راه اندازی سامانه معاملات خودرو

شهریور 1403: امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (تتا)، اعلام کرد با همکاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، معاونت علمی ریاست جمهوری، معاونت راهبردی قوه قضاییه، بخش خصوصی و فراجا، خرید و فروش الکترونیکی خودرو در بستر سکوهای بخش خصوصی امکان‌پذیر شد.

وی توضیح داد مرکز تتا، دو اقدام قابل توجه دارد که برای هر کدام بیشتر از یک سال زمان صرف شده است؛ یکی از آن‌ها سامانه معاملات خودرو در سکوی بخش خصوصی و دیگری رونمایی از امکان برگزاری مزایده‌های اجرای ثبت قوه ‌قضاییه در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت است. بحث معاملات تجاری کشور در حوزه‌های مختلف اهمیت زیادی دارد و یکی از آن‌ها مربوط به خودرو است. تجارت الکترونیکی برای این حوزه ظرفیت اعتماد و شفاف سازی را ایجاد می‌کند.

وی افزود در این بخش کار فشرده‌ای شروع شد که همکاران فراجا و معاونت راهبردی قوه قضاییه همکاری خوبی در این بخش داشتند. حاصل این جلسات پاییز سال گذشته به دست آمد. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی بر اساس شیوه‌نامه‌ای که تدوین شده بود، فراخوانی را منتشر کرد. 9 شرکت خصوصی تقاضای خود را اعلام کردند که 2 شرکت تست‌های اولیه خود را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند و می‌توانند فعالیت خود را آغاز کنند. این سکوها قرار نیست انحصاری باشند، بلکه شرکت‌هایی که در این حوزه کار می‌کنند رویکرد بخش خصوصی را دارند و مردم می‌توانند انتخاب کنند که به شکل سنتی کار خود را پیش ببرند یا به شکل دیجیتال و امروزی.

وی ابراز امیدواری کرد که به زودی شاهد فعالیت سکوهای جدید در حوزه بازار الکترونیکی خرید و فروش الکترونیک خودرو باشیو و درباره نحوه کارکرد این سامانه گفت یکی از این سامانه‌ها در واقع بستری برای ایجاد یک قولنامه الکترونیکی خودرو است. در این سامانه خریدار و فروشنده پس از ثبت معامله خود، کدی از فراجا دریافت می‌کنند که معامله را امن می‌کند و این سامانه اکنون آماده بهره‌برداری است. سامانه دیگر برای کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت معامله و کاهش کلاهبرداری توسعه داده شده است. در این سامانه امکاناتی برای کسب و کارهایی که معاملات خودرو را به شکل سنتی انجام می‌دهند در نظر گرفته شده است که بتوانند از پنل خودشان استفاده کنند.

وی تاکید کرد در این پلتفرم نیاز نیست خریدار و فروشنده به شکل حضوری در جایی حاضر شوند، آن‌ها به شکل همزمان درخواست خود را ثبت کرده و مبایعه‌نامه‌ای را به شکل برخط دریافت می‌کنند. همچنین در این سیستم پشتیبانی 24 ساعته وجود دارد.

اردیبهشت 1403: امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، اعلام کرد رویکرد وزارت صمت و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایجاد فرصت عادلانه برای حضور شرکت‌های نوآور بخش خصوصی در خدمت‌رسانی به مردم است. ظرفیت مردمی در اقتصاد دیجیتال کشور، همکاری مشترک بین دولت و شرکت‌های بخش خصوصی، باعث ارائه خدمات بهتر و با کیفیت‌تر به مردم است.

وی درباره مزیت‌های استفاده از سکوها برای معامله خودرو توضیح داد ارائه استعلام‌های سلامت خودرو و سوابق تصادفات، عدم وجود منع معاملاتی در مورد خودرو و طرفین معامله، وجود وکالت‌نامه در مورد خودرو، سابقه و دفعات نقل و انتقال خودرو و مواردی مانند آن از جمله اطلاعاتی است که در زمان خرید، می‌تواند باعث عادلانه‌تر شدن اطلاعات طرفین معامله باشد. از سوی دیگر، طرفین در چارچوب مشخصی نسبت به انجام معامله اقدام می‌کنند که هزینه‌های انجام معامله را به شدت کاهش می‌دهد که از جمله مهم‌ترین آن کاهش ریسک قضایی و پرونده شکایت است. مزیت دیگر این خدمت، استفاده از امضای الکترونیکی است، یک بحث جدی که در پرونده‌های قضایی مطرح می‌شود، ادعای جعل در قولنامه‌های دستی است. مدلی که اکنون و در این بستر پیاده‌سازی‌ شده، امضای الکترونیکی است و امکان انکار وجود ندارد، چرا که این امضا رمزنگاری شده و یکتا است و طبق قانون، غیر قابل انکار است.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی درباره شیوه انتقال پول در بهره‌برداری از این خدمت اظهار کرد مزیت دیگر، بحث نحوه انتقال پول است. به این معنی که در صورت تمایل طرفین، یک حساب امن به‌صورت واسط قرار گرفته و خریدار پول مربوط به بیعانه یا بخش اول ثمن معامله را داخل آن حساب واریز می‌کند و زمانی‌که تعهدات قراردادی فروشنده انجام شد، این پول در وجه فروشنده آزاد می‌شود و این باعث می‌شود که بخشی از عدم اطمینان‌هایی که در معلاملات وجود دارد کاهش یابد.

وی تاکید کرد هیچ‌گونه اجباری در استفاده از این خدمت وجود ندارد و کاملاً اختیاری است و شهروندان می‌توانند همانند گذشته از شیوه‌های مرسوم نیز استفاده کنند. ضمنا خدمات ارائه شده در این شیوه، توسط نهاد ذی‌ربط که در قانون تعبیه شده یعنی سازمان تنظیم مقررات، تعرفه‌گذاری‌ می‌شود.

آقای کلاهدوزان افزود زیرساخت این کار در وزارت صمت و مجموعه نیروی انتظامی (فراجا)، در انتهای سال گذشته ارائه شده و فراخوان مربوط به سکوهای منتخب نیز صورت گرفته است و اکنون سکوها در حال پیاده‌سازی فرآیندهای اجرایی‌ این موضوع هستند و پیش‌بینی می‌شود که تا اواخر خردادماه شاهد ارائه سرویس عمومی به مردم باشیم.

اسفند 1402: با حمایت ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، «سامانه ثبت معاملات خودرو در سکوهای بخش خصوصی» رونمایی شد.

محمد غلامی، نماینده ستاد توسعه اقتصاد دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، ضمن ارائه گزارشی از روند اجرای قانون جدید معاملات خودرو، توضیح داد در قانون بودجه ۱۴۰۲ برای شفاف‌سازی و هوشمندسازی فرایند معامله خودرو و جلوگیری از کلاهبرداری، همچنین توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال، مقرر شد که اطلاعات مرتبط با معاملات خودرو توسط دستگاه‌های ذی‌ربط در اختیار سکوهای بخش خصوصی قرار گیرد. همچنین، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) موظف شد که با صدور کد رهگیری پیش از تعویض پلاک، امکان ثبت معامله در سکوهای بخش خصوصی را فراهم کند.

وی افزود در فاز اول اجرای این قانون، جلسات متعددی با ذی‌نفعان از جمله پلتفرم‌ها و سازمان‌های دارنده اطلاعات خودرویی، برگزار و در نهایت، امکان استعلام سوابق خودرو در سکوهای بخش خصوصی فراهم شد. البته رضایت مالک برای دریافت این اطلاعات شرط است و از طریق ارسال پیامک OTP به مالک، امکان رضایت‌سنجی فراهم شده است.

فاز اول (سرویس استعلام اطلاعات خودرو توسط سکوهای بخش خصوصی): فاز اول این قانون مزایای متعددی برای مردم به همراه داشته است که از جمله آن می‌توان به امکان سنجش ریسک معامله قبل از شروع آن، اطلاع از سوابق تصادفات، تخلفات رانندگی، ممنوع‌المعامله بودن خودرو و ...، افزایش شفافیت و اعتماد در فرایند معامله و افزایش ظرفیت توسعه اقتصاد دانش ­بنیان دیجیتال در کشور توسط سکوهای مرتبط اشاره کرد.

پاییز امسال با حضور مسؤولان امر، از این سرویس در محل فرماندهی انتظامی (فراجا) رونمایی شده بود. همچنین طبق اعلام فراجا حدود ۱۵۰ هزار استعلام تاکنون از پلتفرم‌ها انجام شده است.

آقای غلامی اعلام کرد افزایش شفافیت و اعتماد در فرآیند معامله خودرو، جلوگیری از کلاهبرداری و سوءاستفاده، کاهش مراجعات حضوری به ادارات و دستگاه‌های ذی‌ربط، سهولت و تسریع در فرآیند معامله و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان دیجیتال از جمله مزایای این طرح است.

فاز دوم (ثبت معاملات در سکوهای بخش خصوصی): در بخش دوم قانون، امکان ثبت معامله در سکوهای بخش خصوصی از طریق کد رهگیری صادر شده توسط فراجا پیش‌بینی شده است.

آیین‌نامه اجرایی: در راستای اجرای این بخش از قانون، هماهنگی‌های لازم جهت تصویب آیین‌نامه اجرایی قانون در هیئت وزیران انجام شد و این آیین‌نامه در تاریخ ۱۹ مهر ۱۴۰۲ به تصویب رسید. در بند ۱۰ این آیین‌نامه، مقرر شده است که فراجا با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، شیوه‌نامه اجرایی ثبت معاملات خودرو را ظرف مدت دو ماه تدوین کنند.

آقای غلامی گفت جلسات متعددی با سازمان‌های ذی‌ربط با محوریت و میزبانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش­‌بنیان ریاست جمهوری برگزار شد و بحث‌های عمیقی در خصوص قسمت‌های مختلف شیوه‌نامه اجرایی ثبت معاملات و ملاحظات دستگاه‌ها شکل گرفت. خوشبختانه در حال حاضر، توافق بین سازمان‌ها در این خصوص نهایی شده و امکان ارائه سرویس ثبت معاملات خودرو توسط سکوهای بخش خصوصی وجود دارد.

وی ضمن دعوت از سکوهای بخش خصوصی در این راستا، گفت قبل از نهایی‌سازی شیوه‌نامه اجرایی ثبت معاملات، لازم است مراحل اجرای پایلوت و تست این خدمت در سکوهای بخش خصوصی انجام شود، همچنین از تمامی سکوهای علاقه‌مند دعوت می‌کنیم جهت دریافت مجوز ثبت معاملات و این وب سرویس ارزشمند، درخواست خود را به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری ارائه کنند.

امین کلاهدوزان، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، هم این اقدام را نتیجه تلاش و همکاری با دستگاه‌های مختلف کشور به خصوص فراجا، معاونت علمی ریاست جمهوری و معاونت راهبردی قوه قضاییه دانست و گفت نتیجه این حرکت قطعا در رشد اکوسیستم تجارت الکترونیکی کشور مؤثر بوده و سهولت، اعتماد و امنیت بیشتر در معاملات را برای مردم به ارمغان خواهد آورد. امکان حضور سکوها در این بازار فرصت بسیار ارزشمندی است تا در راستای سیاست‌های دولت و مصوبات مجلس شورای اسلامی، خدمت رسانی به مردم تسهیل شود.

وی افزود کاهش اختلافات و پرونده‌های قضایی طرفین معامله، جلوگیری از برخی کلاهبرداری‌های احتمالی و ایجاد اطمینان خاطر بیشتر برای خریدار و فروشنده از مهم‌ترین ویژگی‌های این اقدام است.

آقای غلامی ضمن دعوت از تمام شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان که در این زمینه فعالیت دارند، اظهار کرد پذیرش تقاضای اتصال سکوها تا اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ ادامه داشته و پیش‌بینی می‌شود هموطنان تا پایان بهار سال آینده بتوانند از این خدمات در بستر سکوهای منتخب استفاده کنند.

امکان استعلام آخرین وضعیت وسیله نقلیه شامل مشخصات هویتی مالک، وجود ممنوعیت‌های معاملاتی، سوابق تصادفات و نیز امکان استعلام وضعیت طرفین معامله شامل استعلامات هویتی، ممنوع‌المعامله بودن و غیره از طریق سکوها با رعایت حریم شخصی افراد، در اختیار دو طرف معامله قرار خواهد گرفت و طرفین می‌توانند مقدمات عقد قرارداد را به صورت الکترونیکی طی کرده و در انتها مبایعه‌نامه را نیز به صورت الکترونیکی و برخط تنظیم و امضا کنند. پس از امضای فروش‌نامه الکترونیکی خریدار و فروشنده با اخذ نوبت و مراجعه به مراکز تعویض پلاک می‌توانند بلافاصله نسبت به طی مراحل نهایی نقل و انتقال وسیله نقلیه اقدام کنند.

اردیبهشت 1402: حسین کاظمی، مدیر پروژه استقرار ثبت سامانه‌ای معاملات خودرو، توضیحاتی را درباره این سامانه ارائه داد که به شرح زیر است:

• یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد سامانه یاد شده، مبارزه با پولشویی است. هدف دیگر، مدیریت جامع در نقل و انتقال معاملات خودروی کشور است. چنین سامانه‌ای، فضای خرید و فروش خودرو را روشن و شفاف می‌کند و از سفته‌بازی که در بازار خودرو جریان دارد، جلوگیری می‌کند.
• مبحث دیگری که با راه‌اندازی سیستم جامع معاملات خودرو دنبال خواهد شد، بسترسازی برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه است.
• در این روند، کد رهگیری هم داده خواهد شد تا امکان هر گونه سوء‌استفاده گرفته شود. قرار است از یک تاریخ به بعد که به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد، تمام نقل و انتقال‌های خودرو در سامانه معاملات خودرو ثبت شود. بر این اساس از تاریخی که اعلام خواهد شد، تمام افراد موظف هستند اطلاعات خودرویی خود را ثبت کنند. همچنین ضرورت دارد که از سال‌های قبل، فرد خود‌اظهاری کرده و خودروهای قبلی خود را ثبت و عنوان کند که خودروهای قبلی خود را به چه فردی منتقل کرده است.
• در سامانه یکپارچه عرضه خودروهای داخلی، فروش خودرو ادامه خواهد داشت و سامانه ثبت معاملات خودرو به سامانه یادشده لینک می‌شود.
• تمام نقل و انتقال خودروها به هر روش و مدل تنها باید از طریق سامانه ثبت معاملات خودرو انجام شود.
• اطلاعات از خودروسازان و سایر ارگان‌ها گرفته خواهد شد و در سامانه ثبت می‌شود. برای اینکه نقل و انتقال خودرو به حداقل خطا و سوء‌استفاده برسد، واحدی در نظر گرفته خواهد شد که فرایند نقل و انتقال از طریق آن انجام شود.
• معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت اقدام به راه‌اندازی سامانه ثبت معاملات خودرو کرده است و دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضائیه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و دستگاه‌های نظارتی در این طرح همکاری دارند. اهداف و برنامه‌های کلی این سامانه در چهارچوب قوانین و مقررات کشور از جمله قانون مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال 1402 کل کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت اجرا خواهد شد.

اردیبهشت 1402: حسین کاظمی، ­مدیر طرح ثبت سامانه‌ای معاملات خودرو، اعلام کرد به‌زودی سامانه ثبت معاملات خودرو راه‌اندازی می‌شود و همه معاملات خودروهای نو و کارکرده باید در این سامانه ثبت شوند.

وی توضیح داد مدیریت جامع در نقل و انتقال معاملات خودویی کشور، مبارزه با پولشویی، ایجاد بستر مناسب در خصوص اجرای دقیق و به موقع قانون جدید مالیات بر عایدی سرمایه، ایجاد فضای سامانه‌ای مناسب برای معاملات خودرو در راستای پیشگیری از کلاهبرداری، دسترسی به اطلاعات صحیح از خودروی مورد معامله و طرفین معامله و یکسان سازی فرآیند تنظیم و ثبت قراردادها از جمله اهداف این طرح است.

آقای کاظمی افزود معاونت صنایع حمل و نقل وزارت صمت اقدام به راه اندازی این سامانه کرده است و دستگاه‌های مختلف از جمله قوه قضاییه، وزارت کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی و دستگاه‌های نظارتی در این طرح همکاری دارند.

وی همچنین گفت اهداف و برنامه‌های این سامانه در چارچوب قوانین و مقررات کشور از جمله قانون مبارزه با پولشویی، قانون بودجه سال 1402 کل کشور، قانون مالیات‌های مستقیم و دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت اجرا خواهند شد.