تست و بررسی تویوتا FJ کروزر

شرکت‌های بزرگ خودروسازی جهان هر از گاه با الهام گرفتن از محصولات قدیمی خود، خودروی جدیدی را روانه بازار می‌کنند تا هم حس نوستالژی مشتریان تحریک شود و هم اینکه در خصوص تاریخ و عقبه پر افتخارشان به سایر برندها (به‌خصوص آن‌ها که نوپا هستند) فخرفروشی نمایند. در واقع یک شرکت با این حرکت، گذشته خود را از زیر خروارها خاک بیرون می‌کشد و به همه یادآوری می‌کند زمانی که فلان برند کره‌ای یا چینی حتی متولد نشده بودند ما چه خودرو خارق‌العاده‌ای تولید می‌کردیم!

”تویوتا FJ کروزر یک آفرودر واقعی است و شاسی مستقل نردبانی، دیفرانسیل درست و حسابی با قابلیت قفل‌شوندگی، زیربندی قرص و محکم، دنده کمکی و زاویه خوب حمله به شیب و فرار از آن، تنها بخشی از امتیازات آن در خارج از جاده را نشان می‌دهند.“فولکس‌واگن بیتل، بنز G کلاس یا لامبورگینی کونتاش نمونه‌هایی از این اقدام غرورآمیز محسوب می‌شوند. تویوتا FJ کروزر نیز دقیقاً با همین هدف در سال 2006 به بازار جهانی معرفی شد، تا یاد و خاطره سری FJ قدیمی را زنده نگاه دارد.

این SUV خاص و جذاب در سال 2011 برای اولین بار قدم به سرزمین ما گذاشت و در ادمه به دنبال محدودیت واردات خودروهای با پیشرانه حجیم در سال 2013، با بازار کشورمان خداحافظی نمود تا اندک مدل‌های باقی‌مانده حکم الماس کمیاب را پیدا کنند و با افزایش قیمت کاذب از دسترس بسیاری افراد خارج شوند.

تویوتا FJ کروزر برخلاف اکثر شاسی‌بلندهای امروزی، یک آفرودر واقعی است و تفاوت‌های اساسی با کراس‌اورهای فانتزی بازار دارد. شاسی مستقل نردبانی، دیفرانسیل درست و حسابی با قابلیت قفل‌شوندگی، تعلیق انعطاف‌پذیر (انعطاف‌پذیری با نرمی و راحتی اشتباه گرفته نشود)، زیربندی قرص و محکم، دنده کمکی و زاویه بسیار خوب حمله به شیب و فرار از آن، تنها بخشی از امتیازات نماینده بلندقامت تویوتا در خارج از جاده را نشان می‌دهند و موارد تکمیلی نظیر پیشرانه بسیار قدرتمند با گشتاور وحشتناک، فاصله میان محورهای عالی (که به زاویه شکست خوبی منتهی شده)، گیربکس کارآمد، سیستم‌های کنترلی نظیر A-TRAC، کابین و پیشرانه با قدرت تحمل در برابر نفوذ آب و مواردی از این دست هم اینجا حاضر هستند تا به یک طبیعت‌گرد واقعی خدمات بی‌نقصی ارائه نمایند. از همه مهم‌تر اینکه برند تویوتا در لغت‌نامه خودرویی به دوام و اطمینان شهرت یافته و از این رو خیال شما راحت است که FJ حتی در سخت‌ترین مسیرها رفیق نیمه‌راه نخواهد بود. در واقع کافی است نگاهی به عملکرد FJ40های سالخورده، که به نوعی الهام بخش مدل جدیدتر بوده‌اند، بیندازیم تا ببینیم دورنمای استفاده از یک تویوتا تا چه اندازه عالی خواهد بود.

اما با تمامی این صحبت‌ها بهتر است خیلی هم جوگیر نشویم! این خودرو هم علیرغم تمامی جذابیت‌هایش نقطه ضعف‌ها و نکات منفی خود را دارد که اگر طرفداران متعصب برند تویوتا اجازه بدهند، در ادامه بررسی به آن‌ها اشاره خواهیم نمود. پس لطفاً «باما» همراه باشید تا نگاهی نزدیک‌تر به میهمان جان‌سخت ژاپنی‌مان داشته باشیم و با مزایا و معایبش بیشتر آشنا شویم. 

طراحان تویوتا برای ساخت FJ کروزر چند نکته اصلی را مدنظر قرار داده‌اند. اولین و مهم‌ترین مورد، پایبندی به اصالت مدل کلاسیک FJ بوده که با روئیت جلوپنجره، چراغ‌ها و ساختار جعبه‌ای شکل بدنه به وضوح قابل روئیت است. دومی رعایت قابلیت‌های آفرودی خودروست. اگر دقت کنید سپرهای خودرو کوتاه در نظر گرفته شده‌اند تا زاویه حمله و فرار از شیب بهبود یابد، همچنین زاویه شکست خودرو هم به‌دلیل فاصله میان محورهای جلو و عقب و ارتفاع مناسب خودرو، عالی است. جدا از تمامی این‌ها فرم گلگیرها اجازه بازی هرچه بیشتر سیستم تعلیق در مسیرهای ناهموار را به تویوتا FJ کروزر خواهد داد تا مشکلی در سفرهای آفرودی ایجاد نشود.

نکته مهم در طراحی بدنه تویوتا FJ کروزر تلفیق زیبایی و سادگی است. در واقع طراحان تویوتا موفق شده‌اند با ساده‌ترین خطوط به فرمی زیبا و هماهنگ دست یابند که شاید از نظر برخی افراد جذابیت مدل‌های ایرودینامیک مدرن امروزی را نداشته باشد، اما بدون شک می‌تواند نظر بسیاری از دوست‌داران خودروهای کلاسیک و نوستالژیک را به خود جلب نماید. ضمن این‌که این سبک طراحی مثل کت و شلوار ساده، تاریخ مصرف ندارد و هرگز از مد نخواهد افتاد.

از دیگر جذابیت‌های ظاهری تویوتا FJ کروزر می‌توان به مواردی مثل رنگ‌بندی جذاب و نیم‌در عقب (که خلاف جهت درهای جلو باز می‌شوند) اشاره نمود. البته باید اعتراف کنیم که FJ برخلاف تویوتا لندکروزر، طراحی عامه‌پسندی ندارد و ممکن است سلیقه‌های مختلف، واکنش‌های کاملاً متفاوتی به این چهره نشان دهند؛ اما در هر صورت جسارت تویوتا در ساخت خودرویی با این ظاهر خاص و متفاوت، ستودنی است.

اگر سلیقه خاص یک آفرودر واقعی را نداشته باشید، قطعاً از طراحی داخلی تویوتا FJ کروزر ناامید خواهید شد. در واقع خودروهای خارج‌جاده‌ای بنا به دلایلی از طراحی خشک و خشن در داخل اتاق استفاده می‌کنند که برای سلایق فانتزی و معمول جامعه اصلاً دلچسب نیست. مثلاً برای خودرویی با کاربری FJ کروزر، سطح کاربری بیش از زیبایی اهمیت دارد و از این رو ادوات داخلی نماینده طبیعت‌گرد تویوتا خیلی زمخت طراحی شده‌اند تا حتی با دستکش و یا در شرایط رانندگی دشوار (مثلاً هنگام شیب زنی) به راحتی زیر دست لمس شوند؛ همچنین وقتی قرار باشد خودرویی انواع و اقسام آلودگی‌ها، از گل و لای گرفته تا شن و ماسه را تحمل کند، دیگر جایی برای کلیدهای کوچک و ظریف، روکش‌های چرمی حساس یا تنظیمات تمام برقی باقی نمی‌ماند و قطعات خشن و بادوام بیشتر به کار خواهند آمد. نتیجه تمامی این نکات به همین چیز ترسناکی که در تصاویر مشاهده می‌کنید ختم شده است؛ داشبوردی با حداقل ظرافت و خلاقیت، سادگی بی‌نهایت و ادواتی مشابه با خودروهای ارزان‌‌قیمت!

با تمامی این صحبت‌ها نکات مثبت کابین هم کم نیستند؛ اول این‌که وقتی پای دوام و استحکام به میان آید کمتر خودرویی در برابر خاندان تویوتا قادر به عرض‌اندام خواهد بود و FJ کروزر هم با این هیبت مردانه جزء جان‌سخت‌ترین‌های این خانواده محسوب می‌شود. نکته بعدی در مورد ابهت و حس قدرتی است که در کابین به سرنشینان منتقل می‌شود. در واقع پشت فرمان تویوتا FJ کروزر احساس قرار گرفتن پشت یک ماشین جنگی را دارید و به کراس‌اورهای فانتزی پیرامون خود (علیرغم تمامی زرق و برق‌ها و آپشن‌هایشان) با دیده حقارت می‌نگیرید. البته این حس متفاوت فقط توسط افراد عاشق این کلاس بدنه قابل درک خواهد بود.

سرنشینان قسمت عقبی اما نظر متفاوتی دارند! درست است که نیم‌درهای کوچک جالب و جذاب عقب (که برخلاف جهت درهای جلویی باز می‌شوند)، سوار و پیاده شدن را در قیاس با خودروهای دو در ساده‌تر نموده‌اند اما همچنان قادر نیستند شرایط یک خودرو عادی را برای مسافران این قسمت شبیه‌سازی نمایند و در نتیجه برای قرارگیری روی صندلی عقب با مقداری دردسر روبرو خواهید شد؛ تازه بعد از آن هم نشیمنگاه چندان ایده‌آلی برایتان در نظر گرفته نشده و محدودیت فضا و دید، حالتی دلگیر و خفه را ایجاد نموده که حس خوبی به افراد منتقل نمی‌کند. ترکیب تمامی این‌ها با سیستم تعلیق خشک یک خودرو آفرودی باعث شده که نفرات ردیف عقب برخلاف راننده و سرنشین کناری لذت چندانی از سواری با FJ کروزر نبرند.

محفظه صندوق اما به نسبت راضی‌کننده است و در صورت خواباندن صندلی‌های پشتی، فضای کارآمدی (در حدود 1900 لیتر) در اختیارمان قرار می‌گیرد.

همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، تویوتا FJ کروزر خودرویی برای اهداف بیرون‌جاده‌ای است و امکاناتش هم صرفاً روی این هدف تمرکز داشته‌اند. نتیجه اینکه داخل کابین از بابت آپشن‌های آفرودی نظیر: دنده کمکی، قفل دیفرانسیل عقب، کنترل کشش هوشمند (A-TRAC)، قطب‌نما، شیب‌سنج، دماسنج، خروجی AC با ولتاژ 120 ولت و مواردی از این دست کمبودی دیده نمی‌شود اما در خصوص سایر آپشن‌های رفاهی اوضاع به نسبت قیمت خودرو ناامیدکننده است؛ در واقع روئیت سیستم تهویه مطبوع دستی در کنار صندلی‌های ساده با تنظیم اهرمی، نشان از فقر مطلق آپشن‌های لوکس در تویوتا FJ کروزر دارد. 

طرفداران تویوتا معتقدند که قطعات مکانیکی از نظر دوام و همچنین حس و حال آفرودی شرایط بهتری در قیاس با مدل‌های الکترونیکی ایجاد می‌کند و از این رو، اقدام تویوتا جهت حذف این قبیل آپشن‌ها و صرف هزینه آن روی استحکام و کارآیی، نه تنهای جای گلایه ندارد بلکه حتی قابل تقدیر است؛ اما به نظر من، تویوتا در این مورد مقداری زیاده‌روی کرده و به نوعی شور قضیه را درآورده است! FJ که یک ماشین نظامی نیست!

در هر صوت آپشن‌های رفاهی نماینده تویوتا به موارد ساده و ابتدایی نظیر کروزکنترل، دوربین و سنسور عقب، شیشه‌ها و آینه‌های برقی، بلوتوث، تهویه مطبوع با تنظیمات دستی و آینه الکتروکرومیک و مواردی از این دست محدود می‌شود. شاید تنها برگ برنده تویوتا FJ کروزر در این بخش مربوط به سیستم صوتی JBL قدرتمندش باشد که از نظر کمیت و کیفیت صدا، شما را کاملاً راضی نگاه خواهد داشت.

البته در بخش ایمنی نیز اوضاع راضی‌کننده است و وجود گزینه‌هایی مثل: ایربگ‌های جلو، جانبی و پرده‌ای، کنترل کشش و پایداری الکترونیکی، پشت‌سری‌های فعال، کمربندهای ایمنی پیش‌کشنده، ترمزهای ضد قفل مجهز به سیستم توزیع نیرو و ترمز کمکی در کنار استحکام عالی بدنه و شاسی خیالمان را از این بابت آسوده نموده‌اند. بخصوص که نماینده تویوتا از تست‌های سخت‌گیرانه موسسه ایمنی IIHS امریکا نیز سربلند بیرون آمده است. البته در مورد استحکام سقف یا همان (Roof Strength) وضعیت خودرو متوسط یا به عبارتی قابل قبول (Acceptable) ارزیابی شده، اما در سایر پارامترها نظیر: تصادف از جلو، طرفین و همچنین ایمنی سر و صندلی‌ها امتیازات بسیار خوب بوده است.

شاید از ظاهر کلاسیک تویوتا FJ کروزر یا کابین زمختش خیلی خوشتان نیامده باشد و با دیدن آپشن‌های محدود نماینده تویوتا به کل مایوس شده باشید اما در بخش فنی چیزهایی وجود دارند که شما را عاشق این خودرو خواهند نمود.

اولی پیشرانه معروف GR-FE1 است. همان قلبی که با اندک تغییر در سینه تویوتا لندکروزر و پرادو هم می‌تپد و جدا از قدرت بالا از لحاظ دوام و جان‌سختی شهره خاص و عام است. این نیروگاه 6 سیلندر 4 لیتری از آرایش V بهره می‌برد و با 24 سوپاپ و ضریب تراکم 10.4 به 1 قادر است 270 اسب‌بخار قدرت را در اختیارتان قرار دهد. خوب اگر حتی این میزان قدرت شما را راضی نکرده باید یادآوری کنم که برای خودروهایی با کاربری امثال FJ کروزر، میزان گشتاور به مراتب مهم‌تر خواهد بود و نماینده تویوتا هم 381 نیوتن‌متر گشتاور را با سخاوت تمام به شما هدیه می‌نماید. حال اگر این گشتاور هم نتوانسته لبخند رضایت را بر لبانتان جاری سازد، دیگر نمی‌دانم چه چیز شما را خوشحال خواهد کرد!

نیروی حاصله توسط یک جعبه‌دنده 5 سرعته اتوماتیک به هر 4 چرخ منتقل می‌شود و در صورت لزوم می‌شود از آپشن دنده سنگین نیز بهره برد. حالا با روئیت این مشخصات دیگر نگران وزن 1948 کیلوگرمی تویوتا FJ کروزر نخواهیم بود چراکه این غول سنگین‌وزن آنقدر جنم دارد تا شتاب صفر تا صد بسیار خوب 7.6 ثانیه‌ای (در تهران حدود 8 الی 8.5 ثانیه) را به ثبت برساند.

تنها مشکل یک پیشرانه حجیم آن هم روی بدنه‌ای سنگین‌، بالا رفتن اشتهای خودروست و تویوتا FJ کروزر هم با مصرف ترکیبی رسمی 12.4 لیتر در صد کیلومتر (که در عمل بیشتر از این حرف‌ها خواهد شد) خیلی شکمو نشان می‌دهد.

ضمناً بد نیست اشاره کنیم که قدرت بالای پیشرانه FJ کروزر برای سرعت بالا و لایی کشیدن و اینجور کارها ساخته نشده و باید آن را صرف جای دیگری نمایید؛ البته شاید شتابش برای روکم‌کنی پشت چراغ قرمز آن هم در یک مسیر مستقیم کافی باشد، اما در اولین پیچ متوجه می‌شوید که نباید با خودرویی با این ارتفاع و مرکز ثقل بالا آن هم با شاسی نردبانی، مسابقه سرعت برگزار کرد! از همین رو حداکثر سرعت خودرو روی 180 کیلومتر برساعت محدود شده که حتی تجربه همین میزان سرعت هم با صدای برخورد باد به بدنه غیرایرودینامیک خودرو همراه خواهد بود.

سیستم تعلیق تویوتا FJ کروزر در جلو از نوع جناغی دوبل و عقب چند اتصالی (مولتی‌لینک) با میل تعادل است و کمک‌فنرهای گازی این مجموعه را تکمیل نموده‌اند. البته سیستم تعلیق مستحکم و کارآمد تویوتا FJ کروزر با مسیرهای خارج‌جاده‌ای هماهنگ شده و در شهر عمکلرد متوسطی از خود نشان می‌دهد.

بالاخره وقت آزمون عملی فرا رسید و می‌توانیم تجربه‌ای دقیق‌تر با میهمان امروزمان بدست آوریم. بلافاصله پس از قرار گرفتن پشت فرمان متوجه می‌شویم که رانندگی شهری با تویوتا FJ کروزر چندان ساده نخواهد بود. در واقع علیرغم ابعاد نه چندان غول‌پیکر بدنه، محدودیت دید حاصل از ستون‌های قطور در کنار ارتفاع بالای خودرو و فرم خاص داشبورد و شیشه‌ها باعث شده که حداقل در آغار حرکت احساس تسلط کافی روی خودرو نداشته باشیم. البته این مشکل پس از مدتی رانندگی تا حدودی برطرف می‌شود اما جای خالی آپشن‌هایی مثل دوربین 360 درجه در بسیاری مواقع محسوس است.

در هر صورت به مسیر ادامه می‌دهیم؛ هما‌طور که از قبل حدس می‌زدیم با توجه به ذات آفرودر خودرو، میزان تکان‌های اتاق به نسبت کراس‌اورها زیادتر است و این قضیه رانندگی طولانی شهری با تویوتا FJ کروزر را به امری خسته‌کننده بدل خواهد نمود؛ اما با این حال و در قیاس با رقبا (با توانایی آفرود مشابه) می‌توان عملکرد سیستم تعلیق و قابلیت جذب ضربات FJ کروزر را قابل قبول (و نه ایده‌آل) توصیف کرد.

رفتار سیستم تعلیق در کنار شاسی مستقل FJ در مسیرهای خارج‌جاده‌ای شکل کاملاً متفاوتی به خود می‌گیرد و با انعطاف‌پذیری مناسب، خودرو را از هر آزمون دشواری سربلند بیرون می‌آورد. پس امتیازدهی به تعلیق و شاسی نماینده تویوتا بسته به نوع کاربری شما متفاوت خواهد بود. در خصوص فرمان‌پذیری و هندلینگ هم وضعیت دقیقاً به همین شکل است. یعنی با FJ نمی‌توانید با سرعت زیاد به پیچ و خم جاده‌ها حمله کنید، اما با این حال قادر خواهید بود به خوبی از پس رمل‌ها و مسیرهای سنگلاخی برآیید و بر موج طبیعت وحشی سوار شوید. به خصوص که کنترل کشش هوشمند (A-TRAC) در مسیرهایی با لغزندگی شدید هم به کمک شما خواهد شتافت تا به بهترین کنترل و تسلط دست یابید.

شتاب اولیه و ثانویه ماشین به قدری عالی است که حتی با وجود علم کامل بر خصلت‌های غیراسپرتی فرزند تویوتا، باز هم برای شتابگیری وسوسه می‌شویم؛ تویوتا FJ کروزر هم به این هوس ما پاسخ مناسبی می‌دهد و با شتاب بسیار خوب از جا کنده می‌شود. خوشبختانه ترمزهای تویوتا هم عملکرد بسیار مطمئنی دارند این قضیه ریسک شیطنت‌هایمان را به حداقل رسانده است.

به طور کلی با توجه به طراحی خاص کابین و قدرت عالی زیر پدال گاز و رفتار مستحکم خودرو، حس قدرت بسیار زیادی پشت فرمان تویوتا FJ کروزر به راننده منتقل می‌شود، هرچند همانطور که قبلاً اشاره کردیم، سرنشینان پشتی از این احساس خوب بهره چندانی نخواهند برد؛ در نتیجه می‌توان گفت که تویوتا FJ کروزر بیشتر برای مجردها و یا خانواده‌های جوان با فرزندان کوچک و یا برای استفاده به عنوان خودرو دوم مناسب خواهد بود.

قبل از اینکه ظاهر نوستالژیک و متفاوت تویوتا FJ کروزر شما را برای خرید این محصول دوست داشتنی قانع کند، بهتر است که هدف خود از خرید یک خودروی شاسی‌بلند را بدانید. اگر هدف شما صرفاً بهره‌مندی از ابهت ظاهری و کلاس بالاتر این قبیل خودروهاست و در عمل کاربری شهری و درون‌جاده‌ای دارید، بهتر است که همین الان دور FJ کروزر را یک خط قرمز خیلی پررنگ بکشید و با خرید کراس‌اورهای این رده قیمتی به خودرویی نرم‌تر، پرآپشن‌تر، خوش دست‌تر و کم‌مصرف‌تر دست یابید. اصلاً هدف از ساخت کراس‌اورها همین بوده که نظر افرادی که آفرودر نیستند، اما به ظاهر شاسی‌بلندها علاقه دارند را جلب نمایند. حتی اگر بخش کوچکی از زندگی خود را به سفرهای خارج‌جاده‌ای سبک اختصاص داده‌اید و در سایر مواقع یک خودرو خانوادگی بزرگ و جادار نیاز دارید، SUVهایی نظیر کیا موهاوی با قیمتی کمتر از نصف FJ، می‌توانند گزینه مناسب‌تری برای شما باشند و کارتان را به راحتی راه بیندازند.

پس تویوتا FJ کروزر برای چه قشری مناسب خواهد بود؟! این محصول به طور اختصاصی برای آفرودرهای حرفه‌ای‌تر ساخته شده و از نظر فنی مناسب سبک زندگی خاص این نوع افراد است. در واقع فقط مشتریانی که به دنبال خودرویی با قابلیت بیراهه‌نوردی بالا هستند می‌توانند کمبودهای FJ را بپذیرند و رفتار خاص و متفاوت سیستم تعلیق و هندلینگ این محصول را درک نمایند. تنها این قشر از این‌که تویوتا بخش اعظم بودجه مشتری را به جای تکمیل آپشن‌ها، صرف استحکام فنی نموده ابراز رضایت می‌کنند و بابت کمبود امکانات و طراحی زمخت داخلی غر نمی‌زنند!

»» آگهی‌های تویوتا FJ کروزر در باما ««

»» جدول کامل مشخصات فنی و آپشن‌های تویوتا FJ کروز ««

پس تویوتا FJ کروزر یک خودرو خاص متعلق به افراد خاص است و برای سایرین چیزی جز یک غول‌آهنی وحشی خشک و پرمصرف نخواهد بود! ولی برای آنان که قدرش را بدانند یکی از باکیفیت‌ترین، تواناترین و خاص‌ترین گزینه‌های موجود در بازار داخل به حساب می‌آید که حتی در نسخه‌های دست دوم موجود (البته به شرط سلامت فنی به خصوص در مورد دیفرانسیل) فوق‌العاده کارآمد ظاهر می‌شود. البته قبل از انتخاب نهایی باید در نظر داشته باشید که تویوتا FJ کروزر از نظر فراوانی و قیمت قطعات یدکی شرایط چندان مناسبی در کشورمان ندارد، هرچند استهلاک پایین خودرو این نقطه ضعف را تا حدود زیادی جبران نموده است.

_{عکاس: سیاوش سیدنژاد}