ملاقات با آتوبیانکی A112 آبارث

صنعت خودروسازی دوران کلاسیک اروپا از دیدگاه تنوع خودروسازی و شیوه شکل‌گیری آن شباهت عجیبی با صنعت خودروسازی کشور چین دارد. اروپا نیز خودروسازی را با طیف گسترده‌ و متنوعی از برندهای موتورسیلکت‌سازی و خودروسازی ریز و درشت آغاز کرد و در گذر زمان بسیاری از آن‌ها در دل مجموعه‌های بزرگ‌تر ادغام شده و در تاریخ به دست فراموشی سپرده شدند. در میان کشورهای اروپایی، دو کشور بریتانیا و ایتالیا به واسطه شرایط جغرافیایی به خوبی در این گفتمان می‌گنجند. کشور چین نیز روایتی بسیار شبیه به این دو کشور دارد.

پیش از آن‌که چینی‌ها با شرکت‌های موتورسیلکت‌سازی خود پا به صنعت خودروسازی بگذارند، ایتالیا قدیمی‌ترین برند دوچرخه‌سازی جهان را تحت نام بیانکی (Bianchi) در اختیار داشت. برندی که بعدها با ورود به حوزه خودروسازی به آتوبیانکی (Autobianchi) تغییر نام داد و سپس با ادغام در مجموعه بزرگ فیات (Fiat)، به یکی از عناصر شکل‌دهنده برند لانچا (Lancia/لنسیا یا لانچیا) بدل شد.

آنچه در ادامه با نسخه بخصوصی از مدل A112 برند آتوبیانکی آشنا خواهید شد، که از سوی تیونر مشهور ایتالیایی یعنی آبارث (Abarth) به عنوان اسپرت‌ترین نسخه این مدل مورد بهسازی قرار گرفت.

بیانکی (Bianchi) قدیمی‌ترین دوچرخه‌ساز تاریخ به تاسیس 1885 میلادی در ایتالیاست. این برند اولین شرکت تاریخ بود که از چرخ‌های جلو و عقب هم‌سایز و تایرهای بادی برای محصولات خود بهره گرفت، که از این نظر در استانداردسازی قوانین مهندسی امروزی دوچرخه و موتورسیکلت‌سازی پیشگام به حساب می‌آید. بیانکی تولید موتورسیلکت‌های خود را نیز در سال 1897 آغاز کرد.

این شرکت تحت جوینت‌ونچر (سرمایه‌گذاری مشترک) با فیات و پیرلی (Pirelli) در سال 1955، به شرکت خودروسازی آتوبیانکی (Autobianchi) تغییر نام داد. تقریبا تمامی محصولات تولیدی آتوبیانکی را خودروهای سایز کوچک (معمولا هاچ‌بک) تشکیل می‌دادند. این برند به پلتفرم مناسب گروه فیات برای نوآوری، آزمون و خطا و اجرای مهندسی‌های نوین در صنعت خودروسازی بدل شد. مهم‌ترین نوآوری پیاده شده در برند آتوبیانکی، سیستم انتقال نیرو پیشرانه جلو/متحرک جلو (ساختار FF) از نوع فشرده و مهندسی شده‌ای بود که باعث افزایش فضای کابین و کاهش ابعاد نهایی خودرو شد و بعد‌ها از سوی سایر خودروسازان جهان برای خودروهای ساختار FF به کار گرفته شد.

برند آتوبیانکی در سال 1986 از سوی فیات خریداری و در زیرمجموعه لانچیا ادغام شد. از این رو بیشتر محصولات تولیدی این برند از آن پس با برند لانچیا به بازار جهان عرضه و در مدت زمان کوتاهی نام این برند برای همیشه با نام لانچیا جایگزین شد.

بدون شک مدل A112 به تاریخ تولید تولید 17 ساله (1969-1986) و تیراژ تولید یک میلیون و 254 هزار و 178 دستگاهی، محبوب‌ترین مدل تولیدی برند آتوبیانکی است. این مدل یک هاچ‌‌بک 3 در از کلاس سوپرمینی (Supermini/همانند خانواده مینی ماینر، مینی کوپر و مشابه آن) با طول و عرض 3230×1480 میلی‌متر و فاصله محورهای 2038 میلی‌متری، یک خودرو دوست داشتنی بسیار جمع‌وجور (بر اساس استانداردهای کلاس سوپر مینی دوران کلاسیک) بود که از سوی بسیاری از مشتریان به عنوان یک خودرو مناسب برای مسابقات استفاده می‌شد. دلیل آن بسیار ساده است، آتوبیانکی A112 تنها 670 کیلوگرم وزن دارد که باعث می‌شود کوچک‌ترین اعمال تغییرات در پیشرانه آن به منظور بهبود عملکرد فنی، تاثیری شگرف روی پاسخ‌دهی پدال گاز و خروجی رفتاری خودرو بر مسیر بگذارد.

اگر واقعا علاقه‌مند به صنعت خودروسازی باشید، تاجایی که برندهای تیونر و خودروساز نظیر هنسی و لینگن‌فلتر در آمریکای شمالی و AMG و M-Power در آلمان را بشناسید، پس بدون شک با برند پرآوازه آبارث (Abarth) ایتالیا نیز آشنا هستید. شرکت تیونر مسابقاتی و خیابانی آبارث در سال 1949 میلادی از سوی طراح ایتالیایی-اتریشی کارل آلبرت آبارث (معروف به کارلو آبارث/Carlo Abarth) تاسیس شد. تخصص این شرکت تقویت و طراحی خودروهای مسابقه‌ای برای خودروسازان ایتالیایی از جمله فیات، آلفارومئو و لانچا (لانچیا) و مخصوصا خانواده بزرگ فیات به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز ایتالیا بود. این شرکت هم اکنون در زیرمجموعه گروه بزرگ خودروسازی استلانتیس (حاصل جوینت‌ونچر گروه فیات-کرایسلر و پژو-سیتروئن) قرار دارد. لوگو تجاری آبارث به عقیده نگارنده یکی از زیباترین نشان‌های موجود در تاریخ صنعت خودروسازی است، که از یک عقرب مشکی رنگ قرار گرفته در پس زمینه ترکیبی زرد و قرمز با نوشته ABARTH و پرچم بسیار باریک سه رنگ ایتالیا (مشابه پرچم ایران اما در ترکیب رنگ افقی) تشکیل شده است.

نسخه آبارث A112 از سال 1971 به عنوان اسپرت‌ترین و وحشی‌ترین نسخه A112 روانه بازار شد، که برابر با سری دوم تولیدی این خودروست. نمونه مورد بررسی این مقاله با تعلق به سال تولید 1976، از سری سوم تولید A112 (1975-1976) به حساب می‌آید که با برخی تغییرات جزئی در طراحی داخلی و خارجی، به یک سوپرمینی 5 نفره بدل شد.

آتوبیانکی A112 با وجود تولید در بازه طولانی 17 ساله، با تغییرات طراحی فاحشی مواجه نشد. در حقیقت این خودرو در طول عمر قابل توجه خود ساختار اصلی طراحی را حفظ کرد و تنها در برخی جزئیات درونی و بیرونی با تمایز‌های کوچک مواجه شد. از این رو ساختار طراحی این خودروی ناشناخته تقریبا در تمام دوره تولید بدون تغییر باقی ماند.

طراحی کلی A112 را باید ترکیبی از خانواده مینی (در بخش جلو) و فولکس واگن گلف مارک 1 (در بخش عقب) دانست. به این ترتیب که چراغ‌های دایره‌ای جلو، جلوپنجره مستطیل و گلگیرهای جانبی بیرون‌زده ممکن است باعث اشتباه بیننده آماتور شده و آن را با مینی‌ماینر اشتباه بگیرد. به همین ترتیب ساختار شیب‌دار در عقب و چراغ‌های مستطیل آن در نمای انتهایی، می‌تواند باعث اشتباه شدن آن با گلف نسل اول شود. هیچ خبری از سبک طراحی اغراق‌آمیز در نمای خارجی خودرو نیست. A112 ظاهر اقتصادی و ارزان‌قیمت خود را با توجه به سادگی بسیار زیاد در نمای بیرونی به خوبی نشان می‌دهد.

فضای داخلی خودرو نیز از این المان‌ها مستثنی نیست. به دلیل طراحی فشرده ساختار متحرک جلو خودرو و مجموعه ترنس اکسل (Transaxle/ادغام گیربکس و دیفرانسیل در یک واحد مشترک)، فضای پای سرنشینان جلو بسیار عالی است، اما نمی‌توان همین حرف را برای نشیمن سه نفره ردیف عقب زد. به بیان دیگر، ردیف دوم صندلی‌ها در بهترین حالت بتوانند دو سرنشین بزرگسال را در خود جای دهند.

طراحی داشبورد بسیار ساده و نامتقارن است. میانه داشبورد در مدل 1976 دربرگیرنده 3 نشانگر دایره‌ای و در کنار آن لوگو تزئیناتی دو رنگ آبارث است. این سه نشانگر، فشار روغن، دمای روغن و توان شارژ دینام را به راننده نشان می‌دهد. کلاستر خودرو در این نسخه از دو نشانگر بزرگ و کاملا خوانا دایره‌ای تشکیل شده است، که در یک قاب مستطیلی قرار دارند. نشانگر سمت راست مربوط به دور موتور و سمت چپ، مربوط به سرعت لحظه‌ای خودرو است. در نسخه‌های مدل بالاتر 112، این نشانگرهای دایره‌ای اصلی با نمونه مربعی جایگزین شد، که به هیچ عنوان جلوه گیرا و اسپرت نمونه دایره‌ای را به همراه ندارد.

غربیلک خودرو در نسخه استاندارد از نوع دوشاخه معمولی اما در نسخه آبارث از نوع سه شاخه شکاف‌دار مزین به لوگو آبارث در مرکز است، که هماهنگی بسیار خوبی با ذات اسپرت خودرو دارد. در نسخه مورد بررسی، حتی سر دنده چوبی نیز با نشان تجاری آبارث تزئین شده است. در این کابین خبری از طراحی اغواکننده و متریال درجه یک نیست، چراکه تنها هدف از تولید نسخه آبارث A112، انتقال حس سواری خشن و پرشتاب در یک جعبه فلزی بسیار سبک مجهز به چهار چرخ است.

سری A112 در تاریخ تولید خود با پیشرانه‌های چهار سیلندر پوش راد (Push Rod یا OHV/2 سوپاپ برای هر سیلندر) روانه بازار شد، که همگی کمتر از 1000 سی‌سی حجم داشتند. آنچه آبارث بر روی A112 انجام داد، افزایش قطر سیلندرها و دستیابی به حجم نهایی 1050 سی‌سی بود، که به هیچ عنوان جذاب و خیره‌کننده به نظر نمی‌آید.

اما باید به خاطر داشته باشید که نسخه استاندارد این خودرو تنها برابر با 58 اسب‌بخار قدرت داشت. نمونه ارتقا یافته آبارث اما با ضریب تراکم 10.4:1 (10.4 به 1) قدرت را به 69 اسب‌بخار (70PS در واحد Din) و گشتاور را به 87 نیوتون.متر رساند، که به یک گیربکس 4 سرعته دستی (5 سرعته در نمونه‌های جدیدتر) متصل است. اگر هنوز با این اعداد و ارقام ذوق‌زده نشدید، باید بیان کنیم که نسخه آبارث با اندکی اضافه وزن، تنها برابر با 700 کیلوگرم وزن دارد و این به معنای خروجی یک اسب‌بخار به ازای هر 10 کیلوگرم وزن است. مصرف سوخت متوسط نسخه آبارث A112 معادل حدود 9.0 لیتر در هر صد کیلومتر است، که با توجه به حجم پیشرانه، رقم بالایی به حساب می‌آید اما با در نظر داشتن دوران تولید، تراکم بالای پیشرانه و قابلیت‌های فنی، همچنان معقول به نظر می‌رسد.

نسخه استاندارد دارای شتاب اولیه (0 تا 100 کیلومتر برساعت) برابر با 15.8 ثانیه و بیشینه سرعت 143 کیلومتر برساعت است. نمونه تقویت شده آبارث توانست شتاب اولیه را به 11.2 ثانیه و بیشینه سرعت را به 160 کیلومتر برساعت افزایش دهد. بهبود 4.6 ثانیه‌ای در شتاب‌گیری اولیه و افزایش 17 کیلومتر برساعت در سرعت نهایی، باعث شد این خودرو بتواند در گروه 1 رالی (Group 1) سازمان جهانی فیا (FIA) وارد شده و در مسابقات متعدد به عناوین قهرمانی دست یابد.

آتوبیانکی A112 زمانی روانه بازار شد که هیچ رقیب مستقیمی در کلاس سوپر مینی برای آن وجود نداشت و بیشتر خودروهای هم‌تراز، خودروهای سایز کوچک صندوق‌دار بودند. مشاهیری چون رنو 4، سیتروئن 2CV، رنو 5، فورد فییِستا (فی-یِستا)، پژو 104، فولکس واگن پولو و داتسون چری، همگی بر اثر محبوبیت قابل توجه آتوبیانکی A112 در کلاس خودروهای سوپر مینی روانه بازار شدند.

آتوبیانکی Y10 که در برخی بازارهای خارج از ایتالیا با برند لانچا نیز به فروش می‌رسید، جانشین رسمی A112 بود اما حتی در کنار گزینه‌های دیگر نظیر فیات 127 و فیات اونو (Uno) نیز نتوانستند موفقیت و محبوبیت A112 را تکرار کنند. آتوبیانکی A112 با پایان تولید و ادغام کاملا در برند لانچا در سال 1986، به عنوان یک خودرو کلاسیک ایتالیایی ناشناخته مخصوصا در بازار ایران، باقی ماند. وجود نمونه سالم از این خودروی نادر در بازار ایران به واقع دارای اهمیت و جذابیت است.

_{عکاس: محمدرضا اناری}