. این خودرو بر اساس پلتفرم داچیا ساندرو (زیرمجموعه رنو) ساخته شده بود. همان پلتفرمی که رنو کپچر و نیسان کیوب نیز روی آن ساخته شده بود. ایکس‌ری اولین کراس‌ اور شهری تاریخ لادا است. برای قوای محرکه این خودرو 3 گزینه در دست است. 1.6 لیتری 106 اسب‌بخاری، 1.6 لیتری 110 اسب‌بخاری و 1.8 لیتری 122 اسب‌بخاری. جعبه‌دنده‌ها نیز شامل سه نمونه 5 سرعته دستی، 5 سرعته اتوماتیک و CVT ساخت جاتکو ژاپن هستند.

• لادا وستا (Vesta)

وستا یکی از زیباترین محصولات در سبد لادا به شمار می‌رود. خودرویی که سال 2014 رونمایی شد و به‌تنهایی توانست از یک پلتفرم مستقل استفاده کند. سیستم فرمان‌پذیری و تعلیق آن برگرفته از رنو مگان است. پیشرانه این خودرو نیز گزینه جدیدی نخواهد بود. یا 1.6 لیتری 106 اسب‌بخاری و یا 1.8 لیتری 122 اسب‌بخاری. جعبه‌دنده‌های انتخابی نیز شامل 5 سرعته دستی و 5 سرعته نیمه اتوماتیک می‌شوند. سیستم توزیع نیروی ترمز، سیستم کنترل کشش الکترونیکی، رینگ‌های 16 اینچی و ترمز کمکی از جمله تجهیزات این خودرو خواهند بود.