ارتباط با بازار آزاد یا دیوارهای تعرفه‌ای بلند؟ تصمیم مناقشه برانگیز دولت ترامپ برای (به‌زعم خودش) دفاع از صنعت خودروسازی آمریکا. خودروسازان آمریکایی از اوایل قرن بیست‌ویکم با مشکلات مالی درگیر بود که منجر به واگذاری و تعطیلی بسیاری از برندها و شرکت‌های خودروسازی آمریکایی شد.
ورود شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات به بازار باعث شده بود، بخش عظیمی از سرمایه در بازارهای بورس از شرکت‌های خودروسازی به این شرکت‌های نوپا کوچ کنند. اتفاقی که گریبان‌گیر بسیاری از صنایع تولیدی در کشورهای توسعه‌یافته شده است. در اواخر دهه اول قرن، بحران مالی آمریکا گریبان صنعت خودروسازی‌اش را گرفت و بسیاری از کارگران این صنعت از کار بیکار شدند. دولت اوباما با صرف صدها میلیارد دلار از سقوط سه غول بزرگ دیترویت جلوگیری کرد.
افزایش 25 درصدی تعرفه واردات خودرو و قطعات
به گزارش رویترز دولت ترامپ درخواست کرده «مغایرت احتمالی روند واردات خودروهای خارجی با موازین امنیت ملی بررسی شود» و براساس گفته‌های یک عضو دولت که نمی‌خواست نامش فاش شود، «تعرفه واردات خودرو و قطعات را تا 25 درصد بالا ببرد». دولت ترامپ پیش‌تر با همین روش تعرفه واردات آلومینیوم و فولاد را افزایش داده بود. دولت آمریکا اعلام کرد: «شواهدی وجود دارد که واردات خودرو در دهه‌های اخیر موجب نابودی صنعت خودروسازی داخلی ایالات‌متحده شده است.»
کاهش سهم خودروسازان آمریکایی از بازار جهانی
از سال 2012 به این سو روند تولیدات خودروسازی در آمریکا بهبودیافته و سال 2016 و 2017 سال‌های خوبی برای خودروسازان آمریکایی بود. ولی نمودار تولیدات جهانی خودرو نشان می‌دهد هرساله سهم تولیدات آمریکا از بازار خودروی جهانی کمتر شده است. در سال 2015 حدود 13 درصد تولید خودروی جهانی در خاک آمریکا ساخته‌شده بود ولی دو سال بعد این سهم به حدود 11 درصد کاهش یافت. این در حالی است که در سال 1990 سهم آمریکا از کل تولید خودرو در جهان بیش از 22 درصد بوده است.
تراز نامتعادل تجارت خودرو آمریکا
واردات خودرو به آمریکا در سال 2016 نزدیک به 178 میلیارد دلار بود. کانادا بزرگ‌ترین صادرکننده خودرو به آمریکاست که با ارزش صادرات 46 میلیارد دلاری 26 درصد از کل این واردات را به خود اختصاص می‌دهد. پس از آن ژاپن با 40 میلیارد دلار در رتبه دوم است. آلمان و مکزیک هر دو نزدیک به 24 میلیارد دلار خودرو به آمریکا صادر می‌کنند. کره‌جنوبی نیز پنجمین صادرکننده بزرگ خودرو به آمریکا با سهم 16 میلیارد دلاری است. جالب است بدانید سهم صادرات خودرو از چین به آمریکا در سال 2016 نزدیک به 1.5 میلیارد دلار و حدود 0.8 درصد از کل واردات خودرو آمریکا بوده است. پس ادعای اینکه این رفتار ترامپ در راستای جنگ تجاری با چین بوده، حرفی نادرست است.
ضربه‌ای به همه خودروسازان خودی و غیرخودی
به‌طورکلی کشورهای کانادا، مکزیک، آلمان، بریتانیا، ژاپن و کره از این تصمیم بیشترین ضربه را خواهند خورد. البته باید توجه داشت بیشتر خودروهایی که از مکزیک و کانادا به آمریکا می‌روند برندهای آمریکایی هستند و از سوی دیگر بخش اعظمی از تولیدات شرکت‌های ژاپنی در خاک آمریکا انجام می‌شود. پس نمی‌توان به‌درستی تخمین زد کدام شرکت از این اتفاق به‌طور مستقیم بیشتر متضرر می‌شوند.
در چنین شرایطی می‌توان گفت به‌طور غیرمستقیم تقریباً همه خودروسازان چندملیتی جهان از این تصمیم متأثر خواهند شد. این قانون در صورت وضع شدن، در اولین قدم ارزش سهام عمده خودروسازان را کاهش خواهد داد. حتی خودروسازان آمریکایی که آن‌ها هم از این اتفاق ابراز نگرانی کرده‌اند.
باید اشاره کرد صادرات خودروهای آمریکایی در سال 2016 نزدیک به 62.3 میلیارد دلار بود که نسبت به واردات آن تراز تجاری شدیداً منفی دارد و تقریباً به ارزش یک‌سوم واردات خودرو به این کشور است.
نویسنده : مسلم تقوی
