تست و بررسی لوتوس الیزه 220 کاپ

اگر ساعت‌ها از اهمیت نسبت قدرت به وزن برایتان صحبت کنم و انواع فرمول‌های ریاضی و فیزیک را روی کاغذ بیاورم باز هم ممکن است آنقدر که باید و شاید به معجزه سبک‌بالی پی نبرید؛ برای همین امروز ما یک مثال زنده به نام لوتوس الیزه را آماده کرده‌ایم، تا به شما نشان دهیم چطور می‌شود توسط خودرویی با گشتاور مشابه جک S5، پشت رقبایی نظیر پورشه پانامرا 4S (با دو برابر اسب و تورک) را به خاک مالید!

”اینجا جایی برای پیرمردها نیست! باید جوان، عاشق، اندکی دیوانه و کاملاً شجاع باشید تا بتوانید الیزه را درک کنید و از زندگی در کنارش لذت ببرید.“البته برای رسیدن به این هدف خیلی چیزها فدا شده‌اند و در نتیجه آنها الیزه به یک خودر تک منظوره مسابقه‌ای تبدیل گشته که هیچ کاربردی جزء تزریق آدرنالین به رگ‌های انسان ندارد! دقیقاً به همین علت است که فقط دیوانگان سرعت با این بچه هیولای عجیب و غریب ارتباط برقرار می‌کنند و سایرین رقبای منطقی‌تر نظیر پورشه باکستر یا ب ام‌ و Z4 را ترجیح خواهند داد.

حال اگر می‌خواهید بفهمید شما هم جزء دسته عاقلان هستید یا اینکه شوق لذت خالص رانندگی هوش از سرتان برده، کافی است دقایقی همراهمان شوید تا ببینید در پایان این قسمت از تست و بررسی خودرو، از لوتوس الیزه خوشتان خواهد آمد یا خیر.

شاید افراد معمولی آشنایی چندانی با برند لوتوس نداشته باشند و این نشان پرافتخار و قدیمی را بر مبنای حال و روز نه چندان خوش اکنونش قضاوت کنند؛ اما ماشین‌بازهای قدیمی‌تر پادشاهی لوتوس بر قله مسابقات فرمول 1 را به یاد دارند و می‌دانند که در گذشته‌ای نه چندان دور، این کمپانی بریتانیایی در مباحث پرفورمنس، طراحی شاسی و هندلینگ زبانزد خاص و عام بوده‌ است. البته لوتوس بعد از یک دوره افول و دست به دست شدن میان شرکت‌های مختلف مجدداً توسط جیلی چین احیا شده و اکنون ماشین‌های جدیدی در دست تولید دارد، اما ما امروز کاری به آنها نداریم و می‌خواهیم در خصوص شاهکاری اصیل به نام الیزه صحبت کنیم. پِرنسس ریزنقش و دیوانه‌ای که در اوج ثروت مشابه فقرا با حداقل امکانات رفاهی سر می‌کند و علیرغم اندام ظریف و قلب کوچکش قادر است غول‌ها را از پای در آورد.

شاید بتوان این محصول را درکنار آلفارومئو 4C به عنوان جذاب‌ترین خودروهای مسابقه‌ای حاضر در کشور معرفی کرد؛ فقط حیف که واردات بسیار محدود در کنار قیمت سرسام‌آور و عدم پشتیبانی مناسب باعث شده این وحشی‌های دوست‌داشتنی اغلب اوقاتشان را در پارکینگ خانه‌ها زندانی شوند و بجای مسابقه‌دادن، صرفاً به عنوان خودرو کلکسیونی مورد استفاده قرار گیرند.

بگذریم؛ در هر صورت الان ما با نسل سوم الیزه سر و کار داریم؛ آن هم نسخه 220 کاپ که نسبت به برادرش S ظاهر جذاب‌تری دارد و با این کیت بدنه آیرودینامیک جلوه‌ای کاملاً مسابقه‌ای بدست آورده. بد نیست یادآوری کنیم که محصولات لوتوس توسط شرکت ایلیا موتور با هزار امید و آرزو قدم به سرزمینمان گذاشتند، اما خیلی زود رویای گسترش نمایندگی‌ها و افزایش عرضه نقش بر آب شد تا اکنون فقط تعداد اندکی از این کوپه‌های کوچک و چابک اجازه تردد در کشور را داشته باشند.

در همین نگاه اول متوجه می‌شوید که لوتوس الیزه شبیه هیچ خودروی دیگری نیست؛ البته شاید چراغ‌های دایره‌ای شکل عقبش شما را به یاد فرزندان فراری بیاندازد و یا ورودی هوای جانبی آن یادآور محصولات پورشه باشد، اما باید اعتراف کرد که ترکیب کلی ماشین با این زوایای عجیب و غریب و حجم‌های اغراق‌آمیز کاملاً منحصربه‌فرد است. مثلاً نگاهی به قسمت جلویی لوتوس الیزه 220 کاپ بیاندازید؛ به دلیل قرار گرفتن موتور در وسط خودرو دست طراحان حسابی باز بوده و توانسته‌اند تا حد امکان از ارتفاع دماغه بکاهند؛ ترکیب این قضیه با گلگیرهای برآمده حالتی کاملاً آیرودینامیک، مشابه با خودروهای معروف مسابقات لمانز را پدید آورده که در نوع خودش جالب توجه است. به خصوص در نسخه 220 کاپ که یک دیفیوزر حرفه‌ای به سپر اضافه شده است، تا روحیات جنگندگی الیزه بیش از پیش نمایان شود.

تازه این شروع کار بود و هرچه بیشتر به لوتوس الیزه 220 کاپ نگاه می‌کنیم نکات خلاقانه بیشتری دستگیرمان می‌شود. مثلاً طراحی خاص آینه‌های جانبی، برف‌پاک‌کن بزرگ تکی و کاپوت بسیار کوچکی که به خطوط خشن و هواکش‌های جذاب مزین شده، همگی این سوال را در ذهن ایجاد می‌کنند که طراحان الیزه چگونه توانسته‌اند این همه خلاقیت را در چنین ابعاد محدودی جای دهند؟!

در بخش کناری هم اوضاع به همین منوال پیش رفته و رینگ‌های بزرگ دو سایز به زیبایی درون قوس جسورانه گلگیرها جای گرفته‌اند و یک رکاب اسپرت نیز در امتداد بدنه اوج می‌گیرد، تا هوا را به بهترین شکل به سمت دریچه‌های کناری هدایت نماید. در این بین ارتفاع بسیار کم شاسی از زمین و سقف کوتاه لوتوس الیزه 220 کاپ باعث شده حتی سدان‌های عادی در کنار الیزه، مشابه شاسی‌بلندها به چشم آیند! محل قرارگیری ورودی باک بنزین و طراحی خاص درها و شیشه‌های جانبی نیز ثابت می‌کنند که مهندسان لوتوس برای هر سانتی‌متر این ماشین دقت و وقت بسیاری صرف نموده‌اند.

با گذر از این قسمت و رسیدن به انتهای خودرو هم با چراغ‌های دایره‌ای شکلی که به نوعی امضای برند لوتوس هستند روبرو می‌شویم؛ در بالا و پایین این بخش یک بال و دیفیوزر بزرگ جا خوش نموده‌اند که برخلاف اکثر خودروهای عادی صرفاً حالت نمایشی ندارند، بلکه با ایجاد نیروی رو به پایین (Down-force) به پایداری بهتر خودرو در سرعت‌های بالاتر یاری می‌رسانند. در این بین نمی‌شود از رنگ‌بندی جذاب لوتوس الیزه 220 کاپ هم غافل شد، چراکه همین نکته به ظاهر کوچک، دلربایی الیزه را دوچندان نموده است. البته خودم قبول دارم که آلفارومئو 4C در مجموع زیباتر از میهمان امروزمان از آب درآمده، اما باید اعتراف کرد که الیزه هم به قدری خاص و منحصربه‌فرد است، که چشم برداشتن از آن کار دشواری است!

با گشودن در لوتوس الیزه 220 کاپ اوضاع 180 درجه تغییر می‌کند؛ اینجا دیگر از خلاقیت‌ها و جسارت‌های طراحی بیرونی خبری نیست و در عوض با داشبوردی ساده، فرمانی در سطح پروتون GEN-2، دریچه‌های تهویه مشابه پراید 131 و متریالی قابل رقابت با تندر 90 روبرو می‌شویم. گویا طراحان لوتوس برای دیزاین داخلی الیزه تنها دو نکته را مد نظر داشته‌اند: تا حد امکان سبک و تا حد امکان اقتصادی! نتیجه کار هم به آنچه در تصاویر می‌بینید منتهی شده.

در کابین لوتوس الیزه 220 کاپ حتی آپشن‌ خاصی هم نداریم و به غیر از استارت دکمه‌ای در سایر بخش‌ها امکانات ماشین در سطح 206 تیپ 2 است! در داشبورد و نمایشگر مرکزی که دیگر انتظار زیادی نبود ولی لوتوس با بی‌رحمی تمام همین گزینه‌ها را هم از لیست امکانات الیزه خط زده و حتی جای چندانی برای قرار دادن وسایل شخصی‌مان در نظر نگرفته است. البته با کوچکی صندوق خودرو مشکلی ندارم چون این محصول برای مسافرت ساخته نشده ولی در سایر بخش‌ها فضا به شدت رنگ و بوی اکونومیک دارد! در این بین شکل و شمایل خاص رودری‌ها، صندلی‌های اسپرت یکپارچه و دسته دنده و اهرم ترمزدستی آلومینیومی، تنها نکات مثبتی هستند که اندکی جذابیت بصری را چاشنی کار نموده‌اند.

در کل اینجا چیزی وجود ندارد که نشان از قیمت چند میلیاردی لوتوس الیزه 220 کاپ داشته باشد؛ پس اگر دنبال تزئینات ظاهری، امکانات رفاهی و یا متریال لوکس هستید همین الان دور الیزه یک خط قرمز خیلی پررنگ بکشید! در واقع این یک ماشین عادی نیست و طبیعتاً برای آدم‌های عادی هم طراحی نشده! فقط و فقط اگر جزء مجنون‌هایی باشید که قبل‌تر در موردشان صحبت کردیم، عشق به این لیلی را درک خواهید نمود و در غیر این صورت صحبت از جذابیت‌های خاص کابین الیزه بی‌فایده خواهد بود. اینجا هیچ قطعه اضافه و فانتزی کار نشده؛ خودتان هستید با فرمانی یپش رو، 2 اهرم در کنار دست و سه پدال در زیر پا که از دید لوتوس همین‌ها برای لذت بردن از لوتوس الیزه 220 کاپ کافی بوده است.

اصلاً نمی‌دانم چرا این تیتر را نوشتم چون امکانات جانبی الیزه به قدری محدود است که ارزش تیتر جداگانه را ندارد! اینجا نه از گرمکن و ماساژور خبری هست نه سیستم‌های سرگرمی و ایربگ‌های جانبی و حتی تهویه اتوماتیک؛ همین که شیشه‌ها به صورت برقی بالا و پایین می‌شوند و کولر داریم باید خدا را شکر کنیم؛ فکر می‌کنم استارتر دکمه‌ای هم از دستشان در رفته وگرنه برای خودرویی که حتی از کلیدهای روی فرمان بهره‌ای نبرده، وجود چنین آپشنی عجیب به نظر می‌رسد.

خلاصه مطلب اینکه داخل لوتوس الیزه 220 کاپ باید به گزینه‌های محدودی نظیر: کیسه هوا برای راننده و سرنشین کناری، سیستم‌های کمکی ترمز و پایداری شامل ABS , EBD , HBA , CBC , DPM، دسته دنده و ترمز دستی آلومینیومی، صندلی یکپارچه مسابقه‌ای، رادیو پخش با چهار عدد بلندگو و ایموبلایزر دل خوش کنید. البته می‌دانم هدف اصلی خودروساز، سبک نمودن لوتوس الیزه 220 کاپ است، ولی حتی با این منطق هم نمی‌شود برخی از کمبودهای عجیب آن را توجیه نمود.

درست است که الیزه پیشرانه‌ و گیربکس خود را از تویوتا قرض گرفته است، اما فکر نکنید که اگر روی کرولا هم سوپرشارژر ببندیم به همین پرفورمنس و دینامیک رانندگی دست خواهیم یافت! عوامل مختلفی اینجا دخیل بوده‌اند تا کوپه 2 نفره لوتوس با همین موتور کوچک 4 سیلندر 1.8 لیتری بتواند به پرواز درآید.

اجازه دهید از پارامتر اصلی یعنی وزن آغاز کنیم. الیزه روی یک شاسی آلومینیومی بسیار سبک توسعه یافته است و با ساختار بدنه فایبرگلاس و حداقل امکانات جانبی، هیچ بار اضافه‌ای حمل نمی‌کند. با علم به این نکات و در نظر گرفتن ابعاد کوچک خودرو دیگر عجیب نیست که بگوییم لوتوس الیزه 220 کاپ تنها 950 کیلوگرم وزن دارد و تازه مدل S حتی از این هم سبک‌تر است.

برگ برنده دوم گیربکس 6 سرعته دستی با ضرایب کوتاه و موثر است، که به بهترین شکل نیرو را به چرخ‌های عقبی می‌رساند تا هم در آغاز حرکت و هم در شتاب ثانویه با افت عملکرد روبرو نشویم. تازه پیشرانه هم در وسط خودرو یعنی دقیقاً پشت سر راننده قرار گرفته تا جدا از بهبود تقسیم وزن، انرژی کمتری در مسیر انتقال قدرت به سمت دیفرانسیل عقب اتلاف شود. حالا دیگر می‌توان درک کرد که الیزه چگونه تنها با 217 اسب‌بخار قدرت و 250 نیوتن‌متر گشتاور به شتاب رسمی 4.6 ثانیه دست یافته و سقف سرعت 234 کیلومتر برساعت را فتح می‌نماید.

خوشبختانه برای مهار این اعداد و ارقام وحشتناک هم تمهیدات بسیاری اندیشیده شده است. مثلاً دیسک‌های ترمز بزرگ و کالیپرهای دو پیستونه AP Racing در جلو و تک پیستون برمبو در عقب به خوبی افسار یوزپلنگ رام‌نشدنی لوتوس را می‌کشند و تعلیق تمام مستقل چند بازوئی مجهز به میل تعادل و فنرهای گازی حرفه‌ای اجازه نمی‌دهند، که لوتوس الیزه 220 کاپ به این راحتی‌ها از مسیر خارج شود.

در این بین نباید از رینگ ‌و تایرهای دوسایز به کار رفته هم غافل شد، چراکه بدون وجود آن‌ها بخش اعظم زحمات تیم مهندسی به هدر می‌رفت. همچنین سیستم‌های کمکی دیگر نظیر کنترل ترمز در پیچ‌ها، سامانه مدیریت پایداری داینامیک لوتوس یا همان DPM، دیفرانسیل قفل‌شونده و ترمز کمکی هیدرولیکی موجود هستند، تا مهار لوتوس الیزه 220 کاپ آسان‌تر شود، هرچند باید به شما هشدار دهم که هیچ کدام از موارد فوق برای رام کردن الیزه کافی نیست و اگر مهارت کافی ندارید هرگز نباید با چنین خودرویی بی‌گدار به آب بزنید.

ضمناً اگر بتوانید جلوی خودتان را بگیرید و کمتر به خودرو گاز بدهید (که خیلی بعید است)، در هر صد کیلومتر رانندگی ترکیبی به 7.5 لیتر بنزین نیاز خواهید داشت، اما با رانندگی مسابقه‌ای این عدد به شدت بالا خواهد رفت. 

بالاخره زمان تست عملی فرا رسید. ارتفاع بسیار کم شاسی و رکاب‌های پهن، سوار شدن بر لوتوس الیزه 220 کاپ را شبیه به تمرینات یوگا نموده‌ است، اما بلافاصله بعد از آنکه پشت فرمان بنشینید تمامی مشکلات را فراموش خواهید کرد. شخصاً برایم مهم نیست که کیفیت متریال پایین، امکانات اندک و ارگونومی برخی قسمت‌ها ضعیف است. اکنون حس عجیبی دارم که قبلاً در کمتر خودرویی تجربه کرده بودم. صندلی‌های مسابقه‌ای و قطعات خشک و خشن در ترکیب با صدا و لرزش پیشرانه‌ای که بیخ گوشمان جا خوش کرده شرایطی مشابه قرار گرفتن وسط پیست مسابقه را در ذهن ایجاد نموده است. ابعاد کوچک خودرو و دسترسی عالی به ادوات هم به تسلط کم‌نظیری منتهی شده که انسان را با خودرو یکی می‌کند.

می‌توانم بگویم شما پشت فرمان الیزه نمی‌نشینید بلکه آن را مثل یک پوست به تن می‌کنید و تبدیل به ماشین می‌شوید. شاید لوتوس الیزه 220 کاپ هم همین احساس را به من دارد! نمی‌دانم؛ انگار همان حس دیوانگی دارد رفته‌رفته بر من هم چیره می‌شود.

بهتر است تا اخراج نشده‌ام سر عقل بیایم و بررسی را به شکل منطقی ادامه دهم؛ ولی آخر مگر می‌شود پشت فرمان چنین خودرویی از منطق صحبت کرد؟ اشاره‌ای به پدال گاز کافی است تا فشار جی را در تمام بدن احساس کنم؛ به لطف سوپرشارژر واکنش‌ها به پدال گاز تاخیر ندارد و از این رو در یک چشم به هم زدن عقربه سرعت از مرز یکصد کیلومتر برساعت می‌گذرد؛ حتی پس از آن هم هر لحظه شاهد بی‌تابی لوتوس الیزه 220 کاپ برای پرواز و اوج گیری بیشتر هستیم. گیربکس ضریب‌کوتاه شتاب ثانویه بسیار خوبی برای ماشین مهیا ساخته و اینطور احساس می‌شود که قرار است تا ابد شتاب بگیریم. در این بین حس نزدیکی به کف اسفالت و کاپوتی که سر جمع یک وجب طول دارد اوضاع را ترسناک‌تر هم کرده. اصلاً لوتوس الیزه 220 کاپ به هنگام رانندگی عادی هم خودروی وحشتناکی است، چه برسد به اینکه بخواهیم با آن شتاب صفر تا صد کمتر از 5 ثانیه را تجربه کنیم.

به لطف طراحی شاسی عالی، تقسیم وزن ایده‌آل، تایرهای فاق‌کوتاه، فنربندی اسپرت چندگانه و مرکز ثقل بسیار پایین، لوتوس الیزه 220 کاپ هم به شکل عجیبی به زمین چسبیده و در پیچ‌های تند همانند خودروهای کارتینگ عمل می‌کند؛ ترمزها نیز قابل اعتماد نشان می‌دهند و به خوبی از پس جمع‌وجور کردن خودرو برمی‌آیند. اما خیلی هم خوشحال نشوید چون همین موارد باعث شده با اعتماد به نفس بیش از حد برانیم که ممکن است دردسرساز شود. مشکل اینجاست که کنترل این میزان گشتاور روی چرخ‌های عقب یک ماشین 950 کیلویی که فاقد بسیاری از سیستم‌های الکترونیکی کمکی است، کار دشواری خواهد بود.

لوتوس الیزه، پورشه باکستر نیست که از جوان تازه گواهینامه گرفته تا راننده مسابقه را راضی نگاه دارد؛ بلکه برای دست‌یابی به حداکثر پرفورمنس آن باید مثل یک راننده حرفه‌ای رفتار کنید. به خصوص که اینجا با گیربکس دستی و فرمان چرخ‌دنده‌ای و مواردی از این دست روبرو هستیم و در نتیجه عملکرد خودرو به شدت به مهارت خودمان بستگی خواهد داشت.

اصلاً همین‌چیز‌هاست که لوتوس الیزه 220 کاپ را به خودروی محبوب ماشین‌بازهای دارای جنون سرعت و هیجان بدل نموده است، چون هر لحظه رانندگی با لوتوس با تزریق آدرنالین همراه است. مثلاً اگر از داخل ب ام‌ و i8 بلافاصله پشت فرمان الیزه بنشینید، مثل این است که از پشت کنسول بازی کامپیوتری به وسط میدان جنگ واقعی رفته‌اید. همانقدر واقعی‌تر، ترسناک‌تر، هیجان‌انگیزتر و صد البته خطرناک‌تر!

نکته دیگر این‌که لوتوس الیزه 220 کاپ برای شتاب‌گیری خیلی روی سبک‌بالی خود حساب باز کرده و به همین علت با اضافه شدن سرنشین کناری با افت شتاب نسبتاً محسوسی مواجه خواهد شد؛ اما اشکالی ندارد، در خیابان‌های تهران یک نقشه‌خوان لازم داریم تا در خصوص سرعت‌گیرها و دست‌اندازها به ما هشدار دهد، چون الیزه اصلاً میانه خوبی با پستی و بلندی‌های مسیر ندارد و در برخورد با چاله‌ها، سلامت خود و کمر سرنشینان را به خطر می‌اندازد!

در کل باید بدانید که تمامی ادوات لوتوس الیزه 220 خیلی خشن و مردانه ساخته شده‌اند و کار با آن‌ها انرژی زیادی می‌طلبد. در یک جمله خلاصه: اینجا جایی برای پیرمردها نیست! باید جوان، عاشق، اندکی دیوانه و کاملاً شجاع باشید تا بتوانید الیزه را درک کنید و از زندگی در کنارش لذت ببرید.

لوتوس الیزه 220 کاپ از معدود خودروهایی است که می‌تواند لذت رانندگی در سطح سوپر اسپرت‌های واقعی را در ابعاد و اندازه‌های کوچک‌تر برایتان شبیه‌سازی می‌کنند. این محصول به لطف استفاده از قطعات فنی تویوتا، کمبود آپشن‌های جانبی و عدم پیچیدگی در بسیاری از قسمت‌ها، هزینه نگهداری به مراتب کمتری از سایر رقبایش در سطح جهان دارد، اما متاسفانه این امتیاز مثبت در کشور ما دقیقاً برعکس شده است، زیرا واردات بسیار محدود در کنار عدم پشتیبانی مناسب، هزینه خرید و نگهداری وحشتناکی به علاقه‌مندان تحمیل خواهد نمود. بدتر این‌که به دلیل نبود اسفالت مناسب و پیست استاندارد، لوتوس الیزه 220 کاپ قادر نیست از قابلیت‌های مسابقه‌ای خود هم بهره چندانی ببرد و برخلاف آنچه که برایش خلق شده مجبور است به عنوان یک خودرو خاص و کلکسیونی به صورت نمایشی مورد استفاده قرار گیرد.

شخصاً تصور می‌کنم روح الیزه از این شرایط در رنج و عذاب است. با این تفاصیل طبیعی است که عقل شما رقبایی نظیر پورشه باکستر یا ب ام‌ و Z4 را انتخاب کند؛ حتی آلفارومئو 4C هم با طراحی زیباتر، موتور قوی‌تر و گیربکس اتوماتیک گزینه منطقی‌تری به نظر می‌رسد؛ ولی با تمامی این صحبت‌ها اگر به دنبال حس خالص رانندگی باشید به شما قول می‌دهم که کمتر خودرویی در ایران یا حتی جهان قادر است این احساس را در سطح لوتوس الیزه 220 کاپ به شما هدیه دهد.

_{عکاس: عرفان اسلام‌پناه}