دقیقاً سه سال قبل از خداحافظی با پیکان ایران خودرو، شاهد ورود خودرو سمند به بازار کشورمان بودیم؛ خودرویی که طی دو دهه مهمان ایران خودرو بود و در طول همه این سال‌ها، تغییرات اساسی اندکی را تجربه کرد. در مقاله امروز، قرار است شما را با انواع مدل‌های سمند آشنا کنیم؛ باما همراه باشید.
سال 1372: تولید اولین پروتوتایپ ملی
با اینکه اصطلاح خودرو ملی همزمان با تولید سمند در اوایل دهه 1380 خورشیدی بر سر زبان‌ها افتاد، اما تقریباً یک دهه قبل از شروع تولید سمند بود که برای اولین‌بار، ایرانی‌ها با چنین واژه‌ای آشنا شدند. اوایل دهه 1370 خورشیدی، سازمان گسترش و نوسازی (ایدرو) با حمایت شهرداری تهران و وزارت صنایع سنگین (وزارت صنعت فعلی) پروژه‌ای به اسم «خودرو ملی» را تعریف کردند؛ هدف از انجام این پروژه این بود که آیا مهندسان ایرانی می‌توانند با مهندسی معکوس، یک خودرو را از اول بسازند یا نه.
آن‌ها برای انجام این پروژه، شورولت رویال را انتخاب کردند؛ همان خودرویی که در اوایل دهه 1350 خورشیدی، در کارخانه جنرال موتورز ایران (پارس خودرو فعلی) هم مونتاژ می‌شد. مهندسان ایرانی، این شورولت را شکافتند و از اول ساختند! سپس اولین پروتوتایپ آنرا با نام «خودرو ملی ایران» برای نخستین‌بار در سال 1372 به نمایش گذاشتند که در تصویر فوق، آنرا مشاهده می‌کنید.
سال 1375: رونمایی پروتوتایپ سمند با نام پیکان جدید
بعد از کپی/پیست موفق ایرانی‌ها از شورولت رویال، در اواسط دهه 1370 خورشیدی، پروژه ساخت سمند در ایران خودرو رسما آغاز شد. فراموش نکنیم که ایران خودرو می‌خواست سمند، جایگزینی برای پیکان باشد تا آنجایی که قبل از فرارسیدن دهه 80 شمسی، نخستین پروتوتایپ‌های سمند را با نام پیکان جدید رونمایی کرد:
اما متاسفانه استراتژی اشتباه ایران خودرو در انتخاب همکارانشان در این پروژه، منجر به تغییرات متوالی (چه در قسمت فنی و چه در قسمت طراحی) در خودرو سمند شد. این تغییرات مداوم، دست به دست هم داد تا تولید انبوه سمند با تاخیری حدودا یکساله آغاز شود.
اما سمندی که تحویل مشتریان ایرانی شد، تقریبا هم‌قیمت پژو 405 شده بود و 12 میلیون تومان قیمت داشت درحالی‌که ایران خودرو در همان سال، پیکان انژکتوری را با قیمت تقریبی 6 میلیون تومان به مشتریانش می‌فروخت. به این ترتیب، سمند اولین شکستش را در همان ابتدای ورودش به بازار ایران تجربه کرد؛ خودرویی که روزی قرار بود برای قشر ضعیف جامعه هم قابل خریداری باشد، برای همیشه از دسترس این گروه از مشتریان، دور شد.
سال 1379: افتتاح خط تولید سمند در ایران خودرو
سمند اولین خودرویی بود که یک خودروساز داخلی، صفر تا صدِ مراحل ساختش را مدیریت می‌کرد. به همین دلیل است که بلافاصله بعد از معرفی رسمی آن در سال 1379، به آن لقب «اولین خودرو ملی» داده‌اند که به تولیدانبوه رسیده است. البته برخی‌ها از این لقب، برداشت اشتباهی دارند و تصور می‌کنند که خودرویی ملی باید همه چیزش ایرانی باشد! در صورتی‌که چنین چیزی صحیح نیست.
هر خودروسازی برای کاهش هزینه‌های تولیدش، گاهی اوقات مجبور است که از دانش فنی یا حتی مشاوره مهندسی سایر شرکت‌ها کمک بگیرد. درباره سمند هم دقیقا همین اتفاق رخ داده چراکه:
- طراحی بدنه و شاسی آنرا فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها انجام دادند،
- پلتفرمش (مشترک با 405) را در فرانسه ساختند،
- قالب‌های بدنه‌اش را ژاپنی‌ها طراحی کردند،
- ساخت خطوط تولیدش را هم مهندسانی از کره جنوبی برعهده داشتند.
سال 1380: تولید سمند X7 یا سمند معمولی
سمند X7 یا سمند معمولی، اولین عضو خانواده سمند است که ایران خودرو از اوایل دهه 1380 خورشیدی، آنرا به بازار فرستاد. جالب است بدانید که سمند X7، نام شرکتی این سمند نبود بلکه نامی بود که در بازار، به آن معروف شد.
دلیل این نامگذاری، احتمالا مربوط به موتور XU7 این خودرو برمی‌گردد که اختصارا آنرا X7 می‌نامیدند و تا قبل از سمند، روی خانواده پژو 405 و پژو پارس نیز قرار گرفته بود.
سمند X7 هم در مدل «بنزینی» و هم در مدل «دوگانه‌سوز» فروخته می‌شد اما دو آپشن مهم آن، یعنی «ایربگ جلو» و سیستم «کنترل بخار بنزین» فقط در نسخه‌های صادراتی‌اش موجود بود. به‌دلیل استقبال بیشتر مشتریان از LX سال، ایران خودرو تولید سمند X7 را در اواخر دهه 1380 خورشیدی، متوقف کرد.
سال 1382: تولید سمند EL یا سمند کار
سمند EL که ایران خودرو به آن سمند کار لقب داده بود، از سال 1382 به بازار آمد و ابتدا در اختیار ناوگان تاکسیرانی قرار گرفت ولی بعدها و زمانی که سمند EL به اواخر عمرش رسیده بود، ایران خودرو راضی شد که آنرا به عموم مشتریان نیز بفروشد.
سمند EL، در واقع نسخه کم‌آپشن‌تری نسبت به سمند X7 بود ولی همان پیشرانه XU7 را در سینه داشت. از انجایی که ایران خودرو می‌خواست، سمندی با قیمت کمتر بسازد، چندین آپشن را از روی سمند EL حذف کرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- سیستم هشداردهنده
- شیشه برقی عقب
- کنسول وسط
- دریچه تهویه عقب
- مه شکن جلو
البته همین آپشن‌های حذف شده، بعدها بلای جان سمند EL شد! و باعث شد تا مشتریانِ کمتری به فکر خریدنش باشند. نهایتاً نیز ایران خودرو در اواخر دهه 1380 خورشیدی و بدلیل بازار کم‌رونق این محصول، تولید سمند EL را برای همیشه متوقف کرد.
سال 1382: تولید سمند LX با چهره جدید
به موازات عرضه سمند EL، ایران خودرو تولید سمند ال ایکس را هم از سال 1382 شروع کرد. مهم‌ترین اتفاق در سمند LX، بهبود ظاهری خودروست طوریکه چراغ‌های عقب کوچک‌ترند و جلوپنجره خودرو نیز دوتکه‌ای شد.
سری اول سمند LX با همان پیشرانه XU7 تولید می‌شد و 6 تیپ مختلف داشت که عبارتند از:
- سمند LX بنزینی
- سمند LX دوگانه سوز
- سمند LX سال
- سمند LX سال دوگانه سوز
سال 1387: تولید سمند با موتور EF7
سمند EF7 ابتدا در سال 1387 و در نسخه پایه گازسوز به بازار آمد ولی خیلی زود، نسخه بنزینی‌اش نیز به تولید رسید. سمند EF7 وقتی به تولیدانبوه رسید، دو ویژگی بسیار مهم داشت:
- اولین خودرو ایرانی با موتور پایه گازسوز بود
- اولین خودرو ایرانی با سیستم زمانبندی متغیر سوپاپ (CVVT) بود
موتور EF7 را شرکت تحقیقات موتور ایران خودرو یا ایپکو (IPCO) با همکاری شرکت آلمانی FEV Group ساخته است و دو نوع بنزینی و پایه گازسوز دارد که البته نسخه گازسوز آن به دلیل داشتن اکتان بالاتر، دوام و عمر بیشتری نسبت به نسخه EF7 بنزینی دارد.
ایران خودرو در سال 1394، تولیدانبوه پیشرانه EF7-TC را آغاز کرد؛ پیشرانه‌ای که در همان سال، روی «سورن توربو» قرار گرفت و در سال 1397 نیز در دل «دناپلاس توربو» جای خوش کرد.
از آنجایی که تفاوت فنی پیشرانه EF7 تنفس طبیعی با پیشرانه EF7 توربو را در بخش موتورهای سمند ذکر کردیم، بنابراین به جای تکرار آن داده‌ها، توجه شما را به جدول زیر جلب می‌کنیم؛ جدولی که مربوط به موتورهای EF7 استفاده شده برای خانواده سمند و سورن است و در این روزها، شاید کمتر کسی به آن توجه می‌کند!
| پیشرانه | EF7 بنزینی | EF7 دوگانه سوز | EF7 توربو |
|---|---|---|---|
| نسبت تراکم | 11 | 11 | 9.3 |
| دور موتور برای حداکثر قدرت (rpm) | 6000 | 6000 | 5500 |
| دور موتور برای حداکثر گشتاور (rpm) | 3500 تا 4000 | 3500 تا 4000 | 2200 تا 4800 |
*اطلاعات جدول فوق، از وب سایت ایران خودرو جمع آوری شده است.
سال 1387: تولید سمند سریر یا سمند لیموزین
هنوز هم برای خیلی‌ها جای سوال دارد که چرا ایران خودرو در سال 1387 دست به عرضه سمند سریر زد درحالی که این شرکت قبلاً هم پرشیای لیموزین را تولید کرده و به موفقیت چندانی نرسیده بود.
به هرحال سمند سریر تنها مزیتش داشتن فاصله محوری بیشتر و اضافه شدن سیستم مالتی مدیا برای ردیف عقب بود و در مابقی چیزها، تفاوتی با سمند LX نداشت.
سال 1388: تولید سمند TU5 یا سمند صادراتی
خانواده سمند LX تا اواسط دهه 1380 خورشیدی، فقط با موتورهای XU7 تولید می‌شدند. اما ایران خودرو در برخی از بازارهای خارجی، تصمیم گرفت تا سمند LX با موتور TU5 که از خانواده پژو 206 قرض گرفته بود را به این بازارها بفرستد.
تعداد بسیار محدودی از سمندهای TU5 نیز بودند که به دلایل مختلف، امکان صادرات را نداشتند. به همین دلیل، ایران خودرو، این سمندها را به بازار داخلی عرضه کرد و در همین زمان‌ها بود که اصطلاح سمند صادراتی یا سمند سفارشی، میان مشتریان ایرانی معروف شد. به دلیل عرضه بسیار محدود سمند TU5 در ایران، این روزها یافتن چنین سمندهایی در بازار کشورمان، کار آسانی نیست ولی باید بدانید که عرضه این سمندها تاقبل از سال 1390 متوقف شده است.
نکته جالب‌تر اینکه برخی سمندهای صادراتی، مجهز به گیربکس اتوماتیک هستند که با گیربکس 206 تیپ 6 یکسان است.
سال 1389: تولید سمند SE
یکسال پس از توقف تولید سمند X7، ایران خودرو تصمیم گرفت تا نسخه‌های معمولی سمند را دوباره راهی بازار کند ولی این‌بار با ظاهری جدیدتر و البته نامی جدیدتر!
سمند SE که در بازار به «سمند معمولی» هم معروف شده، مجهز به پیشرانه «XU7 یورو4» است و به همین دلیل مصرف سوختش اندکی از سمند X7 بهتر شده. سمند SE صرف‌نظر از تفاوت ظاهری‌اش با سمند LX، آپشن‌های کمتری هم نسبت به LX دارد. اگر لیست تجهیزات هردوی این تیپ‌ها را مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که سمند SE تجهیزات زیر را ندارد:
- آنتن اکتیو
- مالتی پلکس
- سنسور عقب
- هشداردهنده مرکزی
- تنظیم برقی آینه بغل
- تنظیم برقی
- شیشه بالابر برقی عقب
- چراغ مه شکن جلو / چراغ نقشه خوان
- دسترسی به صندوق عقب
سال 1399: سمند سال بهینه (عدم تولید)
بعد از توقف تولید پژو 405 جی‌ال‌ایکس در نیمه اول سال 1399، ایران خودرو دست به معرفی «سمند سال بهینه» زد. آنطور که معاون تحقیقات ایران خودرو در تیرماه 1399 گفته بود، در سمند سال بهینه، به جز سقف، تمامی تزئینات داخلی خودرو یا بهبود یافته‌اند یا مجددا طراحی شده‌اند؛ این یعنی داشبورد، رودری و صندلی‌های جدیدی در سمند سال بهینه استفاده شده است.
سمند سال بهینه قرار بود در دو تیپ مختلف به بازار بیاید؛ یکی تیپ پایه با موتور 1.8 لیتری XU7 و دیگری نیز تیپ لوکس با موتور 1.6 لیتری EF7. البته هر دو موتور، استاندارد آلایندگی یورو5 دارند. همچنین در تیپ لوکس، علاوه بر تغییر موتور، تغییرات ظاهری دیگری مانند تغییر چراغ‌ها، جلوپنجره و دستگیره‌ها نیز اعمال شده است. ضمن اینکه ایران خودرو برای تیپ لوکس، آپشن‌هایی مانند «ترمز دیسکی» و «رینگ آلومینیومی» را بصورت استاندارد استفاده کرده بود.
سال 1399: سمند پلاس (عدم تولید)
یکی از محصولاتی که قرار بود در سال 1399 به خانواده سمند اضافه شود، مدل جدیدی به نام «سمند پلاس» بود؛ خودرویی که می‌گفتند از زمستان 1399 تولید آن در ایران خودرو شروع می‌شود و در اواسط 1400 نیز به دست مشتریانش می‌رسد اما در عمل، هیچگاه به تولید انبوه نرسید. اما سمند پلاس ایران خودرو، چه ویژگی‌هایی داشت؟
سمند پلاس، در واقع همان نسخه ارتقایافته همان «سمند معمولی» است که ایران خودرو آنرا با نام «سمند سال» می‌فروشد. بنابراین آبی‌پوشان جاده مخصوص، احتمالا می‌خواستند بعد از تولیدانبوه سمند پلاس، تولید سمند سال (یا همان سمند XU7) را متوقف کنند.
بعد از عرضه سورن پلاس که در پاییز 1399 برای نخستین‌بار به بازار کشورمان آمد، سمند پلاس را باید دومین سمندی بدانیم که ایران خودرو، پسوند پلاس را روی آن می‌گذاشت.
همانطور که در تصاویر خط تولید سمند پلاس نیز مشاهده می‌کنید، در این محصول جدید ایران خودرو، چراغ‌های جلو عقب، سپر، جلوپنجره، رینگ، رودری‌ها، صفحه کیلومتر و داشبورد مجددا طراحی شده. حتی نوشته روی درب صندوق عقب نیز، دیگر انگلیسی نیست.
همانطور که سمند سال از موتور 1.8 لیتری XU7 بهره می‌برد، سمند پلاس نیز از موتور XU7P بهره گرفته بود که هم استاندارد آلایندگی یورو5 داشت، هم مصرفش حدود 1.2 لیتر کمتر شده بود و هم اینکه منحنی گشتاور آن، حالت یکنواخت‌تری داشته و از حالت قله‌ای خارج شده بود. به عبارت بهتر، حداکثر گشتاور تولیدی موتور XU پلاس، در دور موتور گسترده‌تری در اختیار راننده قرار می‌گیرد.
سال 1400: تولید سمند با داشبورد سورنی
شرکت ایران خودرو از اوایل تابستان 1400، تولید سمند را با طرح جدید داشبورد آغاز نمود؛ طرحی که آنرا با نام داشبورد سورنی می‌شناسند.
همانطور که از نامش پیداست، ایران خودرو برای سمندهای 1400 از مجموعه داشبورد و صفحه کیلومتر سورن استفاده کرده است. جهت یادآوری، اگر داشبورد قدیمی سمند را به یاد نمی‌اورید، تصویر زیر را ببینید:
سال 1401: پایان تولید سمند در ایران خودرو
مهر 1401: طی مراسمی که روز یکشنبه 10 مهرماه 1401 در سایت تولیدی ایران خودرو خراسان برگزار گردید، آقای مهدی خطیبی، مدیرعامل ایران خودرو، رسما اعلام کرد که تولید خودروهای سمند و 405، برای همیشه متوقف شده است. قرار است جای خالی سمند با محصولاتی همچون سورن پلاس و دناپلاس، پُر شود. آخرین سمند تولیدی، که بدنه‌ای سفید رنگ داشت، بعد از امضای نمادین توسط مدیران ایران خودرو، به موزه این شرکت منتقل گردید.
گفتنی است تولید سمند، از اواخر دهه 1370 خورشیدی شروع شده بود و طی 22 سالی که در شرکت ایران خودرو حضور داشت، دقیقا 1 میلیون و 510 هزارو 745 دستگاه از این خودرو به تولید رسید.
مشخصات فنی انواع سمند
در ادامه معرفی انواع سمند ایران خودرو، بهتر است با پیشرانه‌ها و مشخصات فنی انواع مدل‌های این خودرو نیز آشنا شویم. با کمک جدول زیر، میتوانید مقایسه انواع سمند را به راحتی انجام دهید:
| موتور | XU7 | XU7 بهینه | XU7 دوگانه* | TU5 | EF7 بنزینی | EF7 دوگانه* | EF7 توربو |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| حجم موتور (cc) | 1761 | 1761 | 1761 | 1587 | 1645 | 1645 | 1645 |
| استاندارد | یورو2 | یورو4 | یورو4 | یورو3 | یورو4 | یورو4 | یورو4 |
| قدرت (hp) | 100 | 100 | 83 | 104 | 113 | 100 | 150 |
| گشتاور (nm) | 153 | 153 | 134 | 142 | 155 | 136 | 215 |
| سوپاپ | 8 | 8 | 8 | 16 | 16 | 16 | 16 |
| شتاب (sec) | 11.9 | 13.1 | 14 | 11.9 | 11.9 | 12 | 10 |
| سرعت (km/h) | 185 | 185 | 185 | 185 | 190 | 180 | 205 |
| مصرف ترکیبی (L) | 8.5 | 8.3 | 9.9 | 7.6 | 7.2 | 7.5 | 7.3 |
*اعداد مندرج در جدول فوق، طبق اعلام ایران خودروست.
*قدرت، گشتاور، شتاب و سرعت برای موتورهای XU7 دوگانه و EF7 دوگانه، در حالت گاز نوشته شده چراکه در حالت بنزین، تفاوتی خاصی با موتورهای بنزینی‌شان ندارند.
روغن موتور مناسب انواع سمند
اگر مالک خودروهای سمند ال ایکس، سمند EF7، سورن و حتی سریر هستید، در لینک زیر انواع روغن مناسب سمند را به شما معرفی کرده‌ایم:
قیمت لوازم یدکی انواع سمند
برای اطلاع از قیمت پرمصرف‌ترین قطعات و لوازم انواع سمند ایران خودرو، لینک زیر را مطالعه کنید:
نویسنده : مرتضی برجسته
منبع : باما
