با رای دیوان عدالت اداری، فرمول جنجالی شورای عالی بیمه در نحوه محاسبه پرداخت خسارت به خودروهای «گران قیمت و لوکس» باطل شد. این خبر را آقای ایرج فرج تبار (از شاکیان این پرونده) رسانه‌ای کرده است. اما داستان چه بود؟

بعد از جهش قیمت خودروها در سال‌های اخیر، شورای عالی بیمه، «فرمول جدیدی» را به شرکت‌های بیمه‌گر ابلاغ کرد. در این فرمول، ابتدا مفهوم جدیدی به نام «خودرو متعارف و نامتعارف» تعریف شد و می‌گفت اگر در زمان وقوع حادثه، «خودرو زیان‌دیده» بعنوان خودرو نامتعارف شناخته شود، تعهدات بیمه‌ دیگر مثل سابق نبوده و باید طبق «فرمول جدیدی» محاسبه شود که عبارت بود از:

«میزان خسارت» را ابتدا بر «قیمت خودرو نامتعارف زیان دیده» تقسیم کنید و سپس حاصل را در «قیمت خودرو متعارف» ضرب کنید!

اما نکته جنجالی این «فرمول جدید» اینجاست که هرچقدر قیمت خودرو، بیشتر باشد، سقف پرداخت تعهدات بیمه کمتر می‌شود! ضمن اینکه در این «فرمول جدید» حتی اگر راننده مقصر، بیمه خسارت مالی و حتی مازاد مالی یا بیمه تکمیلی را خریداری کرده باشد، عملا بی‌فایده است چرا که در این فرمول جدید، چنین چیزی درنظر گرفته نمی‌شود.

همین موضوع سبب ارائه شکایت از فرمول جدید شورای عالی بیمه شده بود که نهایتا در 20 خردادماه 98 با اکثریت آرا در دیوان عدالت، باطل شده است. بنابراین در زمان بروز تصادف، شرکت‌های بیمه باید سقف تعهدات مالی خریداری شده توسط بیمه‌گذار را پرداخت کنند و دیگر هیچ تفاوتی ندارد که خودرویی ارزان قیمت باشد یا گران قیمت.

با خواندن ادامه این متن، از آخرین شرایط و ویژگی‌های بیمه شخص ثالث 1398 باخبر شوید.

بیمه شخص ثالث چه فایده‌ای دارد؟

اگر وسیله نقلیه دارید حتما نام بیمه شخص ثالث را هم شنیده‌اید! بیمه‌ای که در حوادث احتمالی می‌تواند کمک زیادی برای شما باشد. و البته برعکس، یعنی نداشتن بیمه ثالث ممکن است عواقب سنگینی به همراه داشته باشد.

در حوادث رانندگی، هر خسارتی که با خودروی‌تان به غیر وارد کنید، جبران آن برعهده بیمه شخص ثالث است. داشتن بیمه شخص ثالث، «اجباری» بوده و یکی از اصلی‌ترین شرایط استفاده از آن، داشتن گواهینامه است.

شخص ثالث کیست؟

در امور بیمه، سه اصطلاح مختلف داریم:

• شخص اول: صاحب بیمه نامه یا همان مالک خودروست که به آن «بیمه گذار» هم می‌گوییم
• شخص دوم: شرکت ارائه دهنده بیمه است که به آن «بیمه گر» هم می‌گوییم.
• شخص ثالث: هر فرد زیان‌دیده‌ای که در حوادث خودرویی، به وی خسارت مالی یا جانی وارد شده باشد.
  • «راننده مقصر» بعنوان شخص ثالث شناخته نمی‌شود.
  • جنین داخل رحم شامل تعریف شخص ثالث است.
  • تمامی سرشنیان خودرو شامل تعریف شخص ثالث هستند.

تفاوت بیمه حوادث راننده با بیمه شخص ثالث

- بیمه حوادث راننده فقط برای جبران «خسارت‌های جانی» وارده به راننده است و سایر «خسارت‌های مالی» را پشتیبانی نمی‌کند. بنابراین فقط برای هزینه‌های درمانی و دیه نقص عضو می‌توان از بیمه حوادث راننده استفاده کرد.

- بیمه شخص ثالث علاوه بر جبران «خسارت جانی» امکان جبران «خسارت مالی» را هم پوشش می‌دهد.

- بیمه جدید حوادث راننده از مرداد 96 اجرایی شده، بنابراین اگر تاریخ صدور بیمه‌تان قبل از این تاریخ باشد، نمی‌توانید برای هزینه‌های درمانی‌تان از این بیمه استفاده کنید. در این حالت فقط باید منتظر باشید تا نوبت تمدید بیمه نامه‌تان فرا برسد.

- اگر گواهینامه نداشته باشید، بیمه حوادث راننده به شما تعلق نمی‌گیرد.

رانند مقصر کیست؟

به راننده‌ای که باعث ایجاد تصادف یا خسارت شده، اصطلاحا «راننده مقصر» می‌گوییم.

شرایط بیمه راننده مقصر

- راننده مقصر تحت پوشش بیمه شخص ثالث نیست.

- راننده مقصر برای جبران خسارت‌ باید از «بیمه حوادث راننده» استفاده کند.

- اگر راننده مقصر باشید، هم برای هزینه های درمانی و هم برای دیه نقص عضو می‌توانید از بیمه حوادث راننده استفاده کنید. البته فقط دیه ماه عادی به شما تعلق می‌گیرد؛ حتی اگر در ماه حرام، تصادف کرده باشید.

- اگر راننده مقصر باشید، شرکت بیمه می‌تواند درصدی از خسارت مالی را از شما دریافت کند. این درصد طبق قانون مشخص می‌شود ولی بصورت کلی معادل است با:

• یک درصد برای خسارت جانی
• دو درصد برای خسارت مالی

- اگر راننده مقصر فوت کرده باشد، فقط «دیه ماه عادی» به وی تعلق می‌گیرد؛ یعنی چه در ماه عادی و چه در ماه حرام فوت کند، شرکت بیمه فقط دیه ماه عادی را پرداخت خواهد کرد.

حداقل پوشش بیمه ثالث چقدر است؟

حداقل پوشش بیمه شخص ثالث، معادل یک‌ چهلم دیه ماه حرام است. بنابراین ابتدا باید مبلغ دیه در ماه حرام را بدانید سپس آنرا بر 40 تقسیم کنید!

حداکثر پوشش بیمه ثالث چقدر است؟

از آنجایی که بیمه شخص ثالث هم تعهدات مالی دارد و هم تعهدات جانی، پس این سوال را باید به دو صورت جواب داد:

• در تعهدات مالی، سقف پوشش بیمه برای شرکت‌های مختلف، متفاوت بوده ولی در سال 98 اکثر شرکت‌های بیمه، سقف تعهدات مالی را حدود 30 میلیون تومان اعلام کرده‌اند. البته مشتریان می‌توانند در ازای پرداخت بیشتر، سقف تعهدات را افزایش دهند.
• در تعهدات جانی، حداکثر پوشش بیمه شخص ثالث معادل مبلغ دیه در ماه حرام است. 

مبلغ دیه کامل

در سال 98، مبلغ دیه در ماه عادی معادل 270 میلیون تومان و در ماه‌ حرام معادل 360 میلیون تومان است.

• محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه ماه‌های حرام هستند.
• دیه زن و مرد برابر است.
• دیه مسلمان و غیرمسلمان برابر است.

قیمت بیمه شخص ثالث سال 98

از آنجایی که نرخ دیه 98 حدود 17% بیشتر از سال 97 شده، بنابراین با تصمیم بانک مرکزی، نرخ بیمه شخص ثالث سال 98 نیز حدود 15% بیشتر از سال گذشته است.

• تعرفه آمبولانس، وسایل نقلیه حمل خون و حمل وسایل رادیولوژی و همچنین آتش نشانی مانند وسایل نقلیه مشابه محاسبه می‌شود.
• گرفتن الحاقیه افزایش تعهدات بدنی بیمه شخص ثالث برای کلیه بیمه نامه های صادرشده قبلی منتفی است.
• اگر بیمه نامه شما در ابتدای سال جدید صادر شده باشد، نیازی به گرفتن الحاقیه ندارید.
• اگر برای جبران خسارتهای مالی، درخواست افزایش تعهد مالی دارید، شرکت بیمه باید با گرفتن حق بیمه مربوطه، الحاقیه را صادر کند.
• مالیات ارزش افزوده، به حق بیمه‌های جدول زیر، افزوده می‌شود.
• طبق قانون جدید، سابقه رانندگی پرخطر و نمره منفی نیز در تعیین حق بیمه تاثیر دارد.
• طبق جدول زیر، قیمت خودرو ملاکی برای تعیین حق بیمه نیست.

توضیحات جدول فوق: 

• حق بیمه برای وسایل نقلیه سواری با کاربری آژانس، تاکسی، کرایه و مسافرکش شخصی درون شهری 10% بیشتر سایر وسایل نقلیه مشابه است.
• حق بیمه برای وسایل نقلیه سواری با کاربری سواری کرایه و مسافرکش شخصی برون شهری 20% بیشتر از وسایل نقلیه مشابه است. 

توضحیات جدول فوق:

• اگر وسیله نقلیه بارکش برای حمل مواد منفجره بکار برود، به حق بیمه آن 50% به حق بیمه آن اضافه می‌شود.
• اگر وسیله نقلیه برای حمل مواد سوختنی مایع و گازی شکل بکار برود، به حق بیمه آن 25% اضافه می‌شود.
• حق بیمه ماشین آلات کشاورزی، 30% کمتر از ماشین آلات راه سازی و ساختمانی تعیین شده است.

توضیحات جدول فوق:

• وسایل نقلیه عمومی شهری حمل مسافر با ظرفیت بیش از 6 نفر مشمول تخفیف 50 درصدی هستند.
• در مینی بوس ها راننده و در اتوبوس ها هم راننده و هم کمک راننده نیز در تعداد نفرات لحاظ می‌شود. 

جدول تخفیف بیمه شخص ثالث

در صورت عدم استفاده از بیمه ثالث، می‌توان از تخفیف سالیانه شرکت‌های بیمه استفاده کنید؛ این تخفیف حداکثر برای 15 سال بوده و بصورت زیر محاسبه می‌شود:

• اگر مالک چند خودرو هستید یا قصد خرید و فروش خودروی‌تان را دارید، امکان انتقال تخفیف بیمه برای خودروهای‌تان وجود دارد اما به شرطی که تعداد سیلندرها مشابه باشد.

محاسبه تخفیف بیمه در صورت تصادف

در گذشته به محض بروز تصادف، تمام تخفیف‌های شما از بین می‌رفت اما این مشکل در قانون جدید، برطرف شده است. طبق قانون جدید در صورت بروز تصادف، از تخفیف‌های قبلی شما بصورت پلکانی و مطابق جدول زیر، کسر می‌شود:

به عنوان مثال، چناچه 3 بار خسارت جانی در بیمه نامه شما لحاظ شده باشد، تمامی تخفیف‌هایتان ازبین می‌رود.

شرایط دریافت خسارت از بیمه

- چنانچه شرکت بیمه تشخیص دهد که بیمه گذار برای گرفتن خسارت، اقدام متقلبانه انجام داده، می‌تواند از وی به مراجع قضایی شکایت کند. این شکایت ممکن است به حبس تعزیری و جریمه نقدی (معادل 2 برابر مبلغ دریافتی از بیمه) منجر شود. 

- خسارت‌های کمتر از 9 میلیون تومان، نیازی به اخذ کروکی برای دریافت خسارت بیمه ندارند.

- در صورت تاخیر شرکت بیمه در پرداخت خسارت، شرکت علاوه بر پرداخت خسارت، موظف به پرداخت جریمه تاخیر نیز خواهد بود؛ این جریمه بصورت روزانه محاسبه شده و معادل 0.005 مبلغ کل خسارت بصورت روزانه است.

ضریب کهنگی خودرو

اکثر شرکت‌های بیمه علاقه‌ای به خودروهای فرسوده ندارند! چراکه احتمال نقص فنی در چنین خودروهایی بیشتر از بقیه است. به همین دلیل شرکت‌ها به خودروهای قدیمی، یا بیمه نامه نمی‌فروشند یا با قیمتی بیشتر، می‌فروشند. این «قیمت بیشتر» را توسط ضریب کهنگی مشخص می‌کنند. 

ضریب کهنگی یعنی اگر سن خودروی‌تان بیشتر از 15 سال باشد، به ازای هر یکسال باید 2% بیشتر پرداخت کنید. مثلا اگر خودروی‌تان 20 ساله باشد، باید 10% (پنج تا 2%) به مبلغ بیمه نامه‌تان افزوده شود.

اعتبار بیمه شخص ثالث

مدت اعتبار بیمه نامه هم به شما و به شرکت بیمه‌گرتان بستگی دارد و ممکن چندین روز یا حتی چندین سال اعتبار داشته باشد. نکته اینجاست که بیمه های کوتاه مدت معمولا گران‌تر از بیمه های بلندمدت هستند، به همین دلیل استفاده از بیمه های بلندمدت به لحاظ اقتصادی، برای‌تان به‌صرفه‌تر است.

جریمه نداشتن بیمه

- خودرویی که بیمه شخص ثالث ندارد یا اعتبار آن تمام شده باشد، پلیس باید آنرا توقیف کند.

- خرید و فروش خودرویی که بیمه شخص ثالث ندارد، غیرقانونی است.

- دفاتر اسناد رسمی باید در هنگام تنظیم سند انواع وسایل نقلیه موتوری، مشخصات بیمه شخص ثالث را هم ذکر کنند.

جریمه دیرکرد تمدید بیمه

- اگر اعتبار بیمه نامه‌تان تمام شود و اقدام به تمدیدش نکنید، به ازای هر روزی که بیمه نداشته‌اید باید جریمه دیرکرد بپردازید.

- حداکثر جریمه دیرکرد معادل یکسال است. یعنی حتی اگر چندین سال، بیمه نامه را تمدید نکرده باشید، جریمه دیرکردتان فقط برای یکسال محاسبه می‌شود.