بگذارید یک چیزی را همین اول کاری با هم تمام کنیم. تست امروز، بررسی یکی از خودروهای مقرون به صرفه تولید داخل است. می‌دانید که چه می‌گوییم؟ البته که مثل مرسدس‌بنز آپشن ندارد، مثل ولوو ایمن نیست، مثل آلفارومئو طنازی نمی‌کند و مثل پورشه راه نمی‌رود. اگر در پارکینگ‌تان فولکس‌واگن گلف خوابانده‌اید و با رنو تلیسمان می‌روید سفر و آخر هفته با کیا سورنتو دوردور می‌کنید، خواندن این تست به شما توصیه نمی‌شود. ساینا وسیله نقلیه شریفی است که به اندازه بضاعتش راه می‌رود و آپشن دارد.
”ساینا برای قشر متوسط جامعه خودروی قابل قبولی است. طراحی‌اش حداقل زننده نیست و امکانات معقولی در حد خودش دارد. ولی مثل تیبا کم‌خرج نیست چون قطعاتش کم است و گران.“آن‌هایی که ساینا می‌خرند قطعاً خودشان هم می‌دانند که سواری با تویوتا لندکروزر چه حالی دارد و پشت فرمان نیسان ایکس‌تریل نشستن چقدر معرکه است. ولی با این پول نمی‌شود آن را خرید. پس اینقدر این را با آن مقایسه نکنید و آن را به رخ این نکشید. به ساینا اندازه ساینا بودنش گیر بدهید و از او به اندازه خودش توقع داشته باشید. باور کنید سایپا به قدر کافی از منتقدان این خودرو و دیگر محصولاتش (یکیش خود ما) حرف شنیده. هرچه هست، امروز قرار است با یکی از خاص‌ترین خودروهای معمولی ایران دور بزنیم. خودرویی که طرفدارانش می‌گویند یک چیزی در حد و اندازه‌های ریو است و مخالفانش می‌گویند همان تیباست که برای شب عروسی فقط لباس عوض کرده.
ساینا از کجا آمد؟
مینیاتور اولین تجربه سایپایی‌ها در ساخت خودروی ملی بود. محصولی بسیار پرحاشیه که همان ابتدا نام فرانسوی و نحوه غلط نگارشش بحث‌برانگیز شد. مینیاتور به تیبا تغییر نام داد و به لطف سازنده بزرگی به اسم سایپا و با روش‌های پیش‌فروش، فروش چند مرحله‌ای، چِکی و اقساطی توانست به تعداد قابل توجهی به فروش برسد. 5 سال بعد از عرضه تیبا نارنجی‌های جاده مخصوص به فکر یک فیس‌لیفت افتادند. خودرویی که ساینا نام گرفت.
636969864572897051.jpg)
انگار سایپا اساساً با نام‌گذاری محصولاتش یک مشکلی دارد. اسم ساینا نیز در یک فراخوان مردمی در سال 92 انتخاب شد چراکه اسم اولیه آن سایپا 222 بود. ساینا در بازار خودروهای زیر 30 میلیون (در زمان خودش) یک تازه‌وارد متفاوت به حساب می‌آمد. اما ساینا چندان هم که انتظار می‌رفت پرفروش نشد و به عبارتی از این فرصت استفاده نکرد. این را نباید گذاشت به حساب بدشانسی‌اش یا یک ایراد فنی. کارشناسان دلیل این کم‌فروغی را استراتژی اشتباه سازنده‌اش می‌دانند. دلیلی ندارد که وقتی خودرویی با مشخصات تیبا داریم، مشتری بیاید پول بیشتری برای خودرویی با همان مشخصات بپردازد. ولو اینکه حالا طراحی‌اش هم فرق کند و به یکی دوتا آپشن اضافه هم مجهز شده باشد.
طراحی ساینا
اگر ساینا را فیس‌لیفت تیبا بدانیم، قطعاً شاهد یک فیس‌لیفت سنگین هستیم. در واقع این خودرو فعل تغییر چهره را به معنی واقعی کلمه صرف کرده است. غیر از فرم پنجر‌ه‌ها، گلگیرها و ستون‌ها محال است بتوانید شباهت دیگری بین این خودرو پیدا کنید. طراحی تیبا با هر آیین و مسلکی هم که باشید، فاجعه است. اما ساینا حداقلش حرف‌های برای گفتن دارد.
636969859445414492.jpg)
این یکی از معدود بارهایی است که در صنعت خودرو شاهد خودرویی با طراحی هماهنگ بین چراغ‌های جلو و عقب هستیم. یک جریان ملموس جوان‌گرایی در سرتاسر زبان بصری این خودرو دیده میشود. کشیدگی چراغ‌ها در امتداد جلوپنجره و سپرها، دلیلی غیر از تزریق هیجان نداشته است. در قسمت عقب همان‌طور که گفتیم چراغ‌ها بازیگر نقش اصلی هستند. این حالت طراحی چراغ‌ها را قبلاً به صورت پیشرفته روی تویوتا کرولا سدان دیده بودیم. نگفتیم که تقلید شده (که کاش بود)، می‌گوییم یک شباهت‌هایی هست.
رینگ 14 اینچی برای سدان‌های ریزاندام شهری، انتخاب غلطی نیست ولی فضای قرارگیری آن زیر گلگیرها به قدری زیاد است که شاید یک رینگ 22 اینچی هم درونش جا شود. یکی از ایرادهای عجیب این خودرو زمانی است که در صندوق عقب را بالا می‌زنید. دو میله اتصال در به بدنه واقعاً به طرزی اعصاب خردکنی بیرون می‌زنند. به طوری که گاهی کار را برای گذاشتن اسباب و اثاثیه هم سخت کرده‌اند.
داخل کابین یک برگشت به عقب چندین ساله را شاهد هستیم. آنچه اینجا می‌بینیم طرح و گرافیکی است که سال‌ها پیش در محصولات ژاپنی می‌دیدیم. چیزی مثل اولین چینی‌ها که وارد ایران شدند. دیگر چطور بگوییم مثل ام‌وی‌ام 110. یک بی‌حوصلگی خاصی در چیدمان المان‌های کنسول دیده میشود. ولی اگر معیار را قیاس با کابین تیبا بگذاریم، ساینا پادشاه است.
636969859242186156.jpg)
بی‌انصافی نکنیم چند نکته داخل کابین این خودرو دیدنی است. اول تجهیزات مربوط به سیستم تهویه مطبوع که با نمایش دیجیتال جلوه جذابی به کابین بخشیده و دیگری عقربه‌های موسوم به پشت آمپر که برخلاف نمونه‌های مرسوم در ایران، حالتی مدرن پیدا کرده‌اند. دستگیره داخلی در‌ها حالت متفاوتی دارد و پنل دکمه‌های شیشه برقی و آینه‌ها هم جانمایی خوبی پیدا کرده است. جالیوانی ساینا فرمی مثل بعضی از خودروهای آلمانی دارد. پیچ‌های تغییر حالت صندلی زیادی بزرگ هستند و شاید یک کف دست برای چرخاندشان کم باشد.
تجهیزات و امکانات ساینا
حیف شد که سایپا دیگر ساینا اتوماتیک تولید را نمی‌کند. چراکه این خودرو (در تیپ LUX) لیستی بلندبالا از آپشن‌های دوست‌داشتنی داشت. مثل کروز کنترل، فرمان برقی، استارت دکمه‌ای، نمایشگر 7 اینچی لمسی و مسیریاب. ساینا اتوماتیک زمانی که در بازار رفت و آمد می‌کرد رکورد ارزان‌ترین خودروی اتوماتیک را نیز یدک می‌کشید. استراتژی عجیب سایپا این بود که ساینا اتوماتیک را حذف کند و این آپشن‌های خاص را بگذارد روی کوییک. حالا تنها چیزی که دم دست داریم همین مدل EX دنده‌ای است.
636969857388650333.jpg)
از قدیم تویوتا کرولا و دوو سیلو به دلیل خنک‌کنندگی عجیب کولرشان معروف بوده‌اند. لطفا به این لیست ساینا را هم اضافه کنید. گویی سایپا یک کولر خوب داشته و بعد برایش خودرو ساخته است. البته اینکه خودرو در مسیر مستقیم باشد و کسی هم درون آن نباشد در این خنک‌کنندگی عجیب بی‌تاثیر نیست. البته این سیستم تهویه قدرتمند معایبی عجیبی هم دارد. اول از همه صدای گوش‌خراشی است که شما را یاد سانتریفیوژ می‌اندازد. گاهی هم به دلیل نقص عملکرد شیر انبساط، اوضاعش به هم می‌ریزد. بعضی وقت‌ها هم با روشن کردن کولر، آمپر آب بالا می‌رود. گهگاه هم وقتی سرعتتان از 100 کیلومتر برساعت عبور می‌کند کولر تبدیل به بخاری میشود. البته همه می‌دانند که این چیزها در خودروهای داخلی عادی است.
636969857758385273.jpg)
می‌دانید که مفهوم آپشن در چنین خودروهایی عملاً معنایی ندارد. همان چیزهایی که سال‌ها پیش روی خودروها می‌دیدیم، تقریباً روی ساینا EX دنده‌ای هم هست. بوق دارد و شیشه برقی. برف پاک‌کنش کار می‌کند و نور بالا هم می‌زند. حالا انصافاً یک چیزی که مشتریان این خودرو را خیلی راضی می‌کند، رینگ‌های واقعی‌اش است. رینگ‌هایی بدون قالپاق که حس و حال بی‌رمق اسپرت‌گرایی‌اش را تقویت کرده است.
سایپا پیش‌تر هم ادعا کرده بود که قصد دارد با معرفی ساینا، یک نمونه ایمن‌تر از تیبا را راهی بازار کند. به همین دلیل است که حالا روی این خودرو سیستم EBD یا توزیع الکترونیکی نیروی ترمز دیده میشود. برای خودرویی در این حد و اندازه سنسور عقب یک آپشن واقعاً جذاب است. این را هم لحاظ کنید که آینه بغل‌های ساینا برقی شده‌اند.
مشخصات فنی ساینا EX دنده‌ای
خُب بله که ساینا و تیبا خیلی شبیه هم هستند. چون پلتفرمشان یکی است. سایپا همیشه قانون «بقای پیشرانه و جعبه‌دنده» را به خوبی معنی می‌کند. اساساً ساینا با کد X232 در واقع همان فیس‌لیفت تیبا با کد X200 بوده است. پس سوال ندارد که چرا پیشرانه و جعبه‌دنده یکی شده و چرا قدرت و گشتاور شبیه هم است.
از نظر تکنیکی منتظر اتفاق تازه‌ای در ساینا نباشید. قوای محرکه دقیقا همانی است که قبلاً روی تیبا هم دیده بودیم. همان بلوک 1.5 لیتری با 87 اسب‌بخار قدرت و 128 نیوتن‌متر گشتاور. بلوکی که مگاموتور آن را ساخته و با کد M15GSI شناخته میشود. روی این کاغذ این خروجی مناسبی برای یک سدان کوچک شهری با وزن حدود 1000 کیلوگرمی به نظر می‌رسد. مخصوصاً که جعبه‌دنده ساده 5 سرعته دستی هم دارد. جعبه‌دنده‌ای با کد ND1 (نصب شده روی تیبا و تیبا 2) که آن هم کار مگاموتور است.
ساینا با اینکه کمی از تیبا بزرگ‌تر و 50 کیلوگرم هم سنگین‌تر است ولی هم در شتاب اولیه و هم در سرعت اگرچه ناچیز ولی اوضاع بهتری دارد. در کاتالوگ این خودرو آمده؛ مجهز به سطح آلایندگی یورو 4 با قابلیت ارتقا به یورو 5. خُب این را چه کسی باید ارتقا دهد؟ بعدش، حالا اگر خودرویی قابلیت ارتقا یافتن را داشته باشد، مزیت است؟ مثلاً انگار بگویید ساینا با پیشرانه 1.5 لیتری چهار سیلندر با قابلیت ارتقا به پیشرانه 4.7 لیتری هشت سیلندر.
636969858830367541.jpg)
یکی از برتری‌های واضح ساینا به تیبا اضافه شدن ملموس طول خودرو بوده که فضای صندوق عقبش را به طرزی عجیب افزایش داده. منظور از عجیب این است که واقعاً باور نمی‌کنید که چنین خودروی نه‌چندان بزرگی صندوق چنین بزرگی داشته باشد.
سایپا شاید در قسمت مشخصات فنی تغییری ایجاد کرده نکرده باشد ولی تمرکزش روی ساخت بهتر قطعات ملموس است. از قابلیت‌های فنی این خودرو نباید انتظار زیادی داشت. به طور خلاصه آنچه به‌عنوان قوای محرکه و انتقال قدرت روی این خودرو دیده میشود، ترکیبی ابتدایی و البته کارامد است.
تجربه رانندگی با ساینا EX دنده‌ای
وقتی پشت فرمان نشسته‌اید و هنوز استارت نزدید، چند نکته به چشم می‌آید. اول اینکه صندلی‌هایش حداقل نسبت به تیبا نرم‌تر است و همان چند سانتی‌متر عرض بیشتر نسبت به تیبا برای ساینا موهبتی شده تا وقتی راننده و شاگرد کنار هم می‌نشینند، شانه‌هایشان به هم گیر نکند. چون فرمان به کنسول نزدیک‌تر است فاصله میان شما و غربلیک زیاد است و این مزیت می‌تواند برای سرنشینان عقب هم خوب باشد.
636969856121254092.jpg)
استارت که می‌زنیم همان صدای آشنای تیبا به گوش می‌رسد. این خودرو هیچی چیز نداشته باشد، دنده یکش به تمام دنیا می‌ارزد. قبول دارید جعبه٬دنده پراید، تیبا و همین ساینا در دنده یک چقدر کشش دارد؟ نسبت دنده در چرخ دنده اول به قدری بالاست که مثل خودروهای مسابقه‌ای می‌توان دور موتور را تا محدوده قرمز بالا برد. با این حال فراموش نکنید که سوار ساینا شده‌اید نه مک‌لارن.
استحکام این خودرو به طرز مشهودی بهتر از تیبا است. طوری که قشنگ حس می‌کنید انگار چفت و بست‌هایش محکم‌تر است. باید قبول کرد که کیفیت ساخت آن حداقل نسبت به دیگر برادرش بهتر از آب درآمده. اوضاع میدان دید ساینا تقریباً تفاوتی با تیبا ندارد چون زوایای فرود ستون‌‌های اول درست مثل هم طراحی شده‌اند.
اگر خودروی شما صفر کیلومتر باشد که از نرمی عجیب سیستم تعلیقش حیرت می‌کنید اما اگر چند وقتی باشد که آن را زیر پا دارید، می‌فهمید که فنربندی‌های کمی ضعیف‌تر از انتظار عمل می‌کنند. به خصوص در محور عقب. اتفاق برعکسی هم داریم. کلاچ مدل‌های نو این خودرو سفت هستند و به مرور نرم می‌شوند.
سیستم اتصال فرمان به اکسل جلو در ساینا هم‌چنان سنتی و ابتدایی است. مو به مو می‌توانید آنچه زیر تایر می‌گذرد را زیر پایتان هم حس کنید. توزیع وزن این خودرو چندان هم حساب‌شده نبوده. وزن بالای پیشرانه در کنار ترکیب جعبه‌دنده و دیفرانسیل مثل پتک، جلوی خودرو را روی زمین می‌کوبد. پس مراقب حرکات تند و تیز در پیچ‌های تند و تیز باشید. این را هم فراموش نکنید که دور فرمان ساینا کم است ولی به لطف تایرهای پهن‌تر نسبت به تیبا چسبندگی بهتری را نیز به نمایش می‌گذارد.
636969856258587549.jpg)
شاید ساینا از نظر تئوری خودروی سبک‌وزنی باشد ولی این وزن پایین آسیب‌هایی را نیز به کیفیت سواری وارد کرده است. سر و صداهای عجیبی از زیر خودرو در زمان حرکت روی دست‌اندازهای ساده به گوش می‌رسد که به دلیل عدم هم‌خوانی شاسی یکپارچه و فنربندی آن است.
حالا ما گفتیم ساینا خودروی قابل دفاعی است ولی دیگر نمی‌توان از بعضی چیزها چشم‌پوشی کرد. دنده عقب با ساینا قِلق دارد. یا جا نمی‌رود یا اگر برود بیرون می‌پرد. این داستان برای همه مدل‌ها پیش نمیآید. درواقع برای 99 درصد پیش آمده. ترمزهایش وقتی سرنشیان کامل باشند و صندوق پُر، تعریفی ندارد. نه اینکه ضعیف باشد. به نظر می‌رسد در ترمزگیری‌های ناگهانی خودرو کمی به اطراف کشیده میشود. با این حال وقتی خودتان باشید و خودتان، ترمزهایش عملکرد خوبی دارد. کمی پایین‌تر از حد استاندارد می‌گیرد ولی می‌گیرد.
راند نهایی با ساینا EX دنده‌ای
ساینا یا اولین خودروی شما است، یا گزینه بعد از تیبا و پراید شما، یا هدیه‌ای است برای همسر شما و یا کادوی تولد برای دختر شما. چراکه این خودرو با قیمت حدودا 60 میلیون تومانی‌اش (در لحظه نگارش این مطلب) رقیب دیگری ندارد. یعنی نمی‌توانید بگویید ساینا بخرم یا فلان چی؟ هیچ فلان چی برای این خودرو موجود نیست. اگر مشتری پولش بیشتر بود که همان فلان چی را می‌خرید. هیچ‌کس نمیآید به خاطر چشم و ابروی ساینا وقتی 100 میلیون در جیب دارد، قید سمند، رانا، پژو 405 و 206 را بزند.
جدول کامل مشخصات فنی و آپشن‌های ساینا EX دنده‌ای
بیایید یک بار هم که شده این را نگوییم که قیمت قبلی این خودرو چند بوده و پیش‌تر با 60 میلیون چه چیزهایی می‌شد خرید. تازه آن‌هایی که ساینا را با وام و قسط خریده‌اید که پول بیشتری برایشان آب خورده بود. همه ما ماجرای افزایش شدید قیمت‌ها را می‌دانیم. پس حواسمان را به چیزهای دیگر پرت نمی‌کنیم. ساینا برای قشر متوسط جامعه خودروی قابل قبولی است. طراحی‌اش حداقل زننده نیست و امکانات معقولی در حد خودش دارد. ولی مثل تیبا کم‌خرج نیست چون قطعاتش کم است و گران. با این حال در این بازار، تاکید می‌کنیم در این بازار نسبت به پولی که برایش پرداخت می‌کنید گزینه متعادلی است. با این حال همیشه یک جواب در جیب داشته باشید وقتی از شما می‌پرسند چرا پول بیشتر برای همان تیبا دادی؟
*عکاس: نیما مقدم
نویسنده : نیما حدادی
منبع : باما
