چطور مبایعه نامه بنویسیم؟ نمونه و قوانین قولنامه خودرو

در مقاله امروز، می‌خواهیم درباره مبایعه نامه خودرو صحبت کنیم و بگوییم که قولنامه خودرو چیست و هنگام نوشتن قولنامه ماشین، به چه نکات و قوانین مهمی باید دقت کرد. در مقالات پیشین، درباره خرید خودرو تصادفی و مراحل تعویض پلاک خودرو دست دوم به طور مفصل صحبت کرده‌ایم و همچنین در مقاله شرایط فسخ معامله ماشین، روش‌ها و راهکارهای مهم را درباره فسخ کردن قولنامه خودرو گفته‌ایم؛ روش‌هایی که اگر آنها را ندانید، هنگام نوشتن مبایعه نامه ماشین نیز با مشکلات فراوانی مواجه می‌شوید. اما اگر همه این مقالات را مطالعه کرده‌اید و خوانده‌اید، پس بلافاصله به سراغ موضوع امروزمان، یعنی مبایعه نامه خودرو می‌رویم.

در اصطلاح حقوقی، کلمه «بیع» به معنی «داد و ستد» است و وقتی به «مبایعه» تبدیل می‌شود، در باب مفاعله می‌رود؛ مفاعله به معنی کاری است که دو نفر، برای یکدیگر انجام دهند. پس مبایعه نیز به معنی «خرید و فروش توسط دو نفر» می‌شود. حالا اگر «نامه» را هم به آن اضافه کنیم، مفهوم کلی آن به معنی «قرارداد خرید و فروش میان دو نفر» است.

به عبارت ساده‌تر، مبایعه نامه خودرو، که آنرا با نام «قولنامه خودرو» نیز می‌شناسند، قراردادی است که به موجب آن، خریدار و فروشنده برای نقل و انتقال خودرو، توافق می‌کنند. خریدار متعهد می‌شود که هزینه را پرداخت کند و فروشنده نیز تعهد می‌دهد که خودرو را به خریدار واگذار کند.

مبایعه نامه، یک سند قطعی و کاملا قانونی است و هر دو طرف، موظف به انجام آن هستند و در صورت انجام ندادن وظایف‌شان، باید جوابگوی قانون باشند. به همین دلیل، باید قولنامه خودرو را در نمایشگاه‌هایی که مجوز اتحادیه را دارند و مورد اعتمادتان هستند، تنظیم کنید.

اگر نمایشگاهی را سراغ ندارید، جای نگرانی نیست! کافی به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید و درخواست تنظیم قولنامه خودرو را بدهید. همچنین از لینک زیر، می‌توانید نمونه قولنامه خودرو را دانلود کنید. فقط توجه داشته باشید که فایل‌های زیر، صرفا برای آشنایی شماست و اعتبار قانونی ندارند.

»» دانلود مبایعه نامه ماشین - نمونه اول (PDF) ««

»» دانلود مبایعه نامه خودرو - نمونه دوم (PDF) ««

»» دانلود قولنامه خودرو - نمونه سوم (PDF) ««

»» دانلود قولنامه ماشین - نمونه چهارم (PDF) ««

برای نوشتن مبایعه نامه خودرو، یکسری قوانین کلی وجود دارد که باید در متن قولنامه خودرو رعایت شده و ذکر شوند. در ادامه، مهم‌ترین آنها را توضیح می‌دهیم:

1- مشخصات هویتی طرفین معامله ماشین، یعنی هم خریدار و هم فروشنده، باید در مبایعه نامه ماشین ذکر شود. این مشخصات شامل این جزییات است: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس سکونت و شماره تلفن. همچنین اگر یکی از طرفین، امکان حضور در معامله خودرو را ندارد، باید مشخصات وکیل یا نماینده قانونی وی، در متن قولنامه خودرو آورده شود.

2- مشخصات خودرو باید با تمام جزییات در متن قولنامه ماشین ذکر شود که شامل این موارد است: نام و تیپ خودروی موردنظر، سال ساخت خودرو، رنگ خودرو، شماره موتور و همچنین شماره شاسی خودرو. دقت داشته باشید که تمامی این مشخصات، در برگه سبز ناجا قید شده و تنها کافی است که آنها را در مبایعه نامه خودرو نیز عینا بیاورید.

3- قیمت خودرو یا اصطلاحا «ثمن مبایعه» باید هم بصورت عدد و هم بصورت حروف، در متن قولنامه ذکر شود. اگر قرار است مبلغی بعنوان بیعانه توسط خریدار پرداخت شود، باید این مبلغ نیز در متن قولنامه آورده شود.

4- در متن قولنامه خودرو باید نحوه پرداخت قیمت خودرو، کاملا شفاف و واضح توضیح داده شود. مثلا اگر قرار است مبلغ خودرو یکجا توسط خریدار پرداخته شود، باید زمان و مبلغ و نحوه پرداخت آن ذکر شود. یا مثلا اگر قرار است قیمت خودرو، بصورت چند فقره چک، توسط خریدار پرداخت شود، باید جزییات هرکدام از چک‌ها (شامل مبلغ چک، شماره چک، تاریخ چک و ...) نیز در متن مبایعه نامه خودرو آورده شود.

5- فروشنده خودرو، باید در مبایعه نامه مشخص کند که اگر خریدار، مبلغ خودرو را پرداخت نکند، یا دیر پرداخت کند، چه اتفاقی می‌افتد. معمولا در متن قولنامه خودرو چنین می‌نویسند که اگر خریدار، تا 3 روز برای پرداخت مبلغ خودرو، اقدامی انجام ندهد، فروشنده خودرو می‌تواند معامله را فسخ کند. اما اگر خریدار، برای پرداخت مبلغ خودرو نیازمند زمان بیشتری بود، فروشنده خودرو باید در متن قولنامه ذکر کند که به ازای هر روز تاخیر در پرداخت، خریدار باید چه مبلغی را بعنوان جریمه تاخیر بپردازد.

6- خریدار خودرو، باید در مبایعه نامه مشخص کند که اگر فروشنده، خودرو را تحویل ندهد یا دیرتر از موعد مقرر، تحویل دهد، چه اتفاقی می‌افتد. مثلا اگر فروشنده، حاضر به تحویل دادن خودرو نشده و بصورت یک طرفه بخواهد معامله را فسخ کند، چه می‌شود؟ برای اینکه چنین مشکلاتی پیش نیاید، خریدار باید مبلغ جریمه را در متن قولنامه خودرو ذکر کرده باشد و به این ترتیب، فروشنده ملزم به پرداخت جریمه فسخ معامله می‌شود. همچنین اگر فروشنده، بخواهد که خودرو را دیرتر از موعد مقرر، به خریدار تحویل دهد، باید در متن قولنامه مجددا این نکته نیز ذکر شده باشد که به ازای هر روز تاخیر، فروشنده باید چه مبلغی را بعنوان جریمه تاخیر بپردازد.

7- در صورتیکه یکی از طرفین معامله یا هردو طرف معامله، تمایل به ثبت سند محضری خودرو در دفاتر اسناد رسمی دارند، باید در متن قولنامه خودرو نیز ذکر شود که هزینه ثبت سند، چگونه توسط طرفین معامله پرداخت می‌شود.

8- خریدار خودرو، حتما باید در متن قولنامه، این اقرار را از فروشنده بگیرد که خودروی موردنظر، شش دانگ در تملک فروشنده بوده و هیچگونه مالک دیگری ندارد یا در توقیف یا مصادره یا رهن یا وثیقه نیست و هیچ شخص دیگری بغیر از فروشنده، تصرفی در آن ندارد.

9- خریدار خودرو در متن مبایعه نامه ماشین باید این اقرار را از فروشنده بگیرد که بعد از معامله، اگر مشخص شود که امکان نقل و انتقال وسیله نقلیه وجود نداشته یا فروشنده خودرو، ممنوع المعامله بوده است، فروشنده باید قیمت خودرو را به قیمت روز (یا به قیمتی که کارشناس مشخص می‌کند)، به خریدار برگرداند. همچنین از این بابت، اگر خسارتی مالی دیگری برای خریدار رخ داده باشد، فروشنده باید آن خسارت را هم جبران کند.

10- فروشنده باید تمام عیوب خودرو را در متن مبایعه نامه خودرو ذکر کند. وقتی می‌گوییم «تمام» یعنی اینکه هر عیب ریز یا درشتی باید در قولنامه ماشین آورده شود! چراکه در غیر اینصورت، امکان شکایت خریدار وجود داشته و وی ممکن است معامله را فسخ کرده و حتی از فروشنده، طلب خسارت کند. بنابراین اگر فروشنده هستید، حتما باید در متن مبایعه نامه خودرو، این اقرار را از خریدار بگیرید که «خودرو، به رویت و تایید کامل خریدار رسیده و به وی تحویل داده شده است». همچنین فروشنده باید این نکته را هم قید کند که «پس از انجام معامله، خریدار هیچگونه ادعایی برای عدم سلامت فنی خودرو یا عدم سلامت فنی بدنه خودرو نباید داشته باشد».

11- اگر خریدار خودرو هستید و امکان شناسایی یا تشخیص همه عیوب فنی یا غیرفنی خودرو را ندارید، حتما قبل از تنظیم مبایعه نامه، خودرو را به مراکز کارشناسی مورد اعتمادتان ببرید و قولنامه را هم براساس برگه گزارش کارشناسی آن مرکز بنویسید. از آنجایی که در این حالت، قولنامه عینا مطابق گزارش کارشناسی خودرو نوشته می‌شود، حتما باید به مرکزی مراجعه کنید که گزارش کارشناسی‌اش، بیشترین زمان ضمانت و بیشترین مبلغ جبران خسارت (در صورت بروز هرگونه اشتباه احتمالی) را داشته باشد.

12- در متن مبایعه نامه خودرو، باید مشخص شود که حق فسخ معامله ماشین چگونه است؟ و اساسا آیا امکان فسخ مبایعه نامه ماشین وجود دارد یا ندارد؟ معمولا برای آنکه نه خریدار ضرر کند و نه فروشنده متضرر شود، حق فسخ مبایعه نامه خودرو را از هر دو طرف، سلب می‌کنند و این عبارت را می‌نویسند که: «کلیه خیارات از طرفین، ساقط گردید». در مقاله فسخ معامله ماشین، روش‌های مختلف برای برهم زدن معامله را به تفصیل، گفته‌ایم.